Γράφει ο Γιώργος Ασημακόπουλος
Πριν σαράντα χρόνια η τότε Δημοτική Αρχή υπό τον Νίκο Πανταζή είχε την οξυδέρκεια να πεζοδρομήσει τις δύο παραλίες το καλοκαίρι. Οι επόμενοι Δήμαρχοι όλα αυτά τα χρόνια, απλά «παίξανε» με τους χρόνους της πεζοδρόμησης και κάποιες άλλες λεπτομέρειες. Είδαμε ζαρτινιέρες και λούπες στη Ψανή, ποδηλατόδρομους και αναπλάσεις με αταίριαστα υλικά, αντιδρομήσεις και πλακοστρώσιες στο Ξενία και άλλα που όταν δεν είναι αστεία, είναι ανούσια.
Από τότε δεν είδαμε όμως ένα ουσιαστικό βήμα προς τη σωστή κατεύθυνση: ένα ενιαίο και περιοδικά πεζοδρομημένο αστικό παραλιακό μέτωπο, από τον Φλοίσβο έως τον Σκα. Σταμάτησε ο χρόνος στη δεκαετία του 1980.
Είναι τόσο μεγάλο το έλλειμμα σχεδιασμού, ικανότητας αλλά και οράματος που, για να καταλάβουμε ποιο είναι το μέλλον της πόλης χρειάστηκε να την μετατρέψουμε σε… εργοτάξιο για περίπου ένα χρόνο. Έστω και έτσι, κάλλιο αργά παρά ποτέ. Προφανώς μιλάμε για την απομάκρυνση των αυτοκινήτων από το λιμάνι.
Μια προσωρινή διακοπή της κυκλοφορίας έδειξε αυτό που δεν τόλμησε κανένας -πλην ελαχίστων- να πει και -κυρίως- να κάνει: το προφανές. Η Ναύπακτος μόνο να κερδίσει έχει από πεζοδρομήσεις σε κομβικά σημεία της πόλης. Οι δύο παραλίες και το λιμάνι είναι ένας ενιαίος χώρος που η πεζοδρόμησή του, μόνιμη ή κατά διαστήματα, μόνο πλεονεκτήματα δημιουργεί.
Φυσικά υπάρχει λόγος που αφήνουμε το λιμάνι να είναι κυκλοφοριακός κόμβος όλα αυτά τα χρόνια: η δομή της πόλης. Δύο μόνο δρόμοι δεν επιτρέπουν εκτροπή της κυκλοφορίας στο υφιστάμενο αστικό οδικό δίκτυο. Αν δεν περάσεις από το λιμάνι, δεν μπορείς να διασχίσεις τη Ναύπακτο. Το λιμάνι, ό,τι και να γίνει, θα είναι πάντα ένα σημείο όπου θα εξυπηρετεί οδική κίνηση.
Από την άλλη είναι ουτοπικό να μιλάμε για μια Ναύπακτο χωρίς αυτοκίνητο. Μια τέτοια πολιτική θα αυτοακυρωνόταν πολύ σύντομα, όπως ακυρώθηκαν διάφορες κατά καιρούς «φαεινές» ιδέες όπως λούπες και αντιδρομήσεις. Η Ναύπακτος το καλοκαίρι, τουλάχιστον προς το παρόν, έχει ανάγκη χώρων πεζοδρόμησης. Η χειμερινή Ναύπακτος έχει μικρότερες ανάγκες γιατί ο πληθυσμός είναι λιγότερος. Φυσικά ένα λιμάνι πεζοδρομημένο όλο το χρόνο είναι το ζητούμενο, με τις παραλίες να πεζοδρομούνται καλοκαίρι.
Ποια είναι η λύση λοιπόν της εξίσωσης που δεν μπόρεσε να ακουμπήσει καμία Δημοτική Αρχή; Τι θα κάνουμε τα αυτοκίνητα ώστε το λιμάνι να γίνει πλατεία που θα ενώνει τις δύο παραλίες, αφού δεν έχουμε εναλλακτική επίγεια διαδρομή;
Σε όλο τον κόσμο, όπου τα αυτοκίνητα δεν μπορούν να εκτραπούν σε άλλες οδικές διαδρομές, εφαρμόζουν μία από τις δύο παρακάτω λύσεις: ή υπόγεια διέλευση, ή υπέργεια γέφυρα. Η υπογειοποίηση προκρίνεται ιδιαίτερα σε περιπτώσεις όπου δεν πρέπει να αλλοιωθεί το φυσικό ή ανθρωπογενές περιβάλλον.
Η μόνη βιώσιμη λύση για τη Ναύπακτο είναι ένα τούνελ που θα επιτρέπει τη διέλευση των αυτοκινήτων κάτω από την πλατεία του λιμανιού. Κάθε άλλη «φαεινή» ιδέα είναι ημίμετρο που είναι καταδικασμένη να αποτύχει αργά ή γρήγορα, οδηγώντας τη Ναύπακτο ξανά στον μαρασμό και το χθες. Η διπλοδρόμηση του πάνω δρόμου δημιουργεί όχληση στους μόνιμους κατοίκους, στερεί θέσεις στάθμευσης, υποβαθμίζει την αγορά και γενικά φορτώνει υπέρμετρα τη συγκεκριμένη περιοχή. Άσε που η ανάπλαση αφήνει το δρόμο με πέντε μόλις μέτρα πλάτος, οπότε δεν μπορεί να εξυπηρετηθούν δύο ρεύματα ταυτόχρονα. Η εναλλακτική του περιφερειακού για την εξυπηρέτηση της κίνησης από Αντίρριο προς Ιτέα είναι επίσης καταδικασμένη να αποτύχει, αφού αποκλείει την ανατολική περιοχή του Γριμπόβου, του Λυγιά κλπ από την Πάτρα.
«Μα αυτά δεν γίνονται»: Είμαστε στο 2020, η τεχνολογία είναι ώριμη για να γίνει ένα τούνελ μισού χιλιομέτρου. «Από κάτω έχει νερά»: το τούνελ Άκτιο-Πρέβεζα μέσα στη θάλασσα είναι. «Θα βρούμε αρχαία»: αρχαία βρέθηκαν και στο μετρό της Αθήνας, δεν εμπόδισαν σε κάτι.
Μετά έρχεται το «βαρύ» επιχείρημα πέρι οικονομικών: «Δεν υπάρχουν λεφτά για τόσο μεγάλο έργο». Το έργο της ανάπλασης που υλοποιείται τώρα έχει προϋπολογισμό δυόμισι εκατομμύρια ευρώ. Άλλα δυόμισι εκατομμύρια είναι το έργο του Ξενία. Περίπου τόσα πήγε η ανάπλαση από Πλατεία Φαρμάκη μέχρι Κεφαλόβρυσο. Κάπως έτσι την τελευταία δεκαετία έχουν πέσει στην πόλη πάνω από οκτώ εκατομμύρια ευρώ τα οποία έχουν πάει στο βρόντο, χωρίς να αφήσουν κανένα αποτύπωμα στην πόλη. Για εκεί που θέλησαν βρέθηκαν χρήματα. Αν δούμε έργα που γίνονται σε άλλους Δήμους θα συναντήσουμε προϋπολογισμούς αντίστοιχους του έργου της υπογειοποίησης του δρόμου στο λιμάνι. Στο κάτω κάτω τα κομματικά χρίσματα και οι στηρίξεις σε Δημάρχους δεν είναι μόνο για τις ψήφους, είναι και για να εξασφαλίζονται χρηματοδοτήσεις και έργα που αφήνουν αποτύπωμα σε κάθε τόπο.
Ο μόνος λόγος που το έργο της υπογειοποίησης του λιμανιού δεν έχει μπει στο δημόσιο διάλογο και το σχεδιασμό της Ναυπάκτου είναι το γεγονός ότι οι άρχοντες που πέρασαν σκέφτονται «μικρά». Ένα τέτοιο έργο μπορεί να είναι μεγάλο, μπορεί το όραμα που το συνοδεύει να είναι πράγματι εντυπωσιακό, αλλά αυτό δεν σημαίνει ότι είναι ανέφτικτο. Για να γίνει πράξη όμως απαιτεί όραμα, σχεδιασμό και, να πεισθούν αυτοί που διαχειρίζονται την χρηματοδότηση. Άλλωστε αν ένα τούνελ στη Ναύπακτο είναι ανέφικτο, δεν θα υπήρχε στο σχέδιο η κατασκευή του κάτω από το κάστρο. Μια πρόταση που είχε προωθηθεί από την Δημοτική Αρχή Λουκόπουλου αλλά δεν ευδοκίμησε. Η λύση της υπογειοποίησης στο λιμάνι είναι μικρότερη σε μήκος και κόστος, ενώ δεν αλλάζει κυκλοφοριακά την πόλη και την αγορά. Επιπλέον ένα τέτοιο έργο θα λειτουργήσει ως αντιστήριξη για το λιμάνι που κινδυνεύει να πέσει λόγω των σπηλαιώσεων.
Έχει δε επιβληθεί ο «μικρός» αυτός τρόπος σκέψης, που μια τέτοια πρόταση κινδυνεύει να λοιδορηθεί και ο εκφραστής της να χαρακτηριστεί γραφικός. Προσωπικά το προτιμώ από το να έπαιζα το παιχνίδι με τις ζαρτινιέρες, ή στο μυαλό μου να μετατρέπεται ένα εργοτάξιο που προέκυψε τυχαία σε «έμπνευση» και «όραμα». Στο κάτω κάτω, οι προτάσεις κρίνονται από τον βαθμό που είναι υλοποιήσιμες. Και η σήραγγά του λιμανιού είναι υλοποιήσιμη, σε αντίθεση με «εύκολες» προτάσεις που ναυάγησαν όπως είναι για παράδειγμα η αντιδρόμηση στο Ξενία ή οι λούπες που διέκοπταν τους παραλιακούς πεζόδρομους.
Ας σκεφτούμε λίγο την πλατεία του λιμανιού ελεύθερη από αυτοκίνητα. Μια υπόγεια σήραγγα να τα «καταπίνει» στην αρχή της Θέρμου και να τα «βγάζει» στο σπίτι του Νόβα, καλοκαίρι και χειμώνα. Ο καλοκαιρινός πεζόδρομος της Ψανής συνεχίζει μέσω της πλατείας λιμένος για να συναντήσει τον παραλιακό πεζόδρομο -που η υλοποίησή του εκκρεμεί- από το σπίτι του Νόβα έως το Ξενία. Από εκεί ο καλοκαιρινός πεζόδρομος του Γριμπόβου καταλήγει στον Σκα, όπως σήμερα. Προσθέστε χώρους στάθμευσης σε γήπεδο, παζάρια και νερουτσουλήθρες. Βάλτε και ένα μικρό λεωφορείο που συνδέει αυτούς τους χώρους στάθμευσης με τις παραλίες και το κέντρο.
Ένα τέτοιο έργο είναι μοχλός τοπικής ανάπτυξης αλλά και ποιότητας ζωής που θα αλλάξει την τύχη του τόπου μας, λύνοντας προβλήματα για τα επόμενα εκατό χρόνια. Έχουν όμως οι Άρχοντες του τόπου το θάρρος, το όραμα και τις ικανότητες να διεκδικήσουν το μέλλον που αξίζει στη Ναύπακτο, ή θα καταλήξουμε σε ημίμετρα που θα μας κρατήσουν καθηλωμένους;
Από την έντυπη έκδοση της εφημερίδας «εμπρός»
