Γράφει ο Γιώργος Κων. Ασημακόπουλος
Η ιστορία του ΞΕΝΙΑ είναι εξαιρετικά διδακτική για την τοπική μας πολιτική σκηνή. Μια ιστορία σχεδόν τριάντα ετών που είναι γεμάτη λαϊκισμό, υποσχέσεις, μεγάλες ιδέες και αναποτελεσματικότητα. Μια ιστορία εξόχως διδακτική από την οποία όμως φαίνεται πως κάποιοι δεν εννοούν να μάθουν. Είναι σημαντικό να θυμόμαστε και τις συνθήκες κάθε εποχής. Άλλο η τουριστική ανάπτυξη το 1960 και άλλο σήμερα. Ας τα πάρουμε λίγο με τη σειρά.
Πριν 50 περίπου χρόνια ο Νόβας δωρίζει το περιβόλι του. Σκοπός της δωρεάς είναι να «συμβάλλει τα μέγιστα στη τουριστική ανάπτυξη του Δήμου Ναυπάκτου». Προκειμένου να το πετύχει αυτό, ο δωρητής σκέφτηκε να διαθέσει το περιβόλι στον ΕΟΤ για 25 έτη, αφού τον υποχρεώσει να κατασκευάσει «κατ’ ελάχιστον» ένα ξενοδοχείο προδιαγραφών -εκείνης της εποχής- Β’ κατηγορίας. Μετά τα 25 έτη το περιβόλι και το ξενοδοχείο παραχωρούνται στον Δήμο μας.
Εκείνη την εποχή κατασκευάζονταν πολλά ΞΕΝΙΑ σε όλη την Ελλάδα, σε προορισμούς που η κεντρική κυβέρνηση πρότασσε την τουριστική ανάπτυξη. Η Ναύπακτος δεν ήταν ένας από τους προορισμούς που επέλεξε το τότε Υπουργείο Τουρισμού. Βλέποντας αυτό ο Νόβας, ουσιαστικά επέβαλε με την επιρροή και την δωρεά του την διαχείριση της Ναυπάκτου ως πόλη προς τουριστική ανάπτυξη. Ο ΕΟΤ ολοκλήρωσε με τα χρόνια το ΞΕΝΙΑ και το λειτούργησε ως κρατικό ξενοδοχείο για οκτώ περίπου έτη, τη δεκαετία του 1980. Στη συνέχεια αποφασίστηκε η απεμπλοκή του κράτους από τα Ξενία. Τότε το ακίνητο γύρισε στην ιδιοκτησία του Δήμου μας. Την ίδια εποχή τα Ξενία σε όλη την Ελλάδα ρήμαξαν. Το δικό μας είχε την ιδιαιτερότητα να ανήκει στον Δήμο. Πολλά ΞΕΝΙΑ είναι ακόμη και σήμερα κουφάρια ή έχουν κατεδαφιστεί, ενώ κάποια έχουν αξιοποιηθεί με διάφορες χρήσεις.
Επομένως μπορούμε να πούμε ότι τα ΞΕΝΙΑ τη δεκαετία του 1960 ήταν μοχλοί τουριστικής ανάπτυξης και γι΄ αυτό η κεντρική Κυβέρνηση τα ενέταξε στην αναπτυξιακή της πολιτική. Αφού επιτέλεσαν τον ρόλο τους, το ίδιο το Κράτος τα εγκατέλειψε στα τέλη της δεκαετίας του 1980. Είχαν γίνει ιδιωτικά ξενοδοχεία και πλέον η τουριστική ανάπτυξη χρειαζόταν άλλες επενδύσεις. Την εποχή που ο Νόβας δώριζε το περιβόλι του ένα ξενοδοχείο ήταν πράγματι απαραίτητο για να αναπτυχθεί τουριστικά η Ναύπακτος. Σήμερα όμως που έχουμε τόσα ξενοδοχεία και βραχυχρόνια καταλύματα, αυτό δεν ισχύει. Όπως και στην υπόλοιπη Ελλάδα έτσι και εδώ, δεν μας λείπουν τα ξενοδοχεία. Μας λείπουν τα σημεία προσέλκυσης του επισκέπτη.
Στη συνέχεια αρχίζει η προσπάθεια του Δήμου μας να βρει «επενδυτή». Τέσσερεις συνεχόμενοι Δήμαρχοι αποτυγχάνουν να βρουν ξενοδόχο. Τη μία υπήρχαν τυπικά κολλήματα και ακυρώθηκε η σύμβαση από την τότε Περιφέρεια. Άλλη φορά έγινε κατακύρωση του διαγωνισμού και μπλέξαμε με αφερέγγυο επενδυτή που δεν τον βρίσκανε στο τηλέφωνο επειδή ήταν κρατούμενος. Τρίτη φορά κατατέθηκαν ελλιπείς φάκελοι από -κατά τα λοιπά- «αξιόπιστους» επενδυτές που δεν μπορούσαν να κλείσουν σωστά ένα φάκελο για δημόσιο διαγωνισμό. Την τέταρτη και φαρμακερή φορά, απλά δεν ενδιαφέρθηκε κανένας να επενδύσει ένα ποσοστό από τα δέκα εκατομμύρια ευρώ που προέβλεπε το πρόγραμμα. Τέσσερεις Δήμαρχοι, μηδέν αποτέλεσμα.
Σημασία έχει να δούμε όμως και την περιρρέουσα πολιτική ατμόσφαιρα όλα αυτά τα χρόνια. Κοινώς να θυμηθούμε τα παραμύθια που ακούγονταν. Τη μία ακούγαμε ότι το ΞΕΝΙΑ «θέλουν να το φάνε τζάμπα» και πως η όλη δουλειά γίνεται για να «το πασάρουν στους κολλητούς τους». Την άλλη πως όλα γίνονται «επειδή θέλουν να το φάνε οι κληρονόμοι του Νόβα». Στο κέντρο όλης αυτής της αφελούς συζήτησης ήταν ο αστικός μύθος της αμύθητης αξίας του ΞΕΝΙΑ. Την εικοσαετία αυτή, όσα και να έδινε ένας επενδυτής, η τοπική κοινωνία θα τα θεωρούσε «λίγα», αφού είχε ποτιστεί με το δηλητήριο του μεγαλοιδεατισμού, της «περιούσιας» πόλης και, της συκοφαντίας.
Την εποχή που ολοκληρώθηκε η παταγώδης αποτυχία εξεύρεσης ξενοδόχου, διαμορφώθηκαν πολλές ιδέες για την χρήση του ΞΕΝΙΑ. Βλέποντας το αδιέξοδο, όλοι προτείνουν χρήσεις. Τότε εκκολάπτεται η εναλλακτική άποψη της διάθεσης του ΞΕΝΙΑ στην τοπική κοινωνία ως πολιτιστική κοιτίδα της Ναυπακτίας που θα στέγαζε συλλόγους και συλλογικότητες που εκφραζόταν με το σύνθημα «δώστε το ΞΕΝΙΑ στο λαό». Ακούστηκαν πολλές προτάσεις από παρατάξεις και άλλους φορείς. Συνεδριακό κέντρο, δημαρχείο, ΤΕΙ, μουσείο, εμπορικά καταστήματα για ενοικίαση προς όφελος του Δήμου. Το απόλυτο τουρλουμπούκι[i].
Περάσαμε μια χαοτική κατάσταση η οποία όμως είχε και ένα καλό: οδήγησε τους αυτοδιοίκητους παράγοντες σε ομοφωνία. Κάτι εξαιρετικά σπάνιο στη Ναυπακτία το κατάφερε το ΞΕΝΙΑ με τις αλλεπάλληλες αποτυχίες που μάς «κέρασε» τις τελευταίες δυο δεκαετίες. Ανάγκασε τις δημοτικές παρατάξεις να κάτσουν -μεταφορικά- γύρω από ένα τραπέζι, να διαβουλευτούν και να καταλήξουν σε μια κοινή θέση.
Έτσι φτάσαμε στο ΞΕΝΙΑ που διαμορφώνεται σήμερα με χρήματα του ΕΣΠΑ. Δημοτική πινακοθήκη, συνεδριακό κέντρο και ψηφιακό μουσείο Ναυμαχίας Lepanto.
Ένα ΞΕΝΙΑ το οποίο φιλοξενεί συνέδρια και δύο επισκέψιμα μουσεία (πινακοθήκη και Lepanto) αυξάνει τις τουριστικές ροές προς τη Ναύπακτο τους νεκρούς μήνες μέσω του σχολικού και του συνεδριακού τουρισμού. Βάζει τη Ναύπακτο στη διεθνή τουριστική αγορά με το όνομα Lepanto το οποίο σήμερα παραμένει θαμμένο. Φέρνει επισκέπτες στην πόλη οι οποίοι στη συνέχεια αυξάνουν το τοπικό ΑΕΠ μεταφέροντας χρήματα στις τοπικές επιχειρήσεις της καφεστίασης, του λιανεμπορίου, των ξενοδοχείων και της βραχυχρόνιας διαμονής εν γένει.
Ένα ξενοδοχείο ακόμη τι προσφέρει στην τοπική οικονομία; Αυξάνει την επισκεψιμότητα; Αυξάνει το τοπικό οικονομικό προϊόν; Οι διαμένοντες θα είναι «εσώκλειστοι» με βραχιολάκι all inclusive; Οι θέσεις εργασίας που δημιουργούνται είναι καλά αμειβόμενες; Μήπως θα είναι ένα ξενοδοχείο που θα ανταγωνίζεται τα υφιστάμενα της πόλης μας και θα μεταφέρει τα κέρδη του στην τσέπη κάποιου «επενδυτή» που θα βρίσκεται στην Αθήνα ή αλλού;
Με λίγα λόγια, μάλλον ούτε η Ναύπακτος χρειάζεται ένα ξενοδοχείο ακόμη, αλλά ούτε και βρέθηκε ποτέ σοβαρός επενδυτής να διαθέσει τα ποσά που απαιτούνται. Έχει περάσει η εποχή που ένα ξενοδοχείο ήταν μοχλός τουριστικής ανάπτυξης. Σήμερα ο τουρισμός απαιτεί -μεταξύ άλλων- σημεία ενδιαφέροντος. Το ΞΕΝΙΑ διαμορφώνει ένα τέτοιο τουριστικό πόλο συνεδριακού, πολιτιστικού και σχολικού τουρισμού που φέρνει χρήματα στις τοπικές επιχειρήσεις. ΤΟ ΞΕΝΙΑ όπως αποφασίστηκε με την ομόφωνη απόφαση όλων των παρατάξεων, ας μην το ξεχνάμε.
[i] Τουρλουμούκι: πλήθος χωρίς συνοχή, ομάδα αποτελούμενη από τυχαία μέρη, πλήθος-τσούρμο κινούμενο τυχαία-χαοτικά (από την Wikipedia)
