Η Ομοσπονδία Οικολογικών Οργανώσεων Κορινθιακού κόλπου «η Αλκυών» έστειλε επιστολή στην Διεύθυνση Τεχνικών Έργων Περιφέρειας Στερεάς Ελλάδας Π.Ε. Φωκίδας ζητώντας να πληροφορηθεί για σειρά θεμάτων στην αντιμετώπιση προβλημάτων που αφορούν τον ποταμό Μόρνο. Αφορμή η δρομολόγηση έργου στον ποταμό, προκειμένου να αποφευχθούν προβλήματα που έχουν παρουσιαστεί κατά καιρούς, όμως, όπως αναφέρεται στην επιστολή, οι παρεμβάσεις που θα γίνουν θα πρέπει να βασίζονται σε επιστημονικά στοιχεία, τα οποία και ζητά η Ομοσπονδία.
Αναλυτικά η επιστολή αναφέρει:
«Με πρόσφατη ανακοίνωση ο Περιφερειάρχης Στερεάς Ελλάδας κος Σπανός ενημέρωσε τους πολίτες ότι υπεγράφη η σύμβαση κατασκευής του έργου: «Αποκατάσταση τεχνικών έργων και καθαρισμός ποταμού Μόρνου» που αφορά κατ’ ουσία εργασίες εκβάθυνσης και διαπλάτυνσης της κοίτης του Μόρνου και αποκατάστασης προϋπαρχόντων αλλά κατεστραμμένων τεχνικών έργων. Ο αρχικός προϋπολογισμός του έργου είναι 1.000.000 €.
Η προστασία των πολιτών και των περιουσιών τους από πλημμυρικά φαινόμενα, είναι βασική υποχρέωση της πολιτείας και επιτυγχάνεται με πλήρη σεβασμό όσων θα αναφέρουμε στην συνέχεια από όλες τις χώρες το ανεπτυγμένου κόσμου, σε αντίθεση με ότι έχει συμβεί μέχρι χθές στην Ελλάδα. Η Ομοσπονδίας μας έχει κάνει στο παρελθόν πολλές και εμπεριστατωμένες παρεμβάσεις. Βρεθήκαμε δυστυχώς πολλές φορές στην δυσάρεστη θέση να επιβεβαιωθούν οι φόβοι και οι ανησυχίες που είχαμε διατυπώσει στις παρεμβάσεις αυτές, εις βάρος πάντα του δημοσίου συμφέροντος και του περιβάλλοντος. Καταθέτουμε μία ακόμη φορά τις θέσεις μας και σχετικά αιτήματα ενημέρωσης:
1) Στο έργο προβλέπεται πλήρη αποκατάσταση των προϋπαρχόντων τεχνικών έργων από ζαρζανέτ ή σκυρόδεμα και τα οποία είναι μερικώς ή ολικώς κατεστραμμένα. Για να καταστραφούν όμως τα προϋπάρχοντα, σημαίνει ότι κάτι λάθος έχει συμβεί κατά την εκτέλεση των έργων αυτών στο παρελθόν. Η αστοχία των προηγούμενων παρεμβάσεων, πρέπει να έχει αιτιολογηθεί πλήρως στην μελέτη του νέου έργου, ειδάλλως είναι σχεδόν βέβαιο ότι αργά ή γρήγορα θα έχουμε πάλι το ίδιο πρόβλημα και για μία ακόμη φορά 1.000.000 ευρώ θα έχουν πάει χαμένα.
Που στηρίζεται η αναφορά ότι τα 30-50 μέτρα πλάτος εκατέρωθεν του μέσου του ποταμού του ποταμού εξασφαλίζουν την ομαλή ροή των υδάτων;
Βασική αρχή πριν από οποιαδήποτε εκτέλεση έργων αντιπλημμυρικής προστασίας είναι η ύπαρξη αποφάσεων που καθορίζουν τα όρια της κοίτης του ποταμού και η ΟΡΙΟΘΕΤΗΣΗ ΤΩΝ ΖΩΝΩΝ ΠΛΗΜΥΡΑΣ ΤΟΥ ΠΟΤΑΜΟΥ και των υπολοίπων ζωνών όπως καθορίζονται από την περιβαλλοντική νομοθεσία.
Η επιστήμη της υδρογεωλογίας λέει ότι όσο μεγαλύτερο είναι το πλάτος της ενεργής κοίτης του ποταμού έχουμε τα καλύτερα αποτελέσματα τόσο στην δημιουργία μαιάνδρων που ανακόπτουν την ορμή του νερού αλλά και πολύ μεγαλύτερη διείσδυση επιφανειακών υδάτων στους υπόγειους υδροφορείς κατάντη του ποταμού σε εύρος χιλιομέτρων από τα όρια του ποταμού δηλ. πηγάδια , γεωτρήσεις κλπ.
Έχει καταγραφεί πολλές φορές, , πρόχειρα δημοπρατημένα όμοια έργα να καταλήγουν σε πρόχειρα και ανεύθυνα συμπεράσματα πλάτους, όχι μετά από σοβαρή μελέτη αλλά για λόγους μικροπολιτικής, για να εξυπηρετήσουν μεμονωμένα συμφέροντα όπως προστασία αυθαίρετων κατασκευών, είτε ιδιωτικών (σπίτια, βιοτεχνίες) είτε δημοτικών (δρόμοι, παράνομοι ΧΑΔΑ όπως της Ναυπάκτου που μολύνει καθημερινά τα νερά του Κορινθιακού κλπ.), είτε παλιότερα αντιπλημμυρικά έργα, όλα πρόχειρα και αυθαίρετα κατασκευασμένα μέσα στην πραγματική κοίτη του ποταμού. Και ο κάθε ποταμός , όπως και ο Μόρνος, κάνοντας ότι εδώ και εκατομμύρια χρόνια, και πάλι θα τα καταστρέψει όχι διότι είναι εχθρός των ανθρώπων αλλά επειδή οι άνθρωποι ενεργούν επιπόλαια και ανεύθυνα.
Α) Παρακαλούμε να μας σταλούν σε ηλεκτρονική μορφή τα ΦΕΚ των αποφάσεων οριοθέτησης της κοίτης, των ζωνών πλημμύρας κλπ του Μόρνου, η Υδραυλική μελέτη πάνω στην οποία βασίστηκε το εν λόγω έργο καθώς και η μελέτη αιτιολόγησης της αστοχίας των προϋπαρχόντων αντιπλημμυρικών κατασκευών που πρόκειται να ανακατασκευαστούν στην ίδια θέση.
Κατανοείτε πως μη ύπαρξη τέτοιων μελετών και αποφάσεων καθιστά την παρέμβαση παράνομη και εκ του σίγουρου αποτελέσματος σπατάλη πολύτιμων πόρων 1.000.000 €.
2) Ο Αντιπεριφερειάρχης κος Δελμούζος αναφέρει ότι το έργο θα εξαφανίσει την ζούγκλα του Μόρνου ώστε να επιστρέψει η ασφάλεια στις καρδιές των ανθρώπων(!).Θέλουμε να πιστεύουμε ότι μόνο εκ παραδρομής μπορεί να έχει γίνει αυτή η δήλωση μιας και σε συνδυασμό με την αναφορά πρόβλεψης κοπής δέντρων, δίνει την εντύπωση πεποίθησης πως μόνο επιφάνειες καλυμμένες με τσιμέντο ή άσφαλτο αποτελούν ασφαλές περιβάλλον για τους ανθρώπους. Ενώ όλοι όσοι έχουν μελετήσει στοιχειωδώς σχετικά, γνωρίζουν ότι ισχύει ακριβώς το αντίθετο.
Η Ζούγκλα, με βάση τις σύγχρονες επιστήμες, είναι φυσικά οικοσυστήματα πρώτης προτεραιότητας στην προστασία τους για την ανθρωπότητα σήμερα. Τα νερά του Μόρνου δεν απειλούν τους ανθρώπους, κάνουν αυτό που έκαναν εκατομμύρια χρόνια . Είναι πηγή υγιούς ζωής για όλους μας. Οι υδάτινοι φορείς τόσο στην στεριά όσο και στην θάλασσα , με βάση την σύγχρονη επιστήμη, είναι φυσικά οικοσυστήματα που χρήζουν ιδιαίτερης προστασίας και την μέγιστης προσοχής σε κάθε περίπτωση παρέμβασης σε αυτά. Το σύνολο του τμήματος του Μόρνου από την Ε.Ο. έως την θάλασσα ανήκει σε περιοχή NATURA σημαίνοντας πολλά και συγκεκριμένα πράγματα για όσους έχουν ενημερωθεί υπεύθυνα. Κάθε μορφής αυτοφυή βλάστηση μιας ελάχιστης διάστασης (έκταση –ύψος) και πάνω δεν αποτελεί ζούγκλα αλλά οικότοπο. Η ασφάλεια στις καρδιές των κατοίκων, θα επιστρέψει όταν βρεθεί η αυτοδιοικητική αρχή που θα κάνει σοβαρά έργα και λύσει οριστικά τους κινδύνους πλημυρών. Αν αυτό απαιτεί να ξαναδοθούν στους οικότοπους της εκάστοτε πλημμυρικής ζώνης εκτάσεις μπαζωμένες και καταπατημένες από τον άνθρωπο, αν δεν δοθούν κανένα έργο δεν πρόκειται να αποτρέψει τις πλημμύρες. Γι’ αυτό το λόγο είναι άκρως απαραίτητες οι σχετικές μελέτες! Οι οικότοποι κάθε μορφής προσφέρουν πολύπλευρη ασφάλεια στους κατοίκους και όσο περισσότερο εξαφανίζονται από γύρω μας, τόσο ακριβότερα το πληρώνουμε όλοι μας. Το τμήμα παρέμβασης με το εν λόγω έργο είναι συγκεκριμένης έκτασης με συγκεκριμένη βλάστηση.
Β) Παρακαλούμε να μας σταλεί σε ηλεκτρονική μορφή, η ειδική περιβαλλοντική μελέτη που προβλέπεται σε περιοχές NATURA καθώς και οι μελέτες που λαμβάνοντας υπόψη τις απαραίτητες προϋπάρχουσες μελέτες οριοθέτησης της κοίτης, των ζωνών πλημύρας κλπ του Μόρνου (αιτήματα της προηγούμενης παραγράφου Α) και καταλήγουν στην αναγκαιότητα κοπής δέντρων σε ένα οικότοποNATURA.
Κατανοείτε πως μη ύπαρξη σοβαρών τέτοιων μελετών, καθιστά το σύνολο της παρέμβασης παράνομη, με παράνομη κοπή δέντρων στην καρδιά και το πιο ευαίσθητο τμήμα του οικότοπου, και σίγουρα σπατάλη πόρων 1.000.000 € μιάς και τελικά δεν πρόκειται να λυθούν τα πλημμυρικά προβλήματα.
3) Στην πλειοψηφία παρόμοιων περιπτώσεων στο παρελθόν, τα αντιπλημμυρικά έργα έχουν αποτελέσει προκάλυψη για την κλοπή υλικού από τις κοίτες των ποταμών από τους εργολάβους του έργο και όχι μόνο, με ή χωρίς την γνώση των αρμόδιων αρχών. Πολλές φορές και με αυθαίρετες αναφορές που εξυπηρετούνται από την έλλειψη των απαιτούμενων μελετών, στην πρόχειρη μελέτη του έργου προβλέπεται η απομάκρυνση υλικού από τις κοίτες των ποταμών, προσφέροντας και νομιμοφάνεια στην κλοπή.
Είναι σίγουρο ότι η κοίτη του ποταμού διαμορφώνεται από την από εκατομμύρια χρόνια λειτουργία του ποταμού και δεν υπάρχουν περιττά υλικά. Τα φερτά υλικά της κοίτης του ποταμού συσσωρεύονται επικίνδυνα κατά κανόνα σε σημεία όπου έχει γίνει αυθαίρετη ανθρώπινη παρέμβαση μέσα στην κοίτη ή την ζώνη πλημύρας του ποταμού. Επικίνδυνα συσσωρευμένα φερτά υλικά πρέπει μόνο να διευθετούνται στις κοίτες του ποταμού και όχι να απομακρύνονται. Εκβάθυνση της κοίτης του ποταμού δεν αποτελεί ποτέ λύση σε πλημμυρικά προβλήματα αλλά δικαιολογία για κλοπή. Σύμφωνα με τις βασικές αρχές της Ακτομηχανικής, τα φερτά υλικά της κοίτης ποταμών και χειμάρρων αποτελούν τον διαχρονικό τροφοδότη των παραλιών σε μήκος χιλιομέτρων εκατέρωθεν της εκβολής του ποταμού στην θάλασσα. Τα υλικά αυτά αναπληρώνουν το υλικό που χάνεται από τις παραλίες στα μεγαλύτερα βάθη και αποτελεί τον λόγο που για χιλιάδες χρόνια οι παραλίες ήταν στην ίδια θέση ή επεκτείνονταν προς την θάλασσα, μέχρι που άρχισαν οι άνθρωποι να κλέβουν το υλικό από τις κοίτες των ποταμών (στην Ελλάδα από την δεκαετία του 70 εκτεταμένα) οπότε άρχισαν τα φαινόμενα της διάβρωσης των ακτών, όπου και εκεί έχει καταγραφεί σπατάλη πόρων (έργα χωρίς πάντα αποτέλεσμα). Κάθε λάκκος που θα δημιουργηθεί στην κοίτη του ποταμού, δεν πρόκειται να προστατέψει από την πλημμύρα αλλά θα συγκρατεί γεμίζοντας φερτό υλικό τα επόμενα χρόνια, με το υλικό που δεν θα φτάσει στην παραλία, οπότε η παραλία θα διαβρωθεί. Η οικονομική αξία του υλικού είναι πολύ μεγάλη, και ανάλογη η ζημιά του Δημοσίου συμφέροντος που πολλές φορές αγοράζει πανάκριβα το κλεμμένο υλικό για να εμπλουτίσει διαβρωμένες παραλίες. Για την τριτοκοσμική αυτή κατάσταση έχουμε στείλει και στο παρελθόν αναλυτική επιστολή στην Αντιπεριφέρεια Φωκίδας τονίζοντας την ανάγκη λήψης ιδιαίτερων μέτρων για την αποτροπή κλοπής τέτοιου υλικού και την ειδική διαχείρισή του. Έχουμε επισημάνει την ανάγκη όταν τέτοιο υλικό περισσεύει περιστασιακά, να γίνεται διαχείρισή του με κλασματοποίηση (άμμος, ψιλό βότσαλο κλπ) και άμεσο εμπλουτισμό διαβρωμένων παρακείμενων παραλιών (εκεί δηλαδή που θα κατέληγε ούτως ή άλλος το υλικό από την ίδια την φύση) , ή ελεγχόμενη και ογκομετρημένη συσσώρευσή του σε ελεγχόμενες περιοχές προκειμένου να χρησιμοποιηθεί μόλις αυτό λείψει από κάποια παραλία (διάβρωση). Με τον τρόπο αυτό η μη κλοπή έχει σαν αποτέλεσμα εξοικονόμηση τεράστιων οικονομικών πόρων από την εκάστοτε Περιφέρεια.
Γ) Παρακαλούμε να μας στείλετε τα κείμενα με τα μέτρα που προβλέπονται στο εν λόγω έργο, για την εξασφάλιση μη κλοπής και ορθής αξιοποίησης ή ελεγχόμενη συσσώρευση πιθανού περισσευούμενου υλικού από την κοίτη του ποταμού.
Αντιλαμβάνεστε ότι έχοντας οι Υπηρεσίες σας λάβει γνώση των προαναφερομένων από την Ομοσπονδία μας, αν όχι και από τις σχετικές επιστήμες, η μη πρόβλεψη των πιο πάνω, εκθέτει σοβαρά την πραγματική σκοπιμότητα του έργου».
