Ξεκινώντας να τονίσω ότι η δυσανεξία δεν έχει να κάνε με τα γνωστά σε όλους τεστ δυσανεξίας τα οποία ‘’πουλάνε’’ γρήγορη απώλεια κιλών αποκλείοντας από τη διατροφή σημαντικά για τον οργανισμό θρεπτικά συστατικά με πολλές φορές επικίνδυνες συνέπειες .
Σε αντίθεση με ορισμένες αλλεργίες, οι τροφικές δυσανεξίες δεν είναι απειλητικές για τη ζωή ούτε επηρεάζουν το σωματικό βάρος. Οι τροφικές δυσανεξίες και ευαισθησίες είναι εξαιρετικά συνηθισμένες και φαίνεται να αυξάνονται . Στην πραγματικότητα, εκτιμάται ότι το 20% του παγκόσμιου πληθυσμού μπορεί να έχει δυσανεξία σε τρόφιμα. Οι τροφικές δυσανεξίες και ευαισθησίες μπορεί να είναι δύσκολο να εντοπιστούν εξαιτίας του ευρέος φάσματος των συμπτωμάτων τους.
 |
| Της Όλγας Κατσαρού |
Τι είναι η τροφική δυσανεξία;
Ο όρος “υπερευαισθησία τροφίμων” αναφέρεται τόσο στις τροφικές αλλεργίες όσο και στις τροφικές δυσανεξίες . Δεν είναι οι ίδιες με τις τροφικές αλλεργίες, αν και μερικά από τα συμπτώματα μπορεί να είναι παρόμοια. Οι τροφικές αλλεργίες προκαλούν μια απάντηση από το ανοσοποιητικό σύστημα, το οποίο είναι η άμυνα του οργανισμού ενάντια σε δυνητικά επιβλαβείς εισβολείς όπως τα βακτήρια και οι ιοί.
Μπορεί να είναι δύσκολο να διακρίνετε τις τροφικές αλλεργίες και τις τροφικές δυσανεξίες, καθιστώντας σημαντικό να μιλήσετε με το γιατρό σας εάν υποψιάζεστε ότι μπορεί να έχετε δυσανεξία. Όταν έχετε δυσανεξία σε τρόφιμα, τα συμπτώματα αρχίζουν συνήθως μέσα σε λίγες ώρες από την κατανάλωση του φαγητού που δυσκολεύεστε ή μπορεί να καθυστερήσουν έως και 48 ώρες και να διαρκέσουν για ώρες ή ακόμη και ημέρες, καθιστώντας ιδιαίτερα δύσκολο να εντοπιστεί το παραβατικό τρόφιμο.
Τα συνηθέστερα συμπτώματα περιλαμβάνουν:
• Διάρροια
• Φούσκωμα
• Εξανθήματα
• Πονοκέφαλοι
• Ναυτία
• Κούραση
• Κοιλιακό άλγος
• Τρέχουσα μύτη
• Παλινδρόμιση
• Έκπλυση του δέρματος
Οι τροφικές δυσανεξίες διαγιγνώσκονται συνήθως με δίαιτες ειδικά σχεδιασμένες για να περιορίσουν τα τρόφιμα που ευθύνονται ή μέσω άλλων δοκιμαστικών μεθόδων. Οι δίαιτες αυτές αφαιρούν τρόφιμα που συνηθέστερα σχετίζονται με δυσανεξίες για μια χρονική περίοδο έως ότου υποχωρήσουν τα συμπτώματα. Τα τρόφιμα επανεισάγονται ένα κάθε φορά ενώ παρακολουθούνται τα συμπτώματα. Αυτός ο τύπος διατροφής βοηθά τους ανθρώπους να εντοπίσουν ποια τρόφιμα προκαλούν τα συμπτώματα.
Αυτές είναι οι πιο κοινές τροφικές δυσανεξίες:
1. Γαλακτοκομικά
Η δυσανεξία στη λακτόζη προκαλείται από έλλειψη των ενζύμων λακτάσης, γεγονός που προκαλεί αδυναμία χώνευσης της λακτόζης και έχει σαν αποτέλεσμα πεπτικά συμπτώματα.
Τα συμπτώματα της δυσανεξίας στη λακτόζη περιλαμβάνουν :
• Κοιλιακό άλγος
• Φούσκωμα
• Διάρροια
• Αέριο
• Ναυτία
Η δυσανεξία στη λακτόζη είναι εξαιρετικά κοινή. Στην πραγματικότητα, εκτιμάται ότι το 65% του παγκόσμιου πληθυσμού έχει πρόβλημα να αφομοιώσει τη λακτόζη. Η δυσανεξία μπορεί να διαγνωσθεί με διάφορους τρόπους, συμπεριλαμβανομένου ενός τεστ ανθεκτικότητας σε λακτόζη. Αν νομίζετε ότι μπορεί να έχετε δυσανεξία στη λακτόζη, αποφύγετε τα γαλακτοκομικά προϊόντα που περιέχουν λακτόζη, όπως το γάλα και το παγωτό. Τα ώριμα τυριά και τα προϊόντα που έχουν υποστεί ζύμωση όπως το κεφίρ μπορεί να είναι πιο εύπεπτα για όσους έχουν δυσανεξία στη λακτόζη, καθώς περιέχουν λιγότερο λακτόζη από άλλα γαλακτοκομικά προϊόντα.
2. Γλουτένη
Γλουτένη είναι το γενικό όνομα που δίνεται στις πρωτεΐνες που βρίσκονται στο σιτάρι, το κριθάρι και τη σίκαλη. Αρκετές καταστάσεις σχετίζονται με τη γλουτένη, συμπεριλαμβανομένης της κοιλιοκάκης, της ευαισθησίας στη γλουτένη και της αλλεργίας του σίτου. Η κοιλιοκάκη ενέχει μια ανοσοαπόκριση και γι ‘αυτό χαρακτηρίζεται ως αυτοάνοση ασθένεια. Όταν τα άτομα με κοιλιοκάκη εκτίθενται σε γλουτένη, το ανοσοποιητικό σύστημα επιτίθεται στο λεπτό έντερο και μπορεί να προκαλέσει σοβαρή βλάβη στο πεπτικό σύστημα.
Οι αλλεργίες του σίτου συγχέονται συχνά με κοιλιοκάκη λόγω των παρόμοιων συμπτωμάτων.
Ωστόσο, πολλοί άνθρωποι αντιμετωπίζουν δυσάρεστα συμπτώματα ακόμα και αν έχουν βρεθεί αρνητικοί για κοιλιοκάκη ή αλλεργία στο σίτο. Αυτό είναι γνωστό ως ευαισθησία στη γλουτένη , μια ηπιότερη μορφή δυσανεξίας στη γλουτένη, η οποία εκτιμάται ότι επηρεάζει το 13% του πληθυσμού.
Τα συμπτώματα της ευαισθησίας σε γλουτένη είναι παρόμοια με αυτά της κοιλιοκάκης και περιλαμβάνουν:
• Φούσκωμα
• Κοιλιακό άλγος
• Διάρροια ή δυσκοιλιότητα
• Πονοκέφαλοι
• Κούραση
• Πόνος στις αρθρώσεις
• Εξάνθημα
• Κατάθλιψη ή άγχος
• Αναιμία
Τόσο η κοιλιοκάκη όσο και η ευαισθησία γλουτένης διαχειρίζονται με δίαιτα χωρίς γλουτένη. Περιλαμβάνει την προσκόλληση σε μια δίαιτα απαλλαγμένη από τρόφιμα και προϊόντα που περιέχουν γλουτένη.
3. Καφεΐνη
Η καφεΐνη είναι μια πικρή χημική ουσία που βρίσκεται σε μια μεγάλη ποικιλία από ποτά, όπως καφέ, σόδα, τσάι και ενεργειακά ποτά. Είναι ένα διεγερτικό, που σημαίνει ότι μειώνει την κόπωση και αυξάνει την εγρήγορση όταν καταναλώνεται.
Ωστόσο, μερικοί άνθρωποι είναι πιο ευαίσθητοι στην καφεΐνη ακόμα και αφού καταναλώσουν μικρή ποσότητα. Αυτή η υπερευαισθησία στην καφεΐνη έχει συνδεθεί με μειωμένη ικανότητα μεταβολισμού και αποβολής της καφεΐνης.
Τα άτομα με υπερευαισθησία στην καφεΐνη μπορεί να παρουσιάσουν τα ακόλουθα συμπτώματα μετά την κατανάλωση ακόμη και μικρής ποσότητας καφεΐνης:
• Ταχεία καρδιακή παλμό
• Ανησυχία
• Νευρικότητα
• Αυπνία
• Νευρικότητα
• Ανησυχία
Τα άτομα με ευαισθησία στην καφεΐνη θα πρέπει να ελαχιστοποιούν την πρόσληψη τους αποφεύγοντας τρόφιμα και ποτά που περιέχουν καφεΐνη, όπως καφέ, σόδα, ενεργειακά ποτά, τσάι και σοκολάτα.
4. FODMAPs
Τα FODMAPs είναι μια ομάδα υδατανθράκων βραχείας αλύσου που βρίσκονται φυσικά σε πολλά τρόφιμα που μπορούν να προκαλέσουν πεπτικές διαταραχές. Τα FODMAP απορροφώνται ελάχιστα στο λεπτό έντερο και ταξιδεύουν στο παχύ έντερο, όπου χρησιμοποιούνται ως καύσιμο για τα βακτήρια του εντέρου. Τα βακτήρια διασπώνται ή “ζυμώνουν” τα FODMAP, τα οποία παράγουν αέριο και προκαλούν φούσκωμα και δυσφορία. Αυτοί οι υδατάνθρακες έχουν επίσης οσμωτικές ιδιότητες, πράγμα που σημαίνει ότι αντλούν νερό στο πεπτικό σύστημα προκαλώντας διάρροια και δυσφορία .
Τα συμπτώματα μιας δυσανεξίας στο FODMAP περιλαμβάνουν:
• Φούσκωμα
• Διάρροια
• Αέριο
• Κοιλιακό άλγος
• Δυσκοιλιότητα
Οι δυσανεξίες στο FODMAP είναι πολύ συχνές σε άτομα με σύνδρομο ευερέθιστου εντέρου. Στην πραγματικότητα, έως και το 86% των ατόμων που διαγνώστηκαν με σύνδρομο ευερέθιστου εντέρου παρουσιάζουν μείωση των πεπτικών συμπτωμάτων όταν ακολουθούν μια δίαιτα χαμηλού FODMAP.
Υπάρχουν πολλά τρόφιμα υψηλά σε FODMAPs, συμπεριλαμβανομένων:
• Μήλα
• Μαλακά τυριά
• Μέλι
• Γάλα
• Αγκινάρες
• Ψωμί
• Φασόλια
• Φακές
• Μπύρα
Οι τροφικές δυσανεξίες που αναφέρονται παραπάνω είναι από τους πιο συνηθισμένους τύπους. Υπάρχουν πολλά τρόφιμα και πρόσθετα τροφίμων στα οποία οι άνθρωποι έχουν δυσανεξία. Τα χρώματα τροφίμων, τα MSG, τα αυγά, η ασπαρτάμη και οι αλκοόλες σακχάρων έχουν δειχθεί ότι προκαλούν συμπτώματα σε ορισμένα άτομα
Οι τροφικές δυσανεξίες διαφέρουν από τις αλλεργίες στο ότι δεν ενεργοποιούν το ανοσοποιητικό σύστημα και τα συμπτώματά τους είναι συνήθως λιγότερο σοβαρά. Ωστόσο, μπορούν να επηρεάσουν αρνητικά την υγεία σας και πρέπει να ληφθούν σοβαρά υπόψη.
Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο είναι σημαντικό να ληφθούν μέτρα για τον εντοπισμό δυσανεξίας σε τρόφιμα, προκειμένου να αποφευχθούν ανεπιθύμητα συμπτώματα και προβλήματα υγείας.
Όλγα Κατσαρού
Διαιτολόγος- Διατροφολόγος
Ναύπακτος Λεωφ. Τζαβέλλα 72
26340 25480