Μία εικόνα…
|
| © Dorothea Lange: Μητέρα μετανάστρια, 1936 |
…ένα κείμενο
Γράφει ο Βασίλης Βούκλιζας
Οι φωτογραφίες που εμπίπτουν στην κατηγορία του φωτορεπορτάζ, κύριο σκοπό έχουν να μεταφέρουν και με εικόνες μία είδηση, ένα γεγονός. Για τον λόγο αυτό πρέπει να είναι άμεσα κατανοητές από ευρείες μάζες θεατών-αναγνωστών. Κάποιοι φωτογράφοι-φωτορεπόρτερς προχωρώντας λίγο παραπέρα και θέλοντας να «καλλιτεχνήσουν», φτιάχνουν Ωραίες φωτογραφίες που απευθύνονται στο συναίσθημα (συγκινητικές, σοκαριστικές, κ.ά) θέλοντας να μεταδώσουν ένα μήνυμα και συνήθως το ενδιαφέρον των φωτογραφιών τους εξαντλείται επιφανειακά σε αυτό.
Ο καλλιτέχνης φωτογράφος όμως προχωρά προς τα μέσα, προς το βάθος του εαυτού του και χρησιμοποιεί τις καθημερινές εικόνες του εξωτερικού κόσμου- μετουσιώνοντάς τες – ως αφορμή για να προβάλει την αντίληψη που έχει ο ίδιος για τον κόσμο. Οι φωτογραφίες αυτές δεν κραυγάζουν, αλλά απεικονίζοντας συνήθως ασήμαντα πράγματα, ασήμαντους ανθρώπους, μπορούν και «μιλάνε» για μεγάλα πράγματα διακριτικά.
Η Dorothea Lange, χρηματοδοτούμενη από το Υπουργείο Γεωργίας των ΗΠΑ, κλήθηκε να φωτογραφήσει την ύπαιθρο και την ζωή των φτωχών αγροτών στα χρόνια της μεγάλης ύφεσης. Οι φωτογραφίες που έκανε δεν έγιναν κατανοητές, ούτε αποδεκτές από τους εργοδότες της. Ίσως γιατί δεν περιείχαν τα μηνύματα και τους εύκολους συμβολισμούς που αναφέραμε πιο πάνω. Έμειναν όμως στην ιστορία της Φωτογραφίας και της Τέχνης σαν φωτεινά ορόσημα. Ο ίδιος ο John Steinbeck ομολογεί ότι οι φωτογραφίες της Dorothea Lange στάθηκαν αφορμή για να γράψει «Τα σταφύλια της οργής».
Η διασημότερη φωτογραφία της σειράς είναι αυτή που παρουσιάζουμε εδώ. Η νεαρή μητέρα με το
ρυτιδωμένο ήδη από τις ταλαιπωρίες πρόσωπο, με αυτό το βλέμμα, σαν να κοιτάζει προς ένα αβέβαιο μέλλον που τα μικρά παιδιά στην αγκαλιά της φοβούνται-αρνούνται να αντικρύσουν. Το αινιγματικό πορτραίτο μιάς σύγχρονης Μόνα Λίζα. Μόνο που αυτή δεν χαμογελά…
