Ως γνωστόν, για την ανάδειξη δημοτικών και περιφερειακών συμβουλίων στις εκλογές του 2019 θα εφαρμοστεί η απλή αναλογική, γνωστή ως «ΚΛΕΙΣΘΕΝΗΣ»
Με λίγα λόγια από την πρώτη Κυριακή θα γίνεται η κατανομή των εδρών στους συνδυασμούς με βάση το εκλογικό μέτρο, ενώ το εκλογικό μέτρο θα προκύπτει από το σύνολο των εγκύρων ψηφοδελτίων των συνδυασμών που έλαβαν μέρος στις εκλογές διαιρουμένου με τις έδρες του Δημοτικού ή Περιφερειακού Συμβουλίου.
Με τον τρόπο αυτό στα συμβούλια τις πρώτες θέσεις θα κατέχουν οι πρώτοι σε ψήφους ανεξάρτητα από την εκλογική θέση της παρατάξεως τους, από την οποία εκλέχθηκαν, ενώ αν δεν προκύψει από την πρώτη Κυριακή πλειοψηφία Δημάρχου ή Περιφερειάρχη, η εκλογική διαδικασία επαναλαμβάνεται στην επομένη Κυριακή μεταξύ των δυο επικρατέστερων, όπως άλλωστε ισχύει μέχρι τώρα.
Είναι πλέον βέβαιο ότι το νέο μοντέλο βάζει ένα τέλος στην δημαρχοκεντρική διοίκηση, ωστόσο, πολλοί εκφράζουν τις ανησυχίες τους ότι το εκλογικό σύστημα της απλής αναλογικής, δεδομένου ότι η πρώτη παράταξη δεν μπορεί από μόνη της να έχει την πλειοψηφία στο εκάστοτε συμβούλιο (περιφερειακό ή δημοτικό) θα οδηγήσει στην ακυβερνησία. Οι ένθερμοι υποστηρικτές της απλής αναλογικής βέβαια πρεσβεύουν ότι αποτελεί το μοναδικό σύστημα που αποτυπώνει με τον καλύτερο τρόπο την λαϊκή βούληση και με το επιχείρημα αυτό προωθήθηκε και παρουσιάστηκε ο νέος εκλογικός νόμος. Δεν νομίζω ότι μπορεί να πει κανείς ότι ο Κλεισθένης δεν αποτελεί ένα δίκαιο σύστημα.
Ωστόσο, για να κατανοήσουμε το νέο εκλογικό σύστημα θα πρέπει να προβούμε σε κάποιες παραδοχές.
Α. Είναι ελάχιστες οι περιπτώσεις που ο Δήμαρχος ή ο Περιφερειάρχης θα εξασφαλίσει την πλειοψηφία (ποσοστό μεγαλύτερο του 50%) από την πρώτη Κυριακή
Β. Για την εκλογή του Δημάρχου ή Περιφερειάρχη απαιτείται η εξασφάλιση της απόλυτης πλειοψηφίας μέσω επαναληπτικής εκλογικής διαδικασίας την επόμενη Κυριακή (όπως ίσχυε μέχρι πρότινος),
Γ. Ο Δήμαρχος ή ο Περιφερειάρχης δεν θα διαθέτει πλειοψηφία στο Συμβούλιο,
Δ. Οι εισηγήσεις στα συμβούλια για να εγκριθούν υποχρεωτικά θα πρέπει να υποστηρίζονται από μεγάλο μέρος της αντιπολίτευσης
Ε. Περισσότερες δυνάμεις θα εκπροσωπούνται στο ΔΣ
Ποιος είναι όμως ο μεγάλος κίνδυνος που ελλοχεύει με τον Κλεισθένη;
Σε μια βόρεια κοινωνία το μέτρο σίγουρα θα είχε μεγάλη επιτυχία λαμβάνοντας ως δεδομένο ότι μεταξύ συμπολίτευσης και αντιπολίτευσης θα υπήρχε αγαστή συνεργασία με κοινό στόχο την προώθηση των συμφερόντων του τόπου. Σε μια, όμως, Ελληνική κοινωνία ή καλύτερα σε ένα Δήμο ή μια Περιφέρεια που πλέον υπάρχουν δυνάμεις που διαχρονικά είναι απέναντί πως μπορεί να λειτουργήσει το μοντέλο αυτό; Ας μην ξεχνάμε ότι οι περισσότεροι υποψήφιοι σύμβουλοι δεν βρίσκονται εκεί με παρθενογένεση, υπάρχουν πολλοί που μετρούν αρκετά χρόνια ενασχόλησης με τα κοινά, γνωρίζονται πολύ καλά μεταξύ τους και οι σχέσεις τους δεν θα μπορούσαν να χαρακτηρισθούν «φιλικές».
Είναι πρόδηλο ότι το νέο εκλογικό σύστημα δημιουργεί τις προϋποθέσεις για ανεπίτρεπτες συναλλαγές. Αν δεν υπάρξει εκλογή Δημάρχου ή Περιφερειάρχη από την πρώτη Κυριακή, κάτι το οποίο αποτελεί το πιθανότερο σενάριο, δεν αποκλείεται ο υποψήφιος Δήμαρχος ή Περιφερειάρχης να μπει σε μια παλαιοκομματική διαδικασία υποσχέσεων, συμφωνιών και «ταξιμάτων» προκειμένου αφενός μεν να εξασφαλίσει την εκλογή του, αφετέρου δε την πλειοψηφία στο συμβούλιο, ώστε να μπορεί να διοικήσει και να υλοποιήσει το πρόγραμμα του. Τέτοιου είδους συμφωνίες είναι πιθανό να περιλαμβάνουν θέσεις σε νομικά πρόσωπα, αντιπεριφέρειες και αντιδημαρχίες.
Με τα δεδομένα αυτά είναι πολύ πιθανό για άλλη μια φορά η λαϊκή βούληση να μην αποτελέσει τον βασικό παράγοντα για την εκπροσώπηση του εκλογικού σώματος στον Δήμο ή στην Περιφέρεια καθώς λόγω «ταξιμάτων» είναι βέβαιο ότι θα επιλεγούν τα «κατάλληλα» πρόσωπα στις αντίστοιχες θέσεις.
Αν θέλουμε ο νέος εκλογικός νόμος να αποτελέσει ένα μεγάλο βήμα μπροστά οι υποψήφιοι στην τοπική αυτοδιοίκηση στις επερχόμενες περιφερειακές και δημοτικές εκλογές 2019 θα πρέπει να κριθούν με γνώμονα το πόσο καλά μπορούν να συνεργαστούν και να συνυπάρξουν με δυνάμεις άλλων παρατάξεων. Η λειτουργία του Δημοτικού Λιμενικού Ταμείου Ναυπάκτου την τελευταία τετραετία αποτελεί ίσως ένα παράδειγμα λειτουργίας νομικού προσώπου προς αυτή την κατεύθυνση καθώς σε μεγάλες αποφάσεις αναπτυξιακού χαρακτήρα, όπως το Τουριστικό καταφύγιο, η πεζογέφυρα, η πλωτή εξέδρα στο Λιμάνι και πολλά αλλά υπήρξε ουσιαστική συνεργασία και εποικοδομητικός διάλογος μεταξύ συμπολίτευσης και αντιπολίτευσης με αποτέλεσμα τα έργα να προχωρήσουν με ομόφωνες αποφάσεις παραμερίζοντας τυχόν διαφορές.
Η ανάπτυξη και η πρόοδος πλέον δεν πρέπει να αποτελεί σκοπό μόνο της συμπολίτευσης αλλά και της αντιπολίτευσης. Αν δεν αλλάξουμε νοοτροπία, αν δεν φύγουμε από παλαιοκομματικές και μικροκομματικές λογικές βάζοντας στην άκρη τις προσωπικές μας διαφορές, αν δεν κοιτάξουμε μπροστά ο νέος εκλογικός νόμος θα αποτύχει και μαζί με αυτόν θα χαθεί αυτοδιοικητικά η επόμενη τετραετία…
*ο Αντώνης Φράγκος είναι Αντιδήμαρχος του Δήμου Ναυπακτίας και πρόεδρος του ΔΛΤΝ
Από την έντυπη έκδοση της εφημερίδας “Εμπρός”
