Μαρτυρίες καί ντοκουμέντα γιά τό χθές
Του Γεώργιου Α. Παραλίκα
Ο ΠΡΩΤΟΣ ΕΜΠΟΡΙΚΟΣ ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΣΤΗ ΝΑΥΠΑΚΤΟ
Ο πρώτος εμπορικός σύλλογος Ναυπάκτου, με την επωνυμία «Η Πρόοδος», που ιδρύθηκε το Δεκέμβριο του 1905 με πρόεδρο τον Ιωάννη Πλαστήρα, δεν συστάθηκε ούτε με καταστατικό εγκεκριμένο από το Πρωτοδικείο, ώστε να είναι νομικά κατοχυρωμένος, ούτε είχε ως σκοπό τη διεκδίκηση θεσμικών αιτημάτων από την Πολιτεία158. Το κείμενο της σύστασής του, ήταν ένα «συμφωνητικόν περί Κυριακής αργίας», ένα κείμενο με το οποίο οι 63 συμβαλλόμενοι συμφώνησαν να κλείνουν τα καταστήματά τους, όλοι ανεξαιρέτως, κάθε Κυριακή όλη την ημέρα. Το αρχικό συμφωνητικό με ημερομηνία 12/12/1905, το οποίο για να έχει νομική ισχύ, αφού πρώτα το υπέγραψαν όλοι οι συμβαλλόμενοι και χαρτοσημάνθηκε, το κατέθεσαν στο συμβολαιογράφο Ναυπάκτου Κυρίτση Τρικκαίο, αναφέρει τα εξής:
«Άπαντες οι κάτωθι υπογεγραμμένοι έμποροι, εργοστασιάρχες159, πλοίαρχοι, καραγωγείς και λοιποί μικροτεχνίτες, από κοινού και αυτοβούλως έκαστος, συμφωνούσι ίνα από την προσεχή 1η του μηνός Ιανουαρίου 1906 έχωσι τα καταστήματα αυτών κεκλεισμένα κατά τας Κυριακάς εφ’όλης της ημέρας και απέχωσι πάσης εργασίας κατά τας ημέρας αυτάς».
Οι συμβαλλόμενοι ήσαν οι παρακάτω εξήντα τρεις (63):
- Νικόλαος Μ. Τσάρας 2. Ευθύμιος Ιωαν. Χρυσαΐτης 3. Χρήστος Τριανταφύλλου 4. Κωνσταντίνος Ζαφείρης 5. Αθανάσιος Μπουκουβάλας 6. Απόστολος Καραγεωργόπουλος 7. Χαράλαμπος Αθ. Κοτίνης 8. Ιωάννης Κ. Γιαννόπουλος 9. Αθανάσιος Σιμιανόπουλος 10. Χαράλαμπος Ιωαν. Κοτίνης 11. Γεώργιος Τριανταφύλλου 12. Κωνσταντίνος Μέμος 13. Δημήτριος Μακρής 14. Δημήτριος Χρυσανθόπουλος 15. Γεώργιος Ιωαν. Τσελβόπουλος 16. Ιωάννης Αλεξανδρόπουλος 17. Μιχάλης Κουτσογιάννης 18. Βασίλειος Καραμπάρμπας 19. Δημήτριος Ιωαν. Τριανταφύλλου 20. Μιλτιάδης Δράκος 21. Κωνσταντίνος Κοτούλας 22. Σπύρος Αθ. Κοτίνης 23. Δημήτρης Α. Παπανικολάου 24. Δημήτριος Γκόλιας 25. Αθανάσιος Δ. Διαμαντόπουλος 26. Ευθύμιος Τσέλιος 27. Βασίλειος Κάβουρας 28. Ιωάννης Δ. Ροντήρης 29. Κωνσταντίνος Αναγνωστόπουλος 30. Χρήστος Β. Σωτηρόπουλος 31. Γεώργιος Ηλ. Αναδιώτης 32. Ιωάννης Κάβουρας 33. Αντώνιος Τριανταφύλλου 34. Κωνσταντίνος Μανιώτης 35. Βασίλειος Δημητρόπουλος 36. Αντώνιος Παπαντωνίου 37. Γεώργιος Ρούγκας 38. Παναγιώτης Βουτσινάς 39. Δημήτρης Κολόμβας 40. Σταμάτης Χρυσανθόπουλος 41. Αθανάσιος Ραπτόπουλος 42. Παναγιώτης Κολόμβας 43. Κωνσταντίνος Παντελάς 44. Ιωάννης Σπ. Καρκαντζός 45. Νικόλαος Μπλέρης 46. Κωνσταντίνος Πάνου 47. Νικόλαος Παντελόπουλος 48. Απόστολος Γ. Αποστολόπουλος 49. Δημήτρης Χαρισιάδης 50. Γεώργιος Γαλάνης 51. Δημήτριος Α. Παπανικολάου 52. Δημήτριος Ιντζές 53. Κωνσταντίνος Μπούσγος 54. Κωνσταντίνος Ροντήρης 55. Κωνσταντίνος Κοτίνης 56. Νικόλαος Φ. Κουλούρης 57. Γεώργιος Κοσανδιανός 58. Δημήτριος Βαρδακουλάς 59. Νικόλαος Ντότσικας 60. Ιωάννης Πλαστήρας 61. Κωνσταντίνος Κοζώνης 62. Νικόλαος Καρακουλάκης 63. Σπυρίδων Πάνου
Η ποινική ρήτρα για κάθε συμβαλλόμενο, που θα παραβίαζε τους όρους της συμφωνίας και θα εργαζόταν μεμονωμένα ή θα άνοιγε το κατάστημά του ή το εργαστήριό του την Κυριακή, ορίστηκε στο ποσό των 50 δραχμών, το οποίο κατετίθετο στο ταμείο του Συλλόγου ή στο ταμείο του Ι. Ν. της Αγίας Παρασκευής. Στη συνέχεια τα χρήματα κατετίθεντο σε ειδικό λογαριασμό στην Εθνική Τράπεζα για την συνέχιση των εργασιών αποπεράτωσης του ως άνω ναού160.
Η κατάθεση του συμφωνητικού στο συμβολαιογράφο Κυρίτση Τρικκαίο έγινε από τον Πρόεδρο Ιωάννη Πλαστήρα, διατελέσαντα πολιτικό, κάτοικο Ναυπάκτου και προς τούτο συντάχθηκε η συμβολαιογραφική πράξη161 με ημερομηνία 6/2/1906.
Η συμβολαιογραφική πράξη ανέφερε τους ίδιους όρους που αναφέρει και το συμφωνητικό, χωρίς όμως να αναφέρει τα ονόματα των συμβαλλομένων, καθώς και τα ονόματα των μελών της τριμελούς επιτροπής, που διαχειριζόταν τα χρήματα από τα πρόστιμα όσων παρέβαιναν τους όρους της συμφωνίας.
Αξιοσημείωτο είναι ότι στο συμφωνητικό αναφέρονται πολλά ονόματα, τα οποία σήμερα δεν υπάρχουν στην πόλη μας, είτε γιατί έχουν φύγει οι απόγονοί τους από τη Ναύπακτο είτε γιατί δεν συνεχίστηκε το γενεαλογικό τους δένδρο μέχρι σήμερα, όπως είναι οι οικογένειες Χρυσαΐτη, Σιμιανόπουλου, Τσελβόπουλου, Μέμου, Κοζώνη, Κολόμβα και άλλες.
Από το 1910 και μετά έχουμε νομικά κατωχυρωμένο εμπορικό σύλλογο με την επωνυμία «Ο ΕΡΜΗΣ», ο οποίος έγινε με επίσημο καταστατικό και είναι καθαρά συνδικαλιστικό όργανο. Ο σύλλογος αυτός συνεχίζει να δραστηριοποιείται μέχρι σήμερα.
Πρώτος διατελέσας πρόεδρος του συλλόγου ήταν ο Ευθύμιος Χρυσαΐτης, έμπορος.
*απόσπασμα από το βιβλίο «Εν Ναυπάκτῳ τῇ… Μαρτυρίες καί ντοκουμέντα γιά τό χθές», του Γεώργιου Παραλίκα που δημοσιεύεται σε συνέχειες στην εφημερίδα «εμπρός»
