Τις τελευταίες μέρες, που ο δημόσιος διάλογος περιστρέφεται γύρω από τη Συμφωνία των Πρεσπών, έρχεται στη μνήμη το Σχέδιο Ανάν, το οποίο απασχόλησε και αυτό το δημόσιο βίο πριν από 15 χρόνια. Η συμφωνία των Πρεσπών «επιλύει», σύμφωνα με τους εισηγητές – υποστηρικτές της, το πρόβλημα με τα Σκόπια, το οποίο απασχολεί την ελληνική διπλωματία, εδώ και 30 περίπου χρόνια. Αντίστοιχα, το Σχέδιο Ανάν κατατέθηκε για να «επιλύσει» το κυπριακό, που μας απασχολούσε, κι αυτό, 30 χρόνια. Η στάση, η επιχειρηματολογία και τα λεγόμενα των υποστηρικτών της Συμφωνίας των Πρεσπών θυμίζουν τη στάση, την επιχειρηματολογία και τα λεγόμενα των υποστηρικτών του Σχεδίου Ανάν. Και στο παρασκήνιο, μα και στο προσκήνιο, οι Μεγάλες Δυνάμεις να πιέζουν για την αποδοχή και των δύο, για την εξυπηρέτηση των συμφερόντων τους.
Σήμερα, λοιπόν, βλέπουμε το έργο να επαναλαμβάνεται, με κέντρο αναφοράς, αυτή τη φορά, τη Συμφωνία των Πρεσπών. Διχασμός της κοινωνίας τότε, διχασμός και σήμερα. Από τη μια, σήμερα, χαρακτηρίζονται ως «προδότες και αργυρώνητοι» οι υποστηρικτές της Συμφωνίας των Πρεσπών, όπως και τότε οι υπέρμαχοι του Σχεδίου Ανάν. Από την άλλη, οι επικριτές και των δύο χαρακτηρίζονται ως «ακραίοι εθνικιστές». Η αποδοχή του Σχεδίου Ανάν θα συνέβαλλε, μας λέγανε, στην οικονομική ανάπτυξη της Κύπρου και στη μετατροπή της σε οικονομικό κέντρο της Ανατολικής Μεσογείου. Τα ίδια ακούγονται και από τους υποστηρικτές της Συμφωνίας των Πρεσπών, που διακηρύττουν, πως η αποδοχή της και η επίλυση του προβλήματος θα ανοίξει νέους οικονομικούς ορίζοντες για την Ελλάδα, η οποία θα μετατραπεί σε ηγέτιδα δύναμη στα Βαλκάνια.
Τότε η απόρριψη του Σχεδίου Ανάν, σύμφωνα με τους υποστηρικτές του, θα οδηγούσε την Κύπρο στην καταστροφή. Ποιος ξεχνά τις απειλές και τις δυσοίωνες προβλέψεις, που ακούγονταν, από ντόπιους και ξένους, για το μέλλον της Μεγαλονήσου, σε περίπτωση απόρριψης του σχεδίου. Τα ίδια επαναλαμβάνονται και σήμερα, από τους υποστηρικτές της Συμφωνίας των Πρεσπών, ντόπιους και ξένους, για τους κινδύνους που ελλοχεύουν για την Ελλάδα, αν αυτή δεν ψηφιστεί. Το Σχέδιο Ανάν, για τους επικριτές του, μετέτρεπε την Κύπρο σε προτεκτοράτο της Τουρκίας. Σήμερα η Συμφωνία των Πρεσπών, για τους επικριτές της, ενισχύει τον αλυτρωτισμό των Σκοπίων.
Ωστόσο ανάμεσα στο σχέδιο και στη συμφωνία υπάρχει μια ουσιαστική διαφορά. Η διαφορά αυτή σχετίζεται με το ποιος αποφασίζει για την υιοθέτηση ή την απόρριψη τους. Για το Σχέδιο Ανάν αποφάσισε ο λαός και το απέρριψε πανηγυρικά. Αντίθετα, για τη Συμφωνία των Πρεσπών αποφασίζουν οι εκπρόσωποι του λαού στο κοινοβούλιο, οι οποίοι θα την εγκρίνουν όπως φαίνεται, παρά την αντίθεση της πλειοψηφίας του λαού.
Μετά την απόρριψη του Σχεδίου Ανάν η Κύπρος δεν καταστράφηκε και οι Κασάνδρες δεν επαληθεύτηκαν. Αντίθετα η Μεγαλόνησος προχωρεί στο δρόμο της ανάπτυξης, παρά τις αντιξοότητες και τις απειλές. Όσοι προέβλεπαν ένα δυσοίωνο μέλλον διαψεύστηκαν. Το ένστικτο αυτοπροστασίας και επιβίωσης του κυπριακού ελληνισμού τον οδήγησε σε μια σωτήρια απόφαση. Σε σχέση με τη Συμφωνία των Πρεσπών ελπίζω να συμβεί το ακριβώς αντίθετο και να διαψευστεί το ένστικτο του λαού, που στη συντριπτική πλειοψηφία του είναι αντίθετος με αυτή τη συμφωνία. Διαφορετικά, φοβάμαι πως μια νέα εθνική τραγωδία – καταστροφή είναι προ των πυλών.
Υ.Σ. Πώς εξηγείται το γεγονός ότι οι σημερινοί θιασώτες και υπέρμαχοι της Συμφωνίας των Πρεσπών ήταν υποστηρικτές του Σχεδίου Ανάν;
*ο Πέτρος Πιτσιάκας είναι Φιλόλογος-Διευθυντής 2ου ΓΕΛ Ναυπάκτου
Ναύπακτος 23/1/2019
