“Κλιματική κρίση και αγροτική παραγωγή: Σε καλύτερη μοίρα η Αιτωλοακαρνανία, αλλά δεν πρέπει να εφησυχάζουμε”. Αυτή ήταν η “επικεφαλίδα” της σημερινής τοποθέτησης του βουλευτή Αιτωλοακαρνανίας της Νέας Δημοκρατίας, κ. Θανάση Παπαθανάση στο Συνέδριο AGROWN 2024: Κλιματική αλλαγή και αγροτική παραγωγή, που πραγματοποιήθηκε στο Αγρίνιο ενώ αναφέρθηκε και στην πολύ θετική εξέλιξη ένταξης και των τριών προτάσεων που υποβλήθηκαν από την Αιτωλοακαρνανία στο Επιχειρησιακό Πρόγραμμα Εργασίας στον τομέα του Ελαιολάδου και της Επιτραπέζιας Ελιάς, του Αγροτικού Συνεταιρισμού Αιτωλοακαρνανίας Αρχαία Ωλένεια, του Αγροτικού Συνεταιρισμού Ελαιοπαραγωγών Αιτωλοακαρνανίας – Aitolìa Olives και της ΕΑΣ – Ενωσης Αγροτικών Συνεταιρισμών Αγρινίου.
Η Αιτωλοακαρνανία είναι γνωστή για τις εκτεταμένες καλλιέργειες ελιάς και πορτοκαλιών, προϊόντα που είναι ζωτικής σημασίας για την τοπική οικονομία, αλλά δεν είναι μόνο αυτά τα προϊόντα που παράγει. Ωστόσο, η κλιματική αλλαγή παρουσιάζει πολλές προκλήσεις:
Αύξηση της θερμοκρασίας: Οι υψηλές θερμοκρασίες οδηγούν σε μεγαλύτερη εξάτμιση του νερού και αφυδάτωση των καλλιεργειών, ιδιαίτερα σε κρίσιμες περιόδους όπως η άνθιση και η ωρίμανση των καρπών.
Ακραία καιρικά φαινόμενα: Περίοδοι παρατεταμένης ξηρασίας ακολουθούμενες από έντονες βροχοπτώσεις και πλημμύρες διαταράσσουν την παραγωγή και καταστρέφουν τις καλλιέργειες.
Μεταβολές στις εποχές: Οι καθυστερημένες βροχές ή οι πρώιμοι παγετοί μπορούν να καταστρέψουν την παραγωγή, ειδικά για ευαίσθητες καλλιέργειες όπως τα εσπεριδοειδή.
Παρά αυτές τις προκλήσεις, η Αιτωλοακαρνανία διαθέτει ένα σημαντικό πλεονέκτημα σε σχέση με άλλες περιοχές της Ελλάδας: τη σχετική επάρκεια υδάτινων πόρων.
Προκλήσεις υδάτινων πόρων και αρδευτικών συστημάτων
Η Αιτωλοακαρνανία, με την πληθώρα των ποταμών και λιμνών, διαθέτει ένα από τα μεγαλύτερα αποθέματα νερού στη χώρα. Παρ’ όλα αυτά, η διαχείριση των υδάτων αποτελεί πρόβλημα λόγω των εξής παραγόντων:
Πεπαλαιωμένα αρδευτικά συστήματα: Τα πιο πολλά αρδευτικά δίκτυα είναι παλιά, με αποτέλεσμα να υπάρχουν μεγάλες απώλειες νερού κατά τη μεταφορά του. Αυτό είναι ένα σοβαρό πρόβλημα σε περιόδους που η ζήτηση αυξάνεται και η διαθέσιμη ποσότητα πρέπει να χρησιμοποιηθεί με σύνεση.
Σημαντική εξέλιξη για το νομό μας αποτελεί η υπογραφή προ διμήνου της σύμβασης του έργου “ Εγγειοβελτιωτικά εργα Αμβρακίας – Αμφιλοχίας – Βάλτου” προϋπολογισμού 64.5 εκατ. ευρώ παρουσία του Υπουργού Υποδομών και Μεταφορών κ. Σταϊκούρα στο Διοικητήριο στην Ι.Π. Μεσολογγίου.
Έλλειψη εκσυγχρονισμού: Παρά την επάρκεια σε υδάτινους πόρους, η διαχείριση είναι αναποτελεσματική. Το νερό δεν κατανέμεται ορθολογικά και οι αγρότες συχνά δυσκολεύονται να προσαρμόσουν τις πρακτικές τους στις μεταβαλλόμενες ανάγκες των καλλιεργειών λόγω των αλλαγών του κλίματος”, ανέφερε χαρακτηριστικά στην αρχή της τοποθέτησής του ο κ. Παπαθανάσης.
Στη συνέχεια της ομιλίας του διατύπωσε προτάσεις για τη βιώσιμη διαχείριση των υδάτων και την προσαρμογή στην κλιματική αλλαγή: “Η Αιτωλοακαρνανία έχει τη δυνατότητα να αποτελέσει παράδειγμα για τον αγροτικό τομέα, υπό την προϋπόθεση ότι θα υπάρξουν κατάλληλες παρεμβάσεις. Μερικές από τις δράσεις που μπορούμε να αξιοποιήσουμε:
Εκσυγχρονισμός των αρδευτικών συστημάτων: Χρειάζεται άμεση αναβάθμιση των αρδευτικών δικτύων ώστε να μειωθούν οι απώλειες νερού και να βελτιωθεί η απόδοση των καλλιεργειών. Ο σύγχρονος εξοπλισμός, όπως οι συστήματα στάγδην άρδευσης, θα μπορούσε να συμβάλλει στη μείωση της κατανάλωσης νερού και στη βελτίωση της αποτελεσματικότητας.
Εφαρμογή έξυπνης γεωργίας: Η χρήση τεχνολογίας όπως αισθητήρες υγρασίας και μετεωρολογικοί σταθμοί μπορεί να βοηθήσει τους αγρότες να κατανοήσουν καλύτερα τις ανάγκες των καλλιεργειών τους και να προσαρμόσουν την άρδευση ανάλογα με τις καιρικές συνθήκες και τις απαιτήσεις του εδάφους.
Προγράμματα εκπαίδευσης και υποστήριξης για τους αγρότες: Οι αγρότες πρέπει να ενημερωθούν για τις αλλαγές που απαιτούνται προκειμένου να προσαρμόσουν τις γεωργικές τους πρακτικές στις νέες κλιματικές συνθήκες. Προγράμματα επιμόρφωσης και τεχνικής υποστήριξης θα τους βοηθήσουν να εφαρμόσουν βέλτιστες πρακτικές, όπως η βελτιωμένη χρήση νερού και η μετάβαση σε πιο ανθεκτικές ποικιλίες καλλιεργειών.
Αξιοποίηση ανανεώσιμων πηγών ενέργειας για την άρδευση: Η ενσωμάτωση ανανεώσιμων πηγών ενέργειας, όπως τα φωτοβολταϊκά, για την υποστήριξη των αρδευτικών συστημάτων θα μπορούσε να μειώσει το κόστος της αγροτικής παραγωγής και να ενισχύσει τη βιωσιμότητα της χρήσης νερού.
Σχέδιο ολοκληρωμένης διαχείρισης υδάτινων πόρων: Προτείνεται η υλοποίηση ενός στρατηγικού σχεδίου που θα συνδυάζει την προστασία και την ορθολογική χρήση των υδάτων της περιοχής, λαμβάνοντας υπόψη τις μελλοντικές κλιματικές αλλαγές. Στόχος θα είναι η μακροπρόθεσμη διατήρηση των υδάτινων αποθεμάτων, αλλά και η προσαρμογή της αγροτικής παραγωγής στις νέες συνθήκες”, δήλωσε χαρακτηριστικά, για να αναφερθεί στη συνέχεια στις παρεμβάσεις της κυβέρνησης προς μείωση του κόστους στην αγροτική παραγωγή.
“Ήδη η κυβέρνηση της Νέας Δημοκρατίας έχει προβεί σε παρεμβάσεις που έχουν στόχο την αποσυμπίεση της οικονομικής πίεσης που έχει δημιουργηθεί στον αγροτικό κόσμο, λόγω της αύξησης του κόστους παραγωγής.
Η πρώτη αφορά «φθηνότερο ρεύμα» στους παραγωγούς και η δεύτερη την επιστροφή του Ειδικού Φόρου Κατανάλωσης (ΕΦΚ) στο πετρέλαιο που χρησιμοποιείται για αγροτικές εργασίες. Σχετικά με το ηλεκτρικό ρεύμα, ο πρωθυπουργός Κ. Μητσοτάκης ανακοίνωσε «κλείδωμα» της τιμής κιλοβατώρας σε κάτω από 10 λεπτά για τα επόμενα δυο χρόνια. Η νέα τιμή αφορά καταναλώσεις από 1η Απριλίου, περίοδο που συνήθως οι αγρότες ξεκινούν τις εργασίες στα χωράφια τους.
– Μονιμοποίηση της Επιστροφή ΕΦΚ στο αγροτικό πετρέλαιο.
Ένα από τα κύρια αιτήματα των αγροτών όλης της χώρας τα τελευταία χρόνια ήταν η επιστροφή του Ειδικού Φόρου Κατανάλωσης για το αγροτικό πετρέλαιο, που οποία είχε καταργηθεί το 2016, επί κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ. Το περασμένο έτος η κυβέρνηση κατέβαλε περί τα 76 εκατ. ευρώ σε συνολικά 297.428 επαγγελματίες αγρότες μέσω της ΑΑΔΕ. Για το τρέχον έτος, σύμφωνα με τα όσα ανακοίνωσε ο πρωθυπουργός, οι παραγωγοί θα λάβουν συνολικά 82 εκατ. ευρώ. Από αυτά, τα 40 εκατ. ευρώ πιστώθηκαν στους λογαριασμούς των παραγωγών την 1η Απριλίου, ενώ η δεύτερη δόση αναμένεται, όπως έχει πει και ο ΥπΑΑΤ Κώστας Τσιάρας, μέχρι το τέλος του έτους. Παράλληλα, η επιστροφή ΕΦΚ πετρελαίου μονιμοποιείται από το 2025 με μπάτζετ στα 100 εκατ. ευρώ ανά έτος, όπως προβλέπεται στον προϋπολογισμό.
– Μέτρα για ΤΟΕΒ – ΓΟΕΒ που αφορούν και την περιοχή μας.
Πριν από λίγο διάστημα είχε ανακοινωθεί ρύθμιση των χρεών προς τη ΔΕΗ των Τοπικών και Γενικών Οργανισμών Εγγείων Βελτιώσεων (ΤΟΕΒ, ΓΟΕΒ), που φτάνουν σήμερα τα 87 εκ. ευρώ. Επιπλέον, είχε γνωστοποιηθεί το πρόγραμμα «Φωτοβολταϊκά στο χωράφι», προϋπολογισμού 30 εκατ. ευρώ. Αφορά αποκλειστικά σε αγρότες και θα ξεκινήσει το αμέσως επόμενο χρονικό διάστημα. Αυξήθηκε επίσης άμεσα (από 3MW σε 6MW), ο «κλειδωμένος» ηλεκτρικός χώρος, διαθέσιμος κατά προτεραιότητα στους αγρότες ανά υποσταθμό του ΔΕΔΔΗΕ (6MW Χ 225 υποσταθμοί στη χώρα = 1350MW). Τέλος, έχει αυξηθεί το επιτρεπόμενο όριο για φωτοβολταϊκά των αγροτών (από 10kW σε 50kW), με κατά προτεραιότητα πρόσβαση στον «κλειδωμένο» χώρο»,
– Θεσμοθέτηση ευέλικτου συστήματος διαχείρισης των «κόκκινων» δανείων αγροτών και συνεταιρισμών, ώστε με βάση τις δυνατότητές τους να μειώνονται οι τόκοι και να καταργείται μέρος του οφειλόμενου κεφαλαίου, ενώ σε βάθος χρόνου η αποπληρωμή θα γίνεται με δυνατότητα αναχρηματοδότησης και οριστικής διευθέτησης και εξάλειψης εμπράγματων βαρών.
– Πρόγραμμα 600 εκατομμυρίων ευρώ για την αύξησης της θερμοκηπιακής καλλιέργειας στην επικράτεια. Σε αυτό το σημείο θα ήθελα να επισημάνω ότι η ενίσχυση των θερμοκηπιακών καλλιεργειών αποτελεί μονόδρομο για την αγροτική παραγωγή, από τη στιγμή που θέλουμε να στηρίξουμε τον πρωτογενή τομέα, μιας και η κυβέρνησή μας αναγνωρίζει την εξαιρετικά σημαντική συμβολή που έχει, όχι μόνο στην ανάπτυξη της ελληνικής οικονομίας, αλλά και της ελληνικής περιφέρειας, καθώς και στη διατήρηση της κοινωνικής συνοχής. Οι θερμοκηπιακές καλλιέργειες αποτελούν μια φυσιολογική εξέλιξη στον τρόπο παραγωγής. Προσφέρουν ασφάλεια απέναντι στις επιπτώσεις της κλιματικής κρίσης, μείωση της κατανάλωσης υδάτινων πόρων αλλά και φυτοφαρμάκων, μείωση του κόστους καλλιέργειας και αυξημένη, ακόμα και δέκα φορές, σε ποσότητες παραγομένων προϊόντων,
– Σχέδιο ανταλλαγής και αντιπαροχής των αδρανών δημόσιων γαιών που ανήκουν στο Υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης. Τις εκτάσεις αυτές, επενδυτές του χώρου θα αναλάβουν να καλλιεργούν, κατασκευάζοντας θερμοκήπια μεγάλης κλίμακας αποκλειστικά με εξαγωγικά αγροδιατροφικά προϊόντα υψηλής αξίας,
– Επίδομα μητρότητας στις αγρότισσες για 9 μήνες στηρίζοντας εμπράκτως την αγροτική οικογένεια.
Παράλληλα από το 2019 η κυβέρνηση της ΝΔ έχει προχωρήσει σε:
– Μείωση της φορολογίας στους αγρότες, με δυνατότητα, για πρώτη φορά, απαλλαγής από την καταβολή φόρου εισοδήματος κατά 50% των φορολογητέων κερδών σε αγρότες που μετέχουν σε συνεταιρισμούς, ομάδες παραγωγών και συμβολαιακήγεωργία.
– Θεσμοθέτηση νέας φορολογικής κλίμακας για τα φυσικά πρόσωπα και τους κατ’ επάγγελμα αγρότες, με συντελεστές που ξεκινούν από το 9%, αντί για 22%.
– Χορήγηση εφάπαξ ενίσχυσης με το 2% του τζίρου για τις κτηνοτροφικές εκμεταλλεύσεις.
– Μείωση του ΦΠΑ και στα λιπάσματα και στις ζωοτροφές από το 13% στο 6% και του ΦΠΑ για αγορά αγροτικών μηχανημάτων από το 24% στο 13%.
Σε ό,τι αφορά την αντιμετώπιση της κλιματικής κρίσης, απαιτείται μια νέα λογική στη χρήση των ευρωπαϊκών κονδυλίων, προσαρμοσμένη στην αντιμετώπιση των συνεπειών της. Πρέπει και γι’ αυτό αγωνιζόμαστε, να καταστήσουμε την ΚΑΠ οικονομικά αποδοτική για τους αγρότες μέσα από ένα ευέλικτο και εύκολα προσαρμόσιμο θεσμικό πλαίσιο.
Η προσπάθεια που καταβάλουμε υπακούει σε έναν κεντρικό κανόνα:
Να μην αισθανθεί κανένας παραγωγός ότι δεν έχει την φροντίδα μας. Είμαστε στο πλευρό τους και με τολμηρές πρωτοβουλίες σχεδιάζουμε μια καλύτερη μέρα για όλους. Εργαζόμαστε συστηματικά προς αυτή την κατεύθυνση, με γνώμονα τη δημιουργία νέων προοπτικών και ευκαιριών για τους παραγωγούς μας. Η στήριξη του πρωτογενούς τομέα είναι πρωταρχικής σημασίας για την οικονομία μας αλλά και για την κοινωνική συνοχή. Οφείλουμε να ενωθούμε σε κοινό αγώνα, με στόχο τη δημιουργία ενός πιο βιώσιμου και ανθεκτικού αγροτικού τομέα. Γι’ αυτό, αφού συγχαρώ τους διοργανωτές, θα ήθελα να τονίσω ότι είναι αναγκαίο να πραγματοποιούνται εκδηλώσεις όπως το «2ο Αγροδιατροφικό Συνέδριο – Έκθεση Agrown», καθώς προσφέρουν πολύτιμες ευκαιρίες για ενημέρωση και συνεργασία”,σημείωσε.
Εν κατακλείδι, υπογράμμισε πως “η Αιτωλοακαρνανία μπορεί να διαδραματίσει καθοριστικό ρόλο στην προσαρμογή της ελληνικής γεωργίας στην κλιματική αλλαγή. Η επάρκεια των υδάτων αποτελεί ένα σημαντικό πλεονέκτημα που, αν συνδυαστεί με σύγχρονα μέσα διαχείρισης και στρατηγικές προσαρμογής, μπορεί να διασφαλίσει τη βιωσιμότητα της τοπικής αγροτικής παραγωγής και να την κάνει ανθεκτική στις προκλήσεις του μέλλοντος”.
