Αληθεύει πόσοι συνάνθρωποί μας, συνέλληνες δεν έχουν αναρωτηθεί για το τι ακριβώς εννοούμε με τον όρο «Μακεδονικός Αγώνας» και ποια ακριβώς ήταν τα δρώμενα του αγώνα και πώς εξελίχθηκαν στην Μακεδονία μας, σε μία εποχή που η παρέμβαση του ελληνικού κράτους ήταν δύσκολη στον συγκεκριμένο αυτό τόπο.
Αφορμή για να ασχοληθώ με το θέμα στάθηκε ο εορτασμός της ημέρας του Μακεδονικού Αγώνα, που έγινε την Κυριακή στις 15 Οκτωβρίου.
Έχει καθιερωθεί από το ελληνικό κράτος κάθε χρόνο τον Οκτώβριο, την πρώτη Κυριακή μετά τις 13 Οκτωβρίου, πού είναι η ημερομηνία που σκοτώθηκε ο Παύλος Μελάς να εορτάζεται η ημέρα του Μακεδονικού Αγώνα. Την ημέρα αυτή μεταξύ των άλλων εκδηλώσεων, δηλαδή ομιλίες, καταθέσεις στεφάνων, παρελάσεις κατά τόπους έρχονται στη μνήμη μας τα γεγονότα της εποχής εκείνης.
Έτσι ψάχνοντας βρήκα στοιχεία και έκανα μία προσπάθεια να συμπυκνώσω τα δρώμενα του αγώνα και να ξανά θυμίσω σε κάποιους ή να γνωρίσω σε όσους δεν ασχολήθηκαν, την σημασία των προσπαθειών του αγώνα αυτού, που δημιούργησε ένα ασφαλές σκαλοπάτι για να έχουμε σήμερα την Μακεδονία μας ελεύθερη και ελληνική.
Ο Μακεδονικός Αγώνας ξεκίνησε το 1904 και τελείωσε το 1908 μετά την επανάσταση των Νεότουρκων όπου τα πράγματα άλλαξαν ριζικά και δόθηκαν ελευθερίες και δικαιώματα στους κατοίκους της περιοχής.
Ο αγώνας περιελάμβανε συγκρούσεις μεταξύ ελληνικών Ενόπλων Δυνάμεων
(αντάρτικων ομάδων) και Βουλγαρικών Ενόπλων σωμάτων στην περιοχή της Μακεδονίας η οποία τότε αποτελούσε επαρχία της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας. Και αυτό γιατί οι Βούλγαροι είχαν ξεκινήσει μία τακτική προσάρτησης των κατοίκων της περιοχής σε ένα δικό τους Εθνικό χαρακτήρα, και ιδίως των σλαβόφωνων Χριστιανών.
Η τακτική αυτή των Βουλγάρων με βίαια και επιθετικά μέσα ξεκίνησε τον Σεπτέμβριο του 1903 και εντάθηκε το 1904 ειδικά με τον θάνατο του Παύλου Μελά.
Εν κατακλείδι ο Μακεδονικός Αγώνας αναφερόμενος στην Βουλγαρία ως «Ελληνική προπαγάνδα της Μακεδονίας» ήταν μία ένοπλη αντιπαράθεση μεταξύ Βουλγάρων, Ελλήνων αλλά ακόμη και Σέρβων και Ρουμάνων στις αρχές του 20ου αιώνα. Ξεκίνησε όταν έγινε αντιληπτό πως η σημαντική αυτή επαρχία της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας, θα ήταν η επόμενη εδαφική απώλεια του Μεγάλου Ασθενούς.
Ο αγώνας των Ελλήνων αποσκοπούσε στην εναντίωση και την αποτροπή του εκβουλγαρισμού της περιοχής που αφορούσε στην εθνική συνείδηση και την θρησκεία.
Οι Βούλγαροι για να πετύχουν τους σκοπούς τους ίδρυσαν σώμα κομιτατζήδων.
Οι κομιτατζήδες ήταν αντάρτες Βούλγαροι Ελληνικής καταγωγής που μετά στράφηκαν και υπηρετούσαν τους σκοπούς της Βουλγαρίας, διαχωρίζοντάς τους έτσι από τους καθ’ εαυτούς Βούλγαρους.
Το τότε Ελληνικό κράτος αποφάσισε να αναλάβει δράση. Σκοπός ήταν να καταδιώξει τους κομιτατζήδες και να οργανώσει δίκτυα που θα υποστήριζαν την δράση των ελληνικών ενόπλων σωμάτων.
Αποφάσισε να αποστείλει Έλληνες αξιωματικούς με σκοπό σε πρώτη φάση να γίνει μία αναγνωριστική περιοδεία στην Δυτική Μακεδονία κατ’ αρχάς.
Μεταξύ των αξιωματικών του Ελληνικού Στρατού που πήγαν στη Μακεδονία, με εντολή του ελληνικού κράτους ήταν και ο Παύλος Μελάς.
Ο Παύλος Μελάς έμελλε να μείνει στη μνήμη όλων σαν Μακεδονομάχος γιατί πέραν της αποστολής του ανέλαβε και αντάρτικη δράση.
Αγωνίστηκε να τιμήσει την αποστολή του παλεύοντας για να προστατέψει την εθνική συνείδηση των κατοίκων της Μακεδονίας.
Γεννήθηκε το 1870 στις 29 Μαρτίου στη Μασσαλία από εύπορη οικογένεια.
Επέστρεψε στην Ελλάδα οικογενειακώς σε μικρή ηλικία. Τελείωσε αργότερα τη σχολή Ευελπίδων και όταν απεστάλη στη Μακεδονία ήταν αξιωματικός του πυροβολικού του Ελληνικού Στρατού.
Είχε παντρευτεί τη Ναταλία Δραγούμη κόρη του πολιτικού Στέφανου Δραγούμη.
Μαζί με τον γυναικοαδελφό του Ιωνα Δραγούμη, αναμίχθηκε στις Μακεδονικές υποθέσεις από το 1900 και μετά. Στη Μακεδονία έδρασε με το ψευδώνυμο «Μίκης Ζέζας». Σκοτώθηκε στην περιοχή Σιάτιστα Καστοριάς στις 13 Οκτωβρίου 1904, από απόσπασμα του οθωμανικού στρατού μετά από παραπλάνηση και παρότρυνση του Κομιτατζή Μήτρο Βλάχο.
Παρότι η αντάρτικη ομάδα του Μελά δεν είχε σημαντικά άμεσα αποτελέσματα εν τούτοις ο θάνατος του γνωστού τότε σαν τον αξιωματικό άτακτο «κλέφτη» ελευθερωτή συγκλόνισε την Ελληνική κοινή γνώμη και έστρεψε την προσοχή τους στο Μακεδονικό αγώνα, ως το θρυλικό σύμβολο του οποίου και καθιερώθηκε. Τιμάται σαν ήρωας συνδεδεμένος με την Ελληνικότητα της Μακεδονίας και το όνομά του έχει δοθεί στο χωριό της Καστοριάς όπου σκοτώθηκε και σε ένα δήμο της Θεσσαλονίκης.
Ο Μακεδονικός Αγώνας τερματίστηκε το 1908 με την επανάσταση των Νεότουρκων όπου το Οθωμανικό κράτος έδωσε ίσα δικαιώματα σε όλους τους πολίτες. Ο αγώνας όμως έδωσε την δυνατότητα στο Ελληνικό στοιχείο να διατηρήσει την συνοχή του στην ευρύτερη περιοχή της Μακεδονίας ώστε να μπορέσει το ελληνικό κράτος μετέπειτα με τους βαλκανικούς αγώνες να εντάξει τη Μακεδονία μας στην επικράτεια του και σήμερα να είναι ελεύθερη και Ελληνική
Βασίλης Νασόπουλος
Βελβίνα Ναυπάκτου
