Στο λεξικό η λέξη “Καραντίνα” σημαίνει υγειονομική κάθαρση. Δηλαδή απομόνωση για λόγους υγείας.
Το πόσο κρατάει η καραντίνα εξαρτάται από το είδος της ασθένειας και της επιδημίας που επικρατεί.
Στην προκειμένη περίπτωση της συνεχιζόμενης πανδημίας η καραντίνα καλά κρατεί. Δεν ξέρουμε πότε θα προκύψει η υγειονομική κάθαρση οπότε είναι ευκαιρία να προσπαθήσουμε να το φιλοσοφήσουμε όσο μπορούμε.
Αφορμή στάθηκε ημίωρη εκπομπή κρατικού καναλιού τις μεσημβρινές ώρες η οποία κάνει αναφορά σε μεγάλους φιλοσόφους και οι οποίοι σαν βασική αρχή ζωής είχαν τις σχέσεις μεταξύ ύλης και πνεύματος.
Επειδή είμαι θιασώτης της φιλοσοφίας και λάτρης των επιτευγμάτων των μεγάλων αυτών σοφών προσπάθησα να αντλήσω στοιχεία για απλή ανάλυση και παρουσίαση από τέσσερις μεγάλους άνδρες, στοχαστές και επιστήμονες για την εποχή τους, οι οποίοι μεγαλούργησαν το δεύτερο μισό του πρώτου αιώνα Π.Χ. και οι οποίοι γεννήθηκαν περίπου την ίδια χρονική περίοδο αλλά σε διαφορετικά μέρη.
Σκοπός μου είναι να παραλληλίσω στοιχεία της σύγχρονης ζωής μας με τις θεωρίες για τη ζωή της τότε εποχής, ώστε να φανεί η διαχρονικότητα της αξίας των ιδεών των μεγάλων φιλοσόφων αυτών.
Επίσης με το κείμενο αυτό θα προσπαθήσω να αποδείξω την εφαρμόσιμη πρακτική που μπορούν να έχουν οι σκέψεις, των μεγάλων αυτών πνευματικών ανθρώπων στην καθημερινή μας ζωή, ακόμα και σε φάση απομόνωσης. Και αυτό γιατί αυτές μπορεί να αποτελέσουν τρόπο ενημέρωσης, γνώσης και γιατί όχι και διεύρυνσης της αλήθειας της ζωής για τον καθένα μας.
Ας δούμε τι είναι φιλοσοφία.
Φιλοσοφία είναι η επιστήμη που αναζητά την αλήθεια για τα όντα και την ζωή. Θα έλεγα ότι είναι τρόπος αντιμετώπισης ή θεώρησης διάφορων προβλημάτων, μέσα από την ανάπτυξη συστήματος ιδεών.
Έτσι μέσα από τόσους άλλους σήμερα θα αναφερθώ σε τέσσερις μεγάλους Έλληνες φιλοσόφους που αναζήτησαν την αλήθεια και ανέπτυξαν θεωρίες που είναι τόσο διαχρονικές που δε μπορεί ακόμα και σήμερα όποιος ασχολείται με το φαινόμενο της ζωής να μην τις υπερασπίζεται.
Όλοι ζήσανε μεταξύ του 500 Π.Χ. και του 400 Π.Χ. αλλά σε διαφορετικά μέρη.
Αυτό που θέλω να κάνω σήμερα είναι να δώσω ένα ερέθισμα αναφοράς για τον καθένα , και να προσπαθήσω να γράψω λίγα πράγματα από την φιλοσοφική τους δραστηριότητα.
Και αυτό για να φανεί η χρησιμότητα της διαχρονικής τους σκέψης μιας και η συγκυρία που παραπέμπει σε υποχρεωτικό ελεύθερο χρόνο, επιτρέπει στον καθένα να τους μελετήσει περισσότερο.
Μου έκανε εντύπωση ότι ο Πυθαγόρας, αυτός ο Σάμιος Φιλόσοφος και Μαθηματικός δεν έγραψε βιβλία .
Η Πυθαγόρεια σχολή αφορούσε σε διδασκαλία “μύησης” και οι θεωρίες της σχολής ήταν γνωστές μόνο στους μυημένους . Δεν επιτρεπόταν αντίρρηση στα λεγόμενά του από τους Πυθαγόρειους μαθητές και σαν “θέσφατο” επικρατούσε το: “αυτός έφα”.
Ότι γνωρίζουμε έγινε γνωστό από τους “Πυθαγόρειους” και μεταξύ των άλλων κύρια γνώση που μας μετέδωσαν ήταν και η επιστήμη των αριθμών.
Κατά τον Πυθαγόρα ο αριθμός θεωρείται ουσία των πραγμάτων.
Μάλιστα κάποιοι αριθμοί αντιπροσωπεύανε τις αξίες της ζωής και υπήρχαν μαθηματικοί τρόποι απόδειξης.
Κατά τον Πυθαγόρα ο αριθμός “2” είχε σχέση με την φιλονικία, ο αριθμός “3” με την δίκη, ο αριθμός “4” με την δικαιοσύνη , ο αριθμός “6” με τον γάμο κλπ.
Γενικά η θεωρία και οι φιλοσοφικές σκέψεις της Πυθαγόρειας σχολής είχαν σχέση με την ανακάλυψη της αλήθειας της ζωής.
Η καθημερινή αναζήτηση ήταν η χαρά της φιλοσοφικής σκέψης και κάθε ανακάλυψη και πιστοποίηση έφερνε ενθουσιασμό.
Λέγεται ότι ο Πυθαγόρας μετά την ανακάλυψη του Πυθαγόρειου θεωρήματος έστησε εκατόμβη.
Δηλαδή θυσίασε 100 βόδια.
Άλλος μεγάλος άνδρας διανοούμενος της εποχής ήταν ο Ηράκλειτος. Ο Εφέσιος αυτός φιλόσοφος σε ένα δοκίμιό του , στο βιβλίο του “περί φύσεως” καταγράφει τις σκέψεις του γύρω από την κίνηση.
Κατ’ αυτόν όλα κινούνται. “Πάντα ρείν, είναι δε παγίως ουδέν”. Τα πάντα κινούνται και κανένα δεν μένει αμετάβλητο.
Θεωρήθηκε δύσκολος διανοητής και ονομάστηκε και σκοτεινός. Και αυτό γιατί μεταχειρίστηκε δυσνόητη γλώσσα.
Για τον Ηράκλειτο βασική του θεωρία αποτελούσε η πάλη των αντιθέτων. Κατ’ αυτόν αυτή η πάλη αποτελεί το γίγνεσθαι. Αυτό το γίγνεσθαι που έχει τη κίνηση κανόνα ύπαρξης και που δε σταματάει ποτέ.
Για παράδειγμα κατά τον Ηράκλειτο , δεν μπορούμε να περάσουμε δύο φορές ένα ποταμό, και να λέμε ότι περάσαμε το ίδιο ποτάμι. Κάθε φορά συμβαίνει το διαφορετικό γιατί τα νερά του αντικαθίστανται.
Δύο άλλοι άνδρες της ίδιας εποχής με μεγάλη φιλοσοφική σκέψη και σχετική τακτική προσέγγισης στην έρευνα της αλήθειας για τη ζωή, ήταν ο Παρμενίδης και ο Εμπεδοκλής.
Τους αναφέρω μαζί γιατί και οι δυο γεννήθηκαν και έζησαν στην Ιταλία.
Ο πρώτος στην Ελέα και ο άλλος στον Ακράγαντα της Σικελίας.
Ο Παρμενίδης ήταν ένας πανθεϊστής και ταύτιζε τον Θεό με τον κόσμο. Πίστευε ότι η ανάμειξη της φωτιάς με τη γη ήταν αιτία προέλευσης των αντικειμένων.
Βασική του φιλοσοφία ήταν και παραμένει διαχρονική , η ιδιότητα του “είναι” σε κάθε αντικείμενο.
Αυτή η ταυτοποιημένη ιδιότητα , που δεν είναι της στιγμής για ανάλυση, είναι αυτό που δίνει τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά και που ταυτοποιεί το κάθε αντικείμενο στην δική του προσωπική κατηγορία.
Ο Εμπεδοκλής υπήρξε Ιερέας και Φιλόσοφος.
Ένας πνευματικός καθοδηγητής όπου και κατ’ αυτόν τα “ριζώματα πάντων”, οι άφθαρτες ουσίες, είναι το πυρ, ο αιθέρας , το νερό και η γη.
Σαν ιερέας της εποχής είχε τοποθετήσει στις θεωρίες του την ψυχή, σαν την ουσία της επίγειας ζωής του ανθρώπου.
Αυτός ο μεγάλος στοχαστής και Φιλόσοφος με τις αναλύσεις του για την αλήθεια της ζωής επηρέασε πάρα πολύ και νεότερες προσωπικότητες της φιλοσοφίας.
Ο Εμπεδοκλής ανήκει στον κύκλο των μεγάλων προσωκρατικών φιλοσόφων, και επηρέασε θετικά και τον μεγάλο Γερμανό φιλόσοφο Νίτσε, ο οποίος τον χαρακτήρισε “τραγικό άνθρωπο”. Στις τοποθετήσεις του τον δραματοποιεί και θεωρεί το έργο του προανάκρουσμα του δικού του έργου “Τάδε έφη Ζαρατούστρας”.
Με τα λίγα αυτά για τους μεγάλους άνδρες της Φιλοσοφίας, θέλω απλώς να επισημάνω ότι εν μέσω καραντίνας , οι σκέψεις μας για την ζωή μπορούν να βρουν κίνητρα, ώστε να γίνουν πιο θετικές και να αποκτήσουν στοιχεία αισιοδοξίας για τη συνέχεια της πορείας μας στον μέλλοντα χρόνο .
Βασίλης Νασόπουλος
Βελβίνα – Ναυπάκτου
