Η «ε» πριν από δύο εβδομάδες δημοσίευσε τα ευρήματα και τα συμπεράσματα μίας έρευνας που έγινε από 4 μεταπτυχιακές φοιτήτριες του Οικονομικού Πανεπιστημίου Αθηνών το 2018. Δίνοντας έμφαση στο τι αποκομίζουν οι επισκέπτες της Ναυπάκτου, η έρευνα κατέγραψε τα θετικά και τα αρνητικά στοιχεία του τόπου, δίνοντας χρήσιμες πληροφορίες για το που «πονά» αλλά και που πρέπει να επενδύσει. Μία εκ των τεσσάρων φοιτητριών, που συμμετείχε στην έρευνα, είναι η Βάσια Ζαβέρδα, με καταγωγή από την πόλη της Ναυπάκτου. Σήμερα μας μιλά στην «ε» για το πώς προέκυψε η πρωτοβουλία της αυτή, για το που η ίδια εστιάζει φωτογραφίζοντας τα σημαντικότερα στοιχεία της έρευνας, αλλά και για το πώς η περιοχή, μέσω της συνεργασίας του συνόλου των φορέων της, μπορεί να κάνει το βήμα παραπάνω στον άκρως απαιτητικό τομέα του τουρισμού. Διαβάστε όλα όσα μας είπε.
Καταρχάς θα θέλαμε να μας πείτε για το πώς προέκυψε η ιδέα να κάνετε τη συγκεκριμένη έρευνα για την πόλη της Ναυπάκτου…
Θυμάμαι ακόμη το δίωρο μονόλογο που έκανα για να καταφέρω να πείσω την ομάδα μου να με ακολουθήσει σε αυτή την προσπάθεια… Πάντα θεωρούσα ότι η Ναύπακτος είναι μια πόλη που έχει μια καλή πρώτη ύλη αλλά επιδέχεται ανάπτυξης. Ξέρεις τι πιστεύω; Από το μηδέν μπορείς να χτίσεις παλάτια, δύσκολα όμως γκρεμίζεις τα υπάρχοντα για να χτίσεις νέα. Οραματίζομαι τη Ναύπακτο ως μία πόλη πρότυπο όπου οι κάτοικοι επενδύουν στην εκπαίδευση και την επιμόρφωση, δίνουν βάση στις ανθρώπινες σχέσεις, εκτιμούν τις καθημερινές απλές εμπειρίες, αναγνωρίζουν την ιστορία και τον πολιτισμό τους, αγαπούν το περιβάλλον, ζουν αρμονικά και δε φοβούνται να μοιραστούν με περίσσια δόση φιλοξενίας τις αρχές, τις διατροφικές τους συνήθειες, τον πολιτισμό τους, τον τόπο τους με τους επισκέπτες που έρχονται στην πόλη.
Θες γιατί γεννήθηκα και μεγάλωσα σε αυτή την πόλη και κάθε γωνιά της μου θυμίζει όμορφα βιώματα, θες γιατί είμαι λάτρης της φύσης και η Ναύπακτος την διαθέτει απλόχερα, θες γιατί πάντα ένιωθα μια αμφιβολία για την αντικειμενικότητα της κρίσης μου για αυτήν την πόλη και ήθελα να την τεστάρω, θες γιατί ακούω πάντα για προβλήματα χωρίς στοχευμένες λύσεις, μου δημιουργείται η ανάγκη και ένα δημιουργικό «καθήκον» να κάνω κάτι για την πόλη μου. Όταν λοιπόν μου δόθηκε η ευκαιρία στο πλαίσιο των μεταπτυχιακών μου σπουδών στο τμήμα MBAτου Οικονομικού Πανεπιστημίου Αθηνών να πραγματοποιήσω μια έρευνα η οποία θα έπρεπε να οδηγήσει σε πραγματικές και συγκεκριμένες προτάσεις που θα μπορούσαν να αξιοποιηθούν από κάποια επιχείρηση/φορέα, χωρίς δεύτερη σκέψη αποφάσισα ότι θα έκανα μια έρευνα για τη Ναύπακτο που θα εντόπιζε τα δυνατά και τα προβληματικά της σημεία λαμβάνοντας υπόψη τόσο τις γνώμες των φορέων της όσο και των επισκεπτών της. Ίσως έτσι να μπορούσαμε πράγματι να οδηγηθούμε σε στοχευμένες λύσεις και ίσως να βοηθούσαμε τις αρμόδιες αρχές ή/και επιχειρήσεις να μπορούσαν να αποκτήσουν μια κοινή κατεύθυνση…
Περιγράψτε μας συνοπτικά τη διαδικασία που ακολουθήσατε…
Επειδή ο στόχος της πτυχιακής εργασίας που είχε θέσει το Πανεπιστήμιο ήταν αυτή να αποτελέσει μια μελέτη/συμβουλή για κάποιο πρόβλημα που αντιμετώπιζε κάποια ιδιωτική επιχείρηση και η δική μου ιδέα είχε να κάνει περισσότερο με προβλήματα που αντιμετώπιζε ένας τόπος έπρεπε καταρχήν να λάβω τη σύμφωνη γνώμη του υπεύθυνου του Τμήματος. Αμέσως συμφώνησε με την ιδέα και με προέτρεψε να βρω μια ομάδα. Απευθύνθηκα λοιπόν σε τρεις συμφοιτήτριες και αξιόλογους επαγγελματίες στο χώρο του μάρκετινγκ και αποφασίσαμε μαζί να δομήσουμε την έρευνα. Στόχος της μελέτης ήταν να παρέχουμε συμβουλευτικές υπηρεσίες στο Δήμο Ναυπάκτου ώστε να προβεί σε ενέργειες που θα βελτιώσουν το τουριστικό προϊόν της πόλης. Προκειμένου να επιτύχουμε το στόχο μας, θεωρήσαμε σημαντικό να διεξάγουμε καταρχήν μια δευτερογενή έρευνα μέσω της συλλογής και ανάλυσης στοιχείων και πληροφοριών που υπήρχαν διαθέσιμα για τη Ναύπακτο (από ΣΕΤΕ, ΕΛΣΤΑΤ, Επιμελητήρια, διαδίκτυο) προκειμένου να γνωρίσουμε καλύτερα τον τόπο, τον τουρισμό του, τις στρατηγικές προώθησης που χρησιμοποιούνται και τα προβλήματα της πόλης αναφορικά με τον τουρισμό. Στη συνέχεια, θέλοντας να εμβαθύνουμε πιο πολύ στα πραγματικά προβλήματα και τα θετικά στοιχεία που έχει η πόλη αλλά και να αφουγκραστούμε τους ανθρώπους της, αποφασίσαμε να οργανώσουμε μια ομάδα έρευνας (focus group) με συμμετέχοντες ανθρώπους που επηρεάζουν τις αποφάσεις στον τουριστικό τομέα της πόλης. Στην ομάδα έρευνας συμμετείχε η πλειοψηφία των ανθρώπων που προσκλήθηκαν μεταξύ των οποίων και ο πρώην Δήμαρχος, ο πρώην Αντιδήμαρχος, μέλη του Δημοτικού Συμβουλίου, εκπρόσωποι σωματείων και επιχειρηματίες. Εντυπωσιάστηκα από την προσέλευση, το ενδιαφέρον και ζήλο των συμμετεχόντων να συμβάλουν στην ανάπτυξη του τουρισμού της πόλης. Ήταν ωστόσο σημαντικό να δούμε και τι έχουν να πουν οι επισκέπτες της πόλης για τη Ναύπακτο που είναι οι τελικοί αποδέκτες των τουριστικών προϊόντων/υπηρεσιών/διαφημιστικών ενεργειών. Καταρτίσαμε λοιπόν ένα ερωτηματολόγιο και με τη βοήθεια των ξενοδόχων το θέσαμε υπόψιν τουριστών (το συνολικό δείγμα που συλλέχθηκε ήταν 232 ερωτηματολόγια) η πλειοψηφία εκ των οποίων με προθυμία απάντησε σε όλες μας τις ερωτήσεις. Τέλος, αναλύσαμε τα συμπεράσματα από τις παραπάνω έρευνες και βάσει αυτών οδηγηθήκαμε στο να προτείνουμε ενδεικτικά κάποιες λύσεις στο Δήμο Ναυπάκτου.
Ποιοι ήταν οι βασικοί στόχοι της έρευνας που κάνατε; Θεωρείτε πως επετεύχθησαν;
Αν αναλογιστεί κανείς ότι οι τουρίστες που επισκέπτονται ετησίως την Ελλάδα τα τελευταία χρόνια μετά την κρίση ξεπερνούν τα 30 εκατομμύρια, ότι τα έσοδα από τον τουρισμό στην Ελλάδα ξεπερνούν τα 15 δισ. € αποτελώντας το 30,9% του ΑΕΠ, ότι οι τουριστικές επιχειρήσεις απασχολούν πάνω από το 25% του ανθρώπινου δυναμικού της Ελλάδας και ότι οι σημαντικοί φορείς που ασχολούνται με τον τουρισμό (βλέπε ΣΕΤΕ) δεν μιλούν πλέον για ανάγκη αύξησης του αριθμού των τουριστών αλλά για βελτίωση των υποδομών, για βιωσιμότητα, καινοτομία, τεχνολογία του γεννιέται (εύλογα θεωρώ) η απορία γιατί μια τόσο όμορφη και προσβάσιμη πόλη με ιστορία και φυσικό πλούτο δεν έχει καταφέρει να «κλέψει» ένα κομμάτι αυτής της τουριστικής δόξας και να προσελκύσει περισσότερους τουρίστες και τι είναι τελικά αυτό που θα της έδινε μια ώθηση προς αυτή την κατεύθυνση. Δεν ήταν λοιπόν δύσκολο να τεθεί ο στόχος που ήταν ακριβώς αυτό… Ποια είναι τα δυνατά χαρακτηριστικά της Ναυπάκτου, ποια τα προβληματικά της σημεία τόσο από την σκοπιά των επισκεπτών όσο και των τοπικών φορέων και πως θα μπορούσαν να συγκεραστούν οι ανάγκες των δύο αυτών ομάδων με σκοπό τη βελτίωση του τουριστικού προϊόντος της πόλης. Τώρα όσον αφορά το αν οι στόχοι επιτεύχθησαν, μπορώ να πω μόνο ότι έγινε ένα πρώτο αναγνωριστικό βήμα προς την κατεύθυνση εντοπισμού της ταυτότητας της πόλης, τέθηκαν κάποιες βάσεις για έναρξη στοχευμένων πλέον πρωτοβουλιών αλλά χρειάζεται πολύ δουλεία ακόμα και συνεχής προσπάθεια για να μπορέσουμε να δούμε απτά αποτελέσματα. Όπως συνηθίζεται να λέγεται η αρχή είναι το ήμισυ του παντός και είμαστε χαρούμενες που μπορέσαμε να συμβάλλουμε σε αυτό.
Αν σας ζητούσα να εστιάσετε στα βασικότερα συμπεράσματα που εξήχθησαν από την ανάλυση των στοιχείων που συλλέξατε, που θα αναφερόσασταν;
Καταρχήν είναι σημαντικό να εστιάσω στα ευρήματα της έρευνας που επιβεβαιώνουν την αίσθηση μιας σημαντικής μερίδας των κατοίκων της πόλης (μεταξύ αυτών και εμού), ότι δηλαδή η Ναύπακτος:
-διαθέτει φυσικό πλούτο που τον εκτιμούν οι επισκέπτες,
-είναι κατάλληλη για διακοπές χαλάρωσης,
-θεωρείται ένας «value for money» προορισμός,
-ότι η πλειοψηφία των επισκεπτών της είναι κατά κύριο λόγο Έλληνες, κυρίως ζευγάρια και οικογένειες,
-ότι οι επισκέπτες διαμένουν στην πλειοψηφία τους στην πόλη για 3-4 ημέρες και
-ότι ένας σημαντικός αριθμός επισκεπτών έχει ξαναεπισκεφθεί την Ναύπακτο τουλάχιστον 1 φορά ή έχει την διάθεση να την ξαναεπισκεφτεί.
Αυτά είναι λίγο πολύ κάποια θετικά χαρακτηριστικά της Ναυπάκτου που πάνω κάτω γνωρίζαμε. Είναι σημαντικό να τα τονίζουμε έτσι ώστε να εστιάζουμε σε αυτά είτε για τους σκοπούς προώθησης της πόλης είτε για τους σκοπούς ανάπτυξης νέων προϊόντων/υπηρεσιών.
Κάποια άλλα συμπεράσματα είναι εξίσου μεγάλης σημασίας είναι τα ακόλουθα:
-οι επισκέπτες της Ναυπάκτου λένε πως η φιλοξενία των κατοίκων της πόλης φθίνει αρκετά,
-φαίνεται επίσης να μην είναι ευχαριστημένοι από την ποιότητα των καταλυμάτων και των παρεχόμενων προϊόντων/υπηρεσιών της πόλης,
-η πλειοψηφία των επισκεπτών επισημαίνουν την έλλειψη κατάλληλων υποδομών όσων αφορά το δίκτυο μεταφορών και συγκοινωνιών της πόλης,
– οι επισκέπτες της πόλης είναι χρήστες μέσων τεχνολογίας μέσω μάλιστα των οποίων προτιμούν να ενημερώνονται για τη Ναύπακτο.
Επιπρόσθετα, ένα από τα συμπεράσματα που εξήχθησαν από την ομάδα έρευνας είναι πως επιχειρηματίες, σωματεία και δημοτικές αρχές παρότι επιζητούν αγωνιωδώς την βελτίωση του τουριστικού προϊόντος δεν προβαίνουν σε χάραξη κοινής πορείας και σε διαμόρφωση στρατηγικών κατευθύνσεων αλλά έχει ο καθένας μια διαφορετική εικόνα για το ποια χαρακτηριστικά της Ναυπάκτου θα έπρεπε να προωθούνται.
Από όλα τα παραπάνω ευρήματα θα ήθελα να σταθώ στο εξής, την αίσθηση των τουριστών ότι οι κάτοικοι της πόλης είναι αφιλόξενοι και να το συσχετίσω με την σύγχρονη τάση των ταξιδιωτών να αποζητούν από τα ταξίδια τους ξεχωριστές εμπειρίες. Κατά τη γνώμη μου, οι κάτοικοι μιας πόλης είναι αυτοί που μπορούν να απογειώσουν την εμπειρία ενός επισκέπτη, κάνοντάς τον να νιώθει οικεία και αποκαλύπτοντάς του όλους τους μικρούς θησαυρούς της πόλης χωρίς να φοβούνται ότι οι επισκέπτες θα τους τους στερήσουν… Για να μπορέσουν όμως οι κάτοικοι της πόλης να δράσουν κατά αυτό τον τρόπο θα πρέπει πρώτα να απεμπλακούν από τη δυσαρέσκεια τους που αφορά την έλλειψη της ευκολίας και της ποιότητας ζωής τους κατά τις ημέρες που οι τουρίστες κατακλύζουν την πόλη. Για να μειωθεί αυτή η δυσαρέσκεια θα πρέπει οι φορείς να φροντίσουν όχι μόνο πως να αυξήσουν τον αριθμό των τουριστών αλλά να δημιουργήσουν υποδομές ώστε να κάνουν την πόλη πιο βιώσιμη και ανεκτική σε μια πληθώρα επισκεπτών.
Τι κρατάμε από τη Ναύπακτο του σήμερα, κατά την άποψή σας, και τι πρέπει να αλλάξουμε ή να προσθέσουμε για να γίνει ένας ακόμα πιο θελκτικός τουριστικός προορισμός;
Κρατάμε την ομορφιά και τη γραφικότητά της, την ιστορία της, την αυθεντικότητα και τον απλό τρόπο ζωής, τις ανεκμετάλλευτες πηγές της και την όρεξη κάποιων ανθρώπων να δημιουργήσουν και να συμβάλουν με τον τρόπο τους στην εξέλιξη της Ναυπάκτου ως τουριστικό προορισμό. Πάνω σε αυτή τη βάση ξεκινάμε να:
– χτίζουμε ομάδες (μαθητών, πολιτών, επιχειρηματιών, δημοτικών αρχών) με κοινούς στόχους και όραμα,
– ενημερωνόμαστε για τις εξελίξεις της παγκόσμιας τουριστικής αγοράς (που προστάζουν βιώσιμη ανάπτυξη, καινοτομία, τεχνολογία, πολιτισμό και αειφόρο τουρισμό), παραδειγματιζόμαστε από πόλεις πρότυπα και υιοθετούμε μοντέλα που μας ταιριάζουν (για παράδειγμα η πόλη της Λουμπλιάνας πέτυχε μια βιώσιμη ανάπτυξη που διευκολύνει τις ζωές των τουριστών και των μόνιμων κατοίκων μέσω της στροφής σε ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, χρήση νέων τεχνολογικών καινοτομιών, κλείσιμο του κέντρου της πόλης για τα αυτοκίνητα (!), σχεδίαση μηχανισμών για μηδενικά απορρίμματα)
– κατανοούμε τις ανάγκες της πόλης και των επισκεπτών της (η ερευνά μας θα βοηθήσει προς αυτή την κατεύθυνση),
– εκμεταλλευόμαστε τις υπάρχουσες υποδομές (βλέπε Ολυμπία οδός, Ιονία οδός, αεροδρόμιο Αράξου) και βελτιώνουμε συνεχώς τα υφιστάμενα προϊόντα και υπηρεσίες ώστε να είναι ενημερωμένα και ευθυγραμμισμένα με τις ανάγκες της σύγχρονης τουριστικής αγοράς,
– δημιουργούμε νέα προϊόντα, υπηρεσίες και δράσεις με γνώμονα την καινοτομία και την βιωσιμότητα.
Διατηρώντας την ομορφιά του φυσικού περιβάλλοντος της πόλης, τον απλό και ανεπιτήδευτο τρόπο ζωής της και χρησιμοποιώντας τεχνολογίες που τον προστατεύουν και διευκολύνουν την προώθησή του στους ξένους αλλά παράλληλα βελτιώνοντας τα προϊόντα και τις υπηρεσίες μας, μπορούμε να επιτύχουμε το βασικό στόχο που είναι να καταστίσουμε τη Ναύπακτο έναν από τους πιο θελκτικούς τουριστικούς προορισμούς της Ελλάδας προσβάσιμους μέσω οδικών δικτύων.
Πως μπορεί να αξιοποιηθεί η έρευνά σας; Απ’ ότι γνωρίζουμε την έχετε καταθέσει εδώ και καιρό και στο δήμο Ναυπακτίας…
Είναι σημαντικό κάποια στιγμή στο μέλλον να επιστρέψουμε με μία νέα έρευνα για να δούμε εάν έχουν γίνει βήματα προόδου;
Μπορώ να πω πως αν κάτι μου έμεινε από τα δύο χρόνια φοίτησής μου στο πρόγραμμα MBAείναι πως αν δεν μετρήσεις κάτι δεν μπορείς να το διαχειριστείς. Θεωρώ λοιπόν ότι είναι σημαντικό να γίνονται έρευνες που να μετρούν να αποτελέσματα των δράσεων και συνεχείς προσπάθειες συλλογής feedback σχετικά με τις γνώμες των επισκεπτών, πολιτών, τοπικών φορέων, επιχειρηματιών αναφορικά με τα προϊόντα, τις υπηρεσίες που παρέχονται και τις δράσεις που πραγματοποιούνται στην πόλη. Άλλωστε θα ήταν αναχρονιστικό να γυρίσουμε την πλάτη σε συλλογή δεδομένων σε μια εποχή που κατακλύζεται από αυτά. Μέσω μιας συνεχούς συλλογής δεδομένων, παρέχεται η δυνατότητα συνεχούς αυτοβελτίωσης. Αναφορικά με τις δράσεις για την ανάπτυξη του τουριστικού προϊόντος, αυτές θα πρέπει πρώτα να συγκεκριμενοποιηθούν ώστε να είναι μετρήσιμες και στη συνέχεια να ελέγχξουμε την πρόοδό τους μετρώντας συγκεκριμένους παράγοντες.
Από την έντυπη έκδοση της εφημερίδας «εμπρός»