Χρήσιμες λεπτομέρειες για όλα όσα πρέπει να γνωρίζετε
Σε κρίσιμη καμπή έχει εισέλθει το Κτηματολόγιο, με την τελευταία κτηματογράφηση που αφορά 17 εκατ. δικαιώματα (εκτίμηση) και η οποία βρίσκεται σε εξέλιξη να θεωρείται η δυσκολότερη γιατί περιλαμβάνει κυρίως οικισμούς και αγροτικές περιοχές. Η πλειοψηφία των ακινήτων (δικαιωμάτων) αφορά εκτάσεις χαμηλής αξίας και ελάχιστα ακίνητα σε μικρά αστικά κέντρα.
Σε συνδυασμό με τις οικονομικές δυσκολίες που αντιμετωπίζουν τα νοικοκυριά αυτό έχει ως αποτέλεσμα οι πολίτες να εμφανίζονται απρόθυμοι να δηλώσουν την περιουσία τους. Το φαινόμενο επιδεινώνεται από τη μη ύπαρξη τίτλων στις περιοχές αυτές (πολλά ακίνητα έχουν δοθεί «διά λόγου») και την αυστηρή αντιμετώπιση της έκτακτης χρησικτησίας από την Ελληνικό Κτηματολόγιο.
Το Κτηματολόγιο είναι ένα έργο που απαιτεί τη συμμετοχή των ιδιοκτητών ακινήτων, με οφέλη που δεν αμφισβητούνται. Προχωρά στην οριστική, χωρίς αμφισβητήσεις, καταγραφή και κατοχύρωση της ιδιοκτησίας των πολιτών, περιορίζει τη γραφειοκρατία και γίνονται απλούστερες και ταχύτερες οι διαδικασίες μεταβίβασης της ακίνητης περιουσίας. Παράλληλα, ενισχύει τη διαφάνεια και την ασφάλεια στις μεταβιβάσεις ακινήτων, αναβαθμίζει την αγορά ακινήτων και αυξάνει την αξία της ακίνητης ιδιοκτησίας με συνέπεια να προσελκύονται σημαντικότατες επενδύσεις.
Η δήλωση ιδιοκτησίας στο Κτηματολόγιο αποτελεί προϋπόθεση για οποιαδήποτε πράξη αφορά ένα ακίνητο στο μέλλον, π.χ. μεταβίβαση, γονική παροχή, δωρεά, έκδοση οικοδομικής άδειας. Υποχρεωτική είναι η δήλωση όλων των ακινήτων με όποια μορφή και αν έχει για τον καθένα η ιδιοκτησία του. Ορισμένες χαρακτηριστικές περιπτώσεις δηλώσεων είναι οι εξής:
Σε περίπτωση που έχει μεταβιβαστεί μόνο η υψηλή κυριότητα και έχει παρακρατηθεί η επικαρπία, υπόχρεοι προς υποβολή δήλωσης είναι τόσο ο υψηλός κύριος όσο και ο επικαρπωτής του ακινήτου, ο καθένας για το δικαίωμά του.
Συγκυριότητα: Κάθε συγκύριος δηλώνει το ποσοστό που του ανήκει (π.χ. αγροτεμάχιο που ανήκει σε δύο αδέλφια από 50%, δηλώνεται ξεχωριστά από καθέναν για το 50% που του ανήκει).
Κληρονόμοι: Κάθε κληρονόμος δηλώνει το μερίδιό του (ποσοστό δικαιώματος επί τοις εκατό ή σε κλάσμα) στο ακίνητο που έχει κληρονομήσει.
Κάθετη ή οριζόντια ιδιοκτησία: Κάθε ιδιοκτήτης δηλώνει το δικαίωμά του επί της οριζόντιας ή κάθετης ιδιοκτησίας (π.χ. το διαμέρισμά του σε μια πολυκατοικία).
Πραγματική δουλεία (π.χ. διόδου, άντλησης νερού, θέασης): Ο δικαιούχος της δουλείας υποβάλλει δήλωση για το δικαίωμα της δουλείας του επί του ξένου ακινήτου και για το δικαίωμα της κυριότητάς του στο δικό του ακίνητο. Ο κύριος του βεβαρημένου με τη δουλεία ακινήτου (δουλεύον ακίνητο) υποβάλλει δήλωση για την κυριότητα στο δικό του ακίνητο. Παράδειγμα: Έστω ότι ο Α είναι ιδιοκτήτης αγροτεμαχίου και έχει δικαίωμα να περνάει (με αυτοκίνητο, με κάρο, με τα πόδια κ.λπ.) μέσα από το αγροτεμάχιο του γείτονά του (Β) από συγκεκριμένη δίοδο. Ο Α θα δηλώσει τα εξής δικαιώματα: α) την κυριότητά του στο δικό του ακίνητο και β) την πραγματική δουλεία στο ακίνητο του Β (γείτονα). Ο Β θα δηλώσει μόνο την κυριότητά του.
Στεγαστικό δάνειο με υποθήκη: Ο ιδιοκτήτης του ακινήτου δηλώνει το δικαίωμα της κυριότητάς του και η δανείστρια τράπεζα δηλώνει το δικαίωμα της εμπράγματης ασφάλειας (υποθήκη, προσημείωση).
Βοηθητικοί χώροι σε πολυκατοικίες (αποθήκες, γκαράζ): Όταν οι βοηθητικοί χώροι έχουν χιλιοστά στο οικόπεδο (αποτελούν δηλαδή αυτοτελείς ιδιοκτησίες) δηλώνονται ξεχωριστά από τη διηρημένη ιδιοκτησία το κτήριο (σε ξεχωριστό έντυπο δήλωσης), ενώ όταν δεν έχουν χιλιοστά στο οικόπεδο (είναι δηλαδή «παρακολούθημα» ενός διαμερίσματος) καταγράφονται στο πεδίο «Βοηθητικοί χώροι διηρημένων ιδιοκτησιών» της δήλωσης του διαμερίσματος.
Βοηθητικά κτίσματα (αποθήκες, αντλιοστάσια κ.λπ.): Οι βοηθητικές κατασκευές σε ακίνητα δεν αποτελούν αυτοτελείς ιδιοκτησίες, γι’ αυτό καταγράφονται στο πεδίο «κτήρια για τα οποία δεν έχει συσταθεί οριζόντια ή κάθετη ιδιοκτησία» της δήλωσης του ακινήτου (δεν χρησιμοποιείται, δηλαδή, ξεχωριστό έντυπο).
Ο ρόλος του τοπογραφικού
Η εξ αρχής ορθή υποβολή και καταχώριση των τεχνικών και νομικών στοιχείων που χαρακτηρίζουν το ακίνητο αποτελεί κρίσιμη προϋπόθεση για τη σύνταξη του έργου.
Όπως επισημαίνει ο Πανελλήνιος Σύλλογος Διπλωματούχων Αγρονόμων και Τοπογράφων Μηχανικών, εφόσον κατά τη διαδικασία της ανάρτησης των κτηματολογικών πινάκων και διαγραμμάτων εντοπισθούν διαφορές στο σχήμα και το εμβαδόν των ακινήτων, οι οποίες είναι εκτός των αποδεκτών ορίων απόκλισης, η ένσταση που θα υποβληθεί από τον ιδιοκτήτη θα πρέπει να συνοδεύεται υποχρεωτικά από εξαρτημένο τοπογραφικό διάγραμμα. Η ένσταση παραπέμπεται προς εξέταση από Επιτροπή Ενστάσεων. Εφόσον οι διορθώσεις επηρεάζουν άλλο ακίνητο, ο ενιστάμενος θα πρέπει υποχρεωτικά να κοινοποιήσει την ένστασή του στους θιγομένους, διαφορετικά η ένστασή του απορρίπτεται ως απαράδεκτη από την Επιτροπή. Συνήθως το κόστος της ολοκληρωμένης κατάθεσης της ένστασης ξεπερνά το κόστος της δήλωσης ιδιοκτησίας όταν επισυνάπτεται εξαρτημένο τοπογραφικό διάγραμμα.
Εάν ο ιδιοκτήτης δεν φροντίσει ώστε το ακίνητό του να κτηματογραφηθεί με το ορθό σχήμα και εμβαδόν και μεταφερθεί αυτό στις πρώτες εγγραφές του κτηματολογίου με διαφορές στο σχήμα και το εμβαδόν των ακινήτων οι οποίες είναι εκτός των αποδεκτών ορίων απόκλισης, θα υποχρεωθεί να ακολουθήσει τη διαδικασία διόρθωσης αυτών κατά τη χρονική στιγμή που θα προβεί σε οποιαδήποτε εγγραπτέα στα κτηματολογικά πράξη (αγοραπωλησία κ.λπ.). Για τις διορθώσεις αυτές θα πρέπει να προσκομίσει υποχρεωτικά εξαρτημένο τοπογραφικό διάγραμμα του ακινήτου του, ενώ η διαδικασία που απαιτείται είναι χρονοβόρα.
Τα στάδια κτηματογράφησης
Η κτηματογράφηση ενός ακινήτου περιλαμβάνει τα εξής οκτώ στάδια:
1. Υποβολή δηλώσεων ιδιοκτησίας από φυσικά και νομικά πρόσωπα. Η αρχική προθεσμία είναι τρεις μήνες για τους κατοίκους εσωτερικού και έξι για τους κατοίκους εξωτερικού, αλλά συνήθως με τις παρατάσεις φθάνει έξι μήνες για όλους.
2. Επεξεργασία δηλώσεων από δικηγόρους – τοπογράφους (εταιρείες μελετητικές) που έχουν οριστεί κατόπιν διαγωνισμού από την Ελληνικό Κτηματολόγιο.
3. Προανάρτηση κτηματολογικών στοιχείων και υποβολή αιτήσεων διόρθωσης. Διαδικασία μέσω των e-mails.
4. Αναμόρφωση κτηματολογικών πινάκων και διαγραμμάτων.
5. Ανάρτηση κτηματολογικών στοιχείων – Υποβολή αιτήσεων διόρθωσης και ενστάσεων. Η προθεσμία είναι δύο μήνες για τους κατοίκους εσωτερικού και τέσσερις για τους κατοίκους εξωτερικού.
6. Αναμόρφωση κτηματολογικών πινάκων και διαγραμμάτων.
7. Ολοκλήρωση κτηματογράφησης.
8. Λειτουργία Κτηματολογικού Γραφείου (αρχικές εγγραφές). Όσα ακίνητα δεν έχουν δηλωθεί από τους ιδιοκτήτες τους χαρακτηρίζονται ως «αγνώστου ιδιοκτήτη» και έπειτα από επτά χρόνια περνούν στην ιδιοκτησία του Δημοσίου.
Πηγή: Τέτη Ηγουμενίδη naftemporiki.gr
Λόη Κωνσταντίνα
Διπλωματούχος Πολιτικός Μηχανικός
www.civilandsurvey.gr
facebook: www.facebook.com/civilandsurvey.constructions
Τηλ.2634021110/ 6947683599