Η Ναυπακτιακή παρουσία στην Πάτρα από τον 19ο αιώνα
Του Ηλία Στ. Δημητρόπουλου
Η Α΄ Προεδρία Δημητρίου Σ. Σούλου (1915 – 1916)
«Ο πρώτος διχασμός των Ναυπακτίων της Πάτρας»
Αν ο εθνικός διχασμός επισημοποιήθηκε το 1916, ένα χρόνο νωρίτερα είχαμε την πρώτη και μοναδική βαθειά διάσπαση στις γραμμές του Συνδέσμου. Ευτυχώς που το ρήγμα έκλεισε μέσα σε λίγους μήνες και επανήλθε η ενότητα.
Δεν είναι τεκμηριωμένοι οι πραγματικοί λόγοι της αντιπαράθεσης, αλλά σίγουρο πρέπει να θεωρείται ότι η αντιπαράθεση του Βασιλιά Κωνσταντίου με τον Ελευθέριο Βενιζέλο, είχε τις παρενέργειές της και στις γραμμές του Συνδέσμου. Συγκεκριμένα στη μια πλευρά ηγείτο ο Δ.Ν.Χ., ο οποίος ήταν γνωστό ότι διακατεχόταν από φιλοβενιζελικά φρονήματα. Στην άλλη πλευρά στην οποία ηγείτο ο Δημήτριος Σ. Σούλος, τουλάχιστον στη φάση αυτή, φερόταν ως φιλοβασιλικής τοποθέτησης.
Αφορμή να εκδηλωθεί αυτή η αντιπαράθεση στάθηκε και η ψήφιση του νόμου 281/14, που καθόριζε τα σχετικά με τις λειτουργίες των Συλλόγων και εξ αυτού απέρρεε η υποχρέωση εναρμόνισης των καταστατικών με το νέο νόμο. Ως εκ τούτου ήταν αναγκαίο να τροποποιηθεί και το Καταστατικό του Συνδέσμου.
Όπως παραπάνω εκτέθηκε, με το τέλος του 1914, η διοίκηση Δ.Ν.Χ. προσκάλεσε Γενική Συνέλευση, για την Κυριακή 21 Δεκεμβρίου για έγκριση τροποποίησης του Καταστατικού και τον προγραμματισμό αρχαιρεσιών.
Αιφνιδιαστικά στις 4 Ιανουαρίου 1915, ημέρα Κυριακή, διεξήχθησαν άλλες αρχαιρεσίες από τις οποίες αναδείχθηκε Πρόεδρος ο Δημήτριος Σ. Σούλος και με την εξής σύνθεση του Δ.Σ.
Πρόεδρος, Δημήτριος Σ. Σούλος
Αντιπρόεδρος, Αναστάσιος Ν. Παπαϊωάννου
Γραμματέας, Θεόδωρος Φ. Παπαθεοδώρου
Ταμίας, Κωνσταντίνος Βέργος
Σύμβουλοι : Γεώργιος Αναγνωστόπουλος, Λεωνίδας Ζαρείφης, Γεώργιος Ραυτόπουλος, Χρήστος Μπικόπουλος, Γρηγόριος Παπαδημητρόπουλος.
Τα αποτελέσματα των ανωτέρω αρχαιρεσιών δημοσιεύθηκαν στις εφημερίδες της επομένης (Δευτέρα 5 Ιανουαρίου).
Και ενώ τα πράγματα φαινόταν ότι κυλούσαν ομαλά, μάλιστα το νέο Δ.Σ. εξέδωσε και πρόσκληση για συνεδρίαση την Κυριακή 18 Ιανουαρίου στο Λύκειο Κανελλοπούλου με θέμα την υποβολή του προϋπολογισμού,
Αιφνιδιαστικά, την ίδια ημέρα (Κυριακή 18/1) δημοσιεύτηκε στις εφημερίδες μια άλλη πρόσκληση με το κατωτέρω περιεχόμενο :
ΝΑΥΠΑΚΤΙΑΚΟΣ ΣΥΝΔΕΣΜΟΣ
Σήμερον Κυριακήν και περί ώραν 2 μ.μ., καλούνται εις την Σχολήν Πρασοπούλου πλησίον Ιονικής Τραπέζης άπαντα τα μέλη του Ναυπακτιακού Συνδέσμου, όπως προβώσιν εις αρχαιρεσίας καθ’ όσον κατά την προπαρελθούσαν Κυριακήν ο Σύνδεσμος δεν ευρίσκετο εν απαρτία σύμφωνα με το Καταστατικόν του και κατά την γνώμη του κ. Νομάρχου είνε άκυρος και θεωρούνται ως μη γενόμεναι αι αρχαιρεσίαι.
Συνεπώς δέον να προσέλθωσιν άπαντες σήμερον και περί την ανωτέρω ώραν, όπως προβώμεν εις αρχαιρεσίας συμφώνως προς το καταστατικόν του Συνδέσμου μας.
Πάτρα τη 18 Ιανουαρίου 1915.
(Εκ του γραφείου του Συνδέσμου)
Με άλλα λόγια εδώ διακηρύσσεται ότι ακόμη Πρόεδρος είναι ο Δ.Ν.Χ. Πράγματι την επομένη (Δευτέρα 19/1 δημοσιεύτηκαν τα αποτελέσματα αυτών των αρχαιρεσιών, με τους αντίστοιχους ψήφους που έλαβε ο κάθε εκλεγμένος, ως εξής :
Πρόεδρος, Δημήτριος Ν. Χαραλαμπόπουλος (46)
Αντιπρόεδρος, Νικόλαος Σπαρτινός (26)
Γραμματέας, Σπύρος Γρηγ. Παπαδημητρόπουλος (26)
Ταμίας, Κωνσταντίνος Αλεξόπουλος (33)
Σύμβουλοι : Γεώργιος Σπηλιωτόπουλος (31), Δημήτριος Νικολάου (31), Νικόλαος Θεοδοσόπουλος (31), Γεώργιος Λαΐνης (26) και Χρήστος Μπικόπουλος (26).
Κεραυνός εν αιθρία, την άλλη ημέρα, Τρίτη 20 Ιανουαρίου, δημοσιεύθηκε σκληρή ανακοίνωση του φερόμενου επίσημου (;) Ναυπακτιακού Συνδέσμου της Διοίκησης Δ. Σούλου, που διαψεύδει τα περί αρχαιρεσιών και καταγγέλλει με σκληρή γλώσσα την διασπαστική κίνηση την οποία αποκαλεί «Αντιναυπακτιακή Κίνηση…», όπως γλαφυρά διατυπώνεται στην σχετική ανακοίνωση – δημοσίευμα.
Η παράταξη του Δ.Ν.Χ. κάπως καθυστερημένα υπέβαλε προς τη Νομαρχία ένσταση, με αίτημα την ακύρωση των αρχαιρεσιών που ανέδειξαν
το Δ.Σ. του Δ. Σούλου. Για κάποιους μήνες και μέχρι να κριθεί η ένσταση λειτουργούσαν παράλληλα δύο διοικήσεις. Τη σφραγίδα, όμως, ως τεκμήριο νομιμότητας, φαίνεται ότι την κατείχε η ομάδα του Δ. Σούλου
Αυτή η δισυπόστατη κατάσταση κράτησε μέχρι τα τέλη του Μαρτίου του ίδιου έτους. Έτσι για τον εορτασμό της 25ης Μαρτίου εκδόθηκε πρόσκληση από την παράταξη Δ.Ν.Χ., που την υπογράφει ο Αντιπρόεδρος Νικόλαος Σπαρτινός.
Τελικά, με ημερομηνία 24 Μαρτίου δημοσιεύεται έγγραφο – απόφαση του Νομάρχη Καλογερόπουλου, με το οποίο απορρίπτεται η ένσταση του Δ.Ν.Χ., ως μη υποβληθείσα εμπρόθεσμα, αλλά και λόγω αναρμοδιότητας, καθόσον αρμόδια για το επίμαχο θέμα ήταν τα δικαστήρια.
Με αυτόν τον τρόπο δόθηκε λύση και επήλθε η ηρεμία, με Πρόεδρο του Συνδέσμου τον Δημήτριο Σ. Σούλο, που ένα από τα πρώτα έργα του Δ.Σ. ήταν η υπογραφή του νέου Καταστατικού, το οποίο κυκλοφόρησε αρχές Ιανουαρίου 1915, με υπογραφές του δικού του Διοικητικού Συμβουλίου. Να σημειωθεί όμως, ότι το Καταστατικό το είχε επεξεργαστεί το Δ.Σ. του Δ.Ν.Χ.
Το Γ΄ Καταστατικό
Το νέο έτος 1915 μπήκε με την επίσημη εφαρμογή του νέου καταστατικού, που δρομολογήθηκε από το προηγούμενο Προεδρείο και εγκρίθηκε με την υπ’ αριθ. 2809 απόφαση του Πρωτοδικείου Πατρών της 29ης Δεκεμβρίου 1914.
Τυπώθηκε στις 16 Φεβρουαρίου 1915, στο τυπογραφείο αφών Ν. ΤΟΥΛΑ στην Πάτρα και φέρει τις υπογραφές των μελών του Δ.Σ. του Δημητρίου Σούλου.
Το νέο καταστατικό (ευτυχώς διασώθηκε) είναι εναρμονισμένο με τα καθοριζόμενα στο νόμο 281/1914. Τα κύρια σημεία του νέου Καταστατικού, που αποτελείται από 33 άρθρα είναι :
Η σύνθεση του Δ.Σ. παραμένει 9μελής. Τρεις είναι οι κατηγορίες των μελών : α) τακτικά, πρόκειται γι’ αυτούς που διαμένουν στην έδρα του Συνδέσμου β) αντεπιστέλλοντα και γ) επίτιμα .
Μέλη του Συνδέσμου δύναται να εγγραφούν, με αίτησή τους, οι καταγόμενοι από τους νομούς Αιτωλοακαρνανίας, Φθιώτιδας και Φωκίδας. Παραδόξως η θητεία του Δ.Σ. καθορίζεται να είναι ετήσια (αυτή η μη ρεαλιστική ρύθμιση φαίνεται ότι προερχόταν από άστοχη πρόβλεψη του πρόσφατου νόμου 281/1914).
Τα εμβλήματα του Συνδέσμου σχηματοποιήθηκαν ως εξής :
Η σημαία έφερε στο μέσον της στέφανον εκ δάφνης και την επιγραφή «Ναυπακτιακός Σύνδεσμος εν Πάτραις 1892».
Η σφραγίδα έφερε στο μέσον της παίδα κρατούντα κλώνους δάφνης και γύρω – γύρω (κυκλοτερώς) ‘’Ναυπακτιακός Σύνδεσμος εν Πάτραις’’.
Στις 4 Απριλίου η κατάσταση έχει ομαλοποιηθεί πλήρως, όπως προκύπτει
και από σχετική πρόσκληση που υπογράφει ο Πρόεδρος Δ. Σ. Σούλος.
Στην αντικριστή Ναύπακτο οργανώθηκε έρανος – προσφορές για την αποπεράτωση της κτιριακής εγκατάστασης, στην οποία είχε τοποθετηθεί το ρολόι της πόλης, στο κάστρο. Μεταξύ των εισφορών, εντοπίζονται κι αυτές Ναυπακτίων της Πάτρας, ήτοι : Αντισυνταγματάρχη Γ. Βλαχογιάννη, Λοχαγών Ν. Σουμπασάκου και Δ. Κατσαρέλη και των Γ. Λαΐνη, Δημητρίου Ν. Χαραλαμπόπουλου, αδερφών ‘’Σπαρτινού’’ και Αναστασίου Παπαϊωάννου.
Κι αυτή τη χρονιά και συγκεκριμένα στις 17 Μαΐου ημέρα Κυριακή, ανήμερα των Αγίων Πάντων, γιορτάστηκε η καθιερωμένη επετειακή γιορτή στον Άγιο Αλέξιο, όπως κάθε χρόνο. Αυτή τη φορά ο εορτασμός περιλάμβανε και ειδική δέηση για την αποκατάσταση της υγείας του Βασιλιά Κωνσταντίνου. Συγχρόνως ο Πρόεδρος του Συνδέσμου, Δημήτριος Σ. Σούλος απέστειλε προς τον Βασιλέα το ακόλουθο τηλεγράφημα :
«Ναυπακτιακός Σύνδεσμος μετά θείαν ιερουργίαν εν Αγίω Αλεξίω κατανυκτικήν ανέπεμψε δέησιν υπέρ της τελείας αποκατατάσεως της πολυτίμου εις το Έθνος υγείας λατρευτού Βασιλέως συγκατρούντας Εθνικά Ιδεώδη».
ο Πρόεδρος
Δ.Σ. Σούλος
Η άλλη καλή είδηση αναφερόταν στο γεγονός ότι o τριτότοκος γιος του στελέχους του Συνδέσμου, Ταγματάρχη Γρηγορίου Παπαδημητρόπουλου,
Σπύρος, πήρε το πτυχίο της νομικής με άριστα, όπως αναγραφόταν επαινετικά στις τοπικές εφημερίδες, προς μεγάλη ικανοποίηση των Ναυπακτίων. Κι επίσης, ο Γ. Βλαχογιάννης είναι ακόμη Υποδιοικητής του 12ου Συντάγματος και ο Ν. Σουμπασάκος Υποφρούραρχος.
Η κλοπή στο χρυσοχοείο Λαΐνη
Το δίμηνο Οκτωβρίου- Νοεμβρίου 1915 κράτησε αμείωτο το ενδιαφέρον όχι μόνον των Ναυπακτίων, αλλά και ολόκληρης της πατραϊκής κοινωνίας, από το γεγονός της μεγάλης κλοπής- διάρρηξης του χρυσοχοείου του Γεωργίου Λαΐνη, που σημειώθηκε τις νυχτερινές ώρες της 3ης προς 4η Νοεμβρίου (παλαιό Ημερολόγιο).
Το χρυσοχοείο βρισκόταν επί των οδών Αγίου Νικολάου και Ρήγα Φεραίου και γειτνίαζε (εφαπτόταν αρκτικώς) με το οινοπωλείο του επίσης Ναυπάκτιου, Τραγούδα. Η διάρρηξη έγινε με την διάνοιξη οπής στην
κεραμοσκεπή στέγη και την στη συνέχεια κάθοδο των δραστών με σχοινί στο εσωτερικό του καταστήματος (πατάρι).
Οι δράστες, όπως αποδείχτηκε, διέθεταν και εξειδικευμένες γνώσεις, διότι αφαίρεσαν από τις προθήκες μόνο τα καθαρώς χρυσά κοσμήματα. Η κλοπή έγινε αντιληπτή το πρωί της 4ης Νοεμβρίου, όταν ο ένας από τους δύο υπαλλήλους του καταστήματος (18ετής εκ Λευκάδας Παναγ. Σάβαρης), αφού πήρε τα κλειδιά από το σπίτι του Γ. Λαΐνη, μετέβη να ανοίξει το χρυσοχοείο.
Προκλήθηκε μεγάλος σάλος στην πόλη, δεδομένου ότι πριν από λίγες ημέρες είχε διαρρηχθεί το γειτονικό κατάστημα «Μουστάκη». Έσπευσαν επί τόπου ο εισαγγελέας Κ. Παπαχαντζής, ο Αστυνομικός Διευθυντής Ζωγράφος και οι λοιπές αρχές. Ο τύπος των Πατρών με εκτεταμένα δημοσιεύματα κάλυψε επανειλημμένα το θέμα και την πορεία των ανακρίσεων. Κατά τις πρώτες εκτιμήσεις η ζημιά από τα κλαπέντα κοσμήματα ανερχόταν στις είκοσι πέντε με τριάντα χιλιάδες δραχμές.
Από την συγκεκριμένη κλοπή προκύπτουν και παράπλευρα στοιχεία ειδικού ενδιαφέροντος για τους Ναυπάκτιους, όπως :
Ο Γεώργιος Λαΐνης ήταν ήδη φτασμένος επιχειρηματίας και μάλιστα απασχολούσε από τριετίας δύο υπαλλήλους (εντιμότατοι, όπως διαπιστώθηκε και από τις ανακρίσεις).
Ο ίδιος, αγανακτισμένος προσέφερε χίλιες (1000) δρχ. σε όποιον θα έδινε χρήσιμες πληροφορίες για τη ανακάλυψη των δραστών. Επίσης κατέφυγε και στην έκδοση Επιτιμίου (αφορισμός) κατά των αγνώστων κλεπτών.
Ο Δημήτριος Ν. Χαραλαμπόπουλος σε έκφραση φιλίας και αλληλεγγύης, με εμπεριστατωμένη ανακοίνωση στον τύπο, προσέφερε δύο χιλιάδες (2.000) δρχ. για τον εντοπισμό των δραστών. Κι ακόμη ο 13χρονος υπηρέτης που κοιμόταν στο επίσης γειτονικό φερετροποιείο «Φοράκη», ονομαζόταν Δημητρόπουλος, αγνώστων λοιπών στοιχείων.
(συνεχίζεται)
*Απόσπασμα από το βιβλίο του Ηλία Δημητρόπουλου «Ο εν Πάτραις Ναυπακτιακός Σύνδεσμος» που δημοσιεύεται σε συνέχειες στην εφημερίδα “εμπρός”
