Μαρτυρίες καί ντοκουμέντα γιά τό χθές
Του Γεώργιου Α. Παραλίκα
Ίσως είναι σε πολύ λίγους γνωστό ότι στη Ναύπακτο λειτούργησε Υποδιδασκαλείο, δηλαδή σχολή για την μόρφωση γραμματιστών, για τις ανάγκες των γραμματείων της χώρας. Την ίδρυση και ύπαρξη Υποδιδασκαλείου στην πόλη μας, μνημονεύει ο Γ. Μπουκουβάλας στο βιβλίο του με τίτλο “ΕΠΕΤΗΡΙΣ ΤΗΣ ΔΗΜΟΤΙΚΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ”, που εκδόθηκε το 1902. Μεταξύ των πολλών ενδιαφερόντων αναφέρει ότι το 1893 συστάθηκε Υποδιδασκαλείο στη Ναύπακτο και σε άλλα μέρη της Ελλάδος. Λειτούργησε επί μία τριετία και μετά καταργήθηκαν όλα όσα συστάθηκαν το 1893.
Δεύτερη γραπτή μαρτυρία για την ίδρυση και τη λειτουργία του, είναι συμβολαιογραφική πράξη, στην οποία ο Ιωάννης Παπαχρήστου, Ειρηνοδίκης Ναυπάκτου, ενεργών ως εκπρόσωπος του Υπουργείου Εκκλησιαστικών και Δημοσίας Εκπαίδευσης ενοικίασε το ανώγειο της Βασιλικής χήρας Γεωργ. Αθανασιάδη, που βρισκόταν στο ανατολικό προάστιο της πόλης. Πρόκειται για το κτίριο, που στεγαζόταν το Ελληνικό Σχολείο, και όπως αναφέραμε βρισκόταν πάνω από το χώρο, στον οποίο επί μακρό χρονικό διάστημα στεγάστηκε στη συνέχεια το φαρμακείο της κ. Αναστασίας Πατούχα Παπαθανάση. Συγκεκριμένα αναφέρεται ότι η οικία αυτή θα χρησίμευε «…διά την στέγασιν του εν Ναυπάκτω συσταθησομένου Υποδιδασκαλείου αντί του μηνιαίου μισθώματος των 80 δραχμών». Η μίσθωση αυτή αναφέρεται στο υπ’ αριθμ. 17595/16153 έγγραφο του παραπάνω Υπουργείου.
Μία τρίτη ενδιαφέρουσα γραπτή μαρτυρία αποτελεί ένας τίτλος σπουδών, που εκδόθηκε τότε και διασώζεται μέχρι σήμερα. Είναι το απολυτήριο του Αθανασίου Παπαλάμπρου από την Γρανίτσα (σήμερα Ανθόφυτο). Είναι ο παππούς του συμπολίτη μας κ. Αθανασίου Παπαλάμπρου, τον οποίο και ευχαριστούμε θερμά για την παραχώρησή του. Ο τίτλος – απολυτήριο εκδόθηκε από το Διδασκαλείο της Αθήνας, αλλά αναφέρει ότι παρακολούθησε μαθήματα ο παραπάνω γραμματιστής στο Υποδιδασκαλείο Ναυπάκτου για το σχολικό έτος 1893 – 1894. Επειδή ενδεχομένως στο τοπικό Υποδιδασκαλείο δεν υπήρχε Εξεταστική Επιτροπή, χρειάστηκε να ταξιδέψει ως την Αθήνα, όπου έδωσε τις τελικές εξετάσεις και ανακηρύχθηκε Γραμματέας Γ’ Τάξεως.
Αυτές οι τρεις γραπτές μαρτυρίες αποδεικνύουν ότι πράγματι λειτούργησε Υποδιδασκαλείο στην Ναύπακτο. Δεν γνωρίζουμε όμως ποιοι και πόσοι ήταν οι καθηγητές, πόσοι μαθητές φοίτησαν καθόσον δεν υπάρχει κανένα άλλο στοιχείο ή αρχείο. Θεωρούμε ότι όταν καταργήθηκε τρία χρόνια μετά από τη σύστασή του το Υποδιδασκαλείο, το αρχείο λειτουργίας του μεταφέρθηκε στο Υπουργείο ή σε κάποια άλλη αρμόδια υπηρεσία. Όσο για το οίκημα, που στεγάστηκε το Υποδιδασκαλείο, μετά την κατάργησή του χρησιμοποιήθηκε για να στεγαστεί το Ελληνικό Σχολείο, όπως προαναφέραμε.
*απόσπασμα από το βιβλίο «Εν Ναυπάκτῳ τῇ… Μαρτυρίες καί ντοκουμέντα γιά τό χθές», του Γεώργιου Παραλίκα που δημοσιεύεται σε συνέχειες στην εφημερίδα «εμπρός»
