Του Γιώργου Ασημακόπουλου
Το 2011 στα πλαίσια της Δράσης «ΣΥΝΕΡΓΑΣΙΑ-Συμπράξεις Παραγωγικών και Ερευνητικών Φορέων σε Εστιασμένους Ερευνητικούς και Τεχνολογικούς Τομείς» το Τμήμα Μηχανικών Πληροφορικής του ΤΕΙ Δυτικής Ελλάδας έλαβε χρηματοδότηση για την υλοποίηση του έργου “DynaCargo – Δυναμική Διαχείριση Στόλου Απορριμματοφόρων”. Στην ομάδα έργου συμμετείχαν επιπλέον το Ινστιτούτο Βιομηχανικών Συστημάτων ως ερευνητικός φορέας και οι επιχειρήσεις υψηλής τεχνολογίας MindWare, OrasisID και Ergologic. Ως πεδίο εφαρμογής επιλέγει ο Δήμος Ναυπακτίας.
Στόχος του έργου ήταν ο σχεδιασμός και η ανάπτυξη ενός δυναμικού συστήματος διαχείρισης της αποκομιδής απορριμμάτων που βελτιώνει την απόδοση οχημάτων και ανθρώπων που εμπλέκονται στο κύκλωμα περισυλλογή. Στον πυρήνα του συστήματος είναι η δυνατότητα ακριβούς εκτίμησης τη πληρότητας κάθε κάδου πριν την έναρξη των δρομολογίων. Έτσι το λογισμικό βελτιστοποιεί τη χρήση των οχημάτων εκπονώντας ιδανικά δρομολόγια, με αποτέλεσμα τη μείωση των δαπανών που σχετίζονται με τα οχήματα (καύσιμα, συντήρηση, κλπ) αλλά και των εκπομπών ρύπων στο περιβάλλον.
Ο Δήμος Ναυπακτίας είναι ιδανικό περιβάλλον για τη δοκιμή ενός τέτοιου συστήματος. Αποτελείται από ένα πυκνοκατοικημένο παραθαλάσσιο αστικό κέντρο με στενούς δρόμους, γεγονός που περιορίζει τα οχήματα που μπορούν να αξιοποιηθούν. Έχει παράκτιους οικισμούς και χωριά με έντονη αύξηση του πληθυσμού το καλοκαίρι, που σημαίνει ότι μεταβάλλεται και ο όγκος των απορριμμάτων που καταλήγει στους πράσινους κάδους. Έχει και πολλά μικρά ορεινά χωριά, πολλά από τα οποία έχουν ελάχιστο πληθυσμό ενώ απέχουν έως και 120 χιλιόμετρα από τον ΧΥΤΑ, γεγονός που οδηγεί σε πολλά μακρινά δρομολόγια με μισοάδεια οχήματα. Με σχεδόν εννιακόσια τετραγωνικά χιλιόμετρα έκταση και τόση διαφοροποίηση η Ναυπακτία είναι ένα πολύ απαιτητικό πεδίο εφαρμογής του συστήματος.
Προκειμένου να δοκιμαστεί ο αλγόριθμος βελτιστοποίησης σε διαφορετικές συνθήκες, επιλέγησαν ως ενδεικτικά δρομολόγια προς ανάλυση αυτά του κέντρου της Ναυπάκτου, του Αντιρρίου και της Αποδοτίας. Σε κάδους αυτών των δρομολογίων τοποθετήθηκαν αισθητήρες που μετράνε το πόσο γεμάτος είναι κάθε κάδος. Η πληροφορία αυτή δεν μεταδίδεται με τη χρήση WiFi που δεν υπάρχει στην τοποθεσία του κάδου αλλά ούτε και με 3G που εισαγάγει τηλεπικοινωνιακό κόστος, αλλά με την τοποθέτηση ειδικών συσκευών σε οχήματα κοινής ωφέλειας (περιπολικά, ΚΤΕΛ, δασαρχείο κλπ) οι οποίες όταν πλησιάσουν ένα «έξυπνο κάδο» παίρνουν αυτή την πληροφορία και, τη μεταφέρουν στο πληροφοριακό σύστημα όταν βρεθούν στο αστικό περιβάλλον της Ναυπάκτου και συνδεθούν με WiFi.
Ο αλγόριθμος αξιοποιεί μια σειρά από πληροφορίες αλλά λαμβάνει υπόψη και περιορισμούς. Ιστορικά δεδομένα για το βάρος των απορριμμάτων που συλλέγεται από κάθε διαδρομή σε κάθε εποχή του χρόνου βάσει των στοιχείων που τηρεί ο ΧΥΤΑ, στοιχεία που αφορούν το μέγεθος των κάδων, δεδομένα των οχημάτων όπως είναι το ωφέλιμο φορτίο και η κατανάλωση κα. Δέχεται περιορισμούς κάθε κάδο ξεχωριστά ή ανά περιοχή, όπως για παράδειγμα πιο είναι το μέγιστο χρονικό διάστημα που μπορεί να μην αποκομισθεί ανάλογα με την εποχή, το ελάχιστο ποσοστό πληρότητας που απαιτείται για να αποκομισθεί κα. Στην περίπτωση του Δήμου Ναυπακτίας προέκυψε ένα σύνολο σημαντικών περιορισμών που θα έπρεπε να λαμβάνει υπόψη ο αλγόριθμος. Υπάρχουν δύο διαφορετικοί τύποι κάδων 250 και 1100 λίτρων. Επιλέχθηκαν 415 κάδοι σε 7 ενδεικτικά δρομολόγια. Υπάρχουν 11 απορριμματοφόρα τα οποία ανήκουν σε 6 διαφορετικούς τύπους με διαφορετική χωρητικότητα. Το μικρό απορριμματοφόρο (1500lt) συλλέγει μόνο μικρούς κάδους και είναι το μόνο που συλλέγει το δρομολόγιο του Κάστρου, λόγω στενότητας των δρόμων εκεί. Το μικρό αυτό απορριμματοφόρο δεν πάει στον ΧΥΤΑ, αλλά μεταφορτώνει σε μεγαλύτερο όχημα.
Τα αποτελέσματα εντυπωσιακά. Τα δρομολόγια μειώθηκαν κατά 38% το χειμώνα και 24% το καλοκαίρι. Τα χιλιόμετρα κατά 27% το χειμώνα και 19% το καλοκαίρι. Η κατανάλωση καυσίμων μειώθηκε κατά 48% το χειμώνα και 40% το καλοκαίρι. 12.000 λίτρα πετρέλαιο, 15.000 χιλιόμετρα και 350 δρομολόγια λιγότερα ανά έτος. Μετάφραση σε ευρώ; Κάπου μεταξύ 200.000€ και 300.000€ ανά έτος μείωση κόστους για το Δήμο Ναυπακτίας αν συνυπολογιστούν εργατοώρες, καύσιμα και συντηρήσεις οχημάτων.
Όλα αυτά γίνανε στο «ΤΕΙ της Ναυπάκτου». Αυτό το ΤΕΙ που δεν βρέθηκαν ποτέ 10 στρέμματα να ριζώσει, που δεν μπόρεσαν να βρεθούν κάποιες εκατοντάδες χιλιάδες ευρώ για να στεγαστεί, αυτό που αντιμετωπίστηκε από τις Δημοτικές Αρχές ως «πρόβλημα» και όχι ως αναπτυξιακός μοχλός, αυτό που εν τέλει κανένας Δήμαρχος δεν κατάλαβε τι μπορεί να κάνει. Η λύση είναι και πάλι μία: οι άνθρωποι που διοικούν να μπορούν να διακρίνουν τις ευκαιρίες και τις δυνατόητες. Είδες το ΤΕΙ;
*Ο Γιώργος Ασημακόπουλος είναι Πληροφορικός, Λέκτορας του ΤΕΙ Δυτικής Ελλάδας
Από την έντυπη έκδοση της εφημερίδας «εμπρός»
