Ο Περιφερειάρχης Δυτικής Ελλάδας και εν νέου υποψήφιος, Νεκτάριος Φαρμάκης, μιλά στην «ε». Απαντά για τη διαφορά μεταξύ θεωρίας και πράξης, όταν μπαίνει κάποιος πλέον στη διοίκηση, για το στίγμα που αφήνει πίσω της η πρώτη του θητεία στο τιμόνι της Περιφέρειας, για το ρόλο αυτής, καθώς και για το κατά πόσο μετά από 13 χρόνια έχει εντυπωθεί στη συνείδηση του κόσμου. Ο Ν. Φαρμάκης αναφέρεται στα όσα έφερε η θητεία του στη Ναυπακτία, στους στόχους της επόμενης ημέρας, αλλά και τη σημασία της συνεργασίας με το κεντρικό κράτος και τους δήμους. Διαβάστε όλα όσα είπε στη συνέντευξη που παραχώρησε…
Το 2019, έχοντας ήδη εμπειρία από τη συμμετοχή σας στο Περιφερειακό Συμβούλιο, ζητήσατε την ψήφο των πολιτών ώστε να είστε η επόμενη διοίκηση της Περιφέρειας, πράγμα που έγινε. Έχοντας πλέον την εμπειρία από θέση διοίκησης, πόσο διαφορετική είναι η πραγματικότητα εκ των έσω, από τη θεωρία στην πράξη;
Η πραγματικότητα δεν ήταν και τόσο διαφορετική από εκείνη που περίμενα. Γνώριζα πως η Δυτική Ελλάδα είναι ένας όμορφος τόπος πολύ μεγάλων δυνατοτήτων που εντελώς στρεβλά παρέμενε σε πολύχρονη υπανάπτυξη. Και ήμουν πάντα βέβαιος πως ο ρόλος του «κομπάρσου» δεν ανταποκρινόταν στις δυνατότητες του τόπου. Ζούσαμε λοιπόν σε μία λανθάνουσα κατάσταση που ήταν αποτέλεσμα, λανθασμένων κεντρικών και τοπικών επιλογών, αλλά και μίας παλαιοκομματικής αντίληψης που έλεγε πολλά λόγια και έκανε λίγα έργα. Με άλλα λόγια είχαμε χορτάσει από… «οράματα» που ποτέ δεν επαληθεύονταν και τελικά, γίνονταν «χαμένα στοιχήματα». Βρήκαμε λοιπόν, αρνητικούς δείκτες παντού. Έργα που ήσαν κολλημένα, έργα που κινδύνευαν να μην γίνουν, μία Περιφέρεια που κυριολεκτικά έμοιαζε κολλημένη. Το περιμέναμε, όμως. Σηκώσαμε τα μανίκια και αρχίσαμε να δουλεύουμε. Μέρα – μέρα, μήνα – μήνα. Δουλειά και για την τελευταία λεπτομέρεια. Μόνο έτσι θα μπορούσαμε να αλλάξουμε τον τόπο μας. Και αυτό, τελικά, αποδείχτηκε πως ήταν το σωστό. Κατά συνέπεια, η πραγματικότητα είναι πάντα αυτή που εμείς οι ίδιοι φτιάχνουμε με τη δουλειά μας. Όταν δουλεύεις, η πραγματικότητα είναι καλή…
Αν σας ζητούσαμε να κάνετε έναν απολογισμό για το βασικό στίγμα που αφήνει πίσω της η θητεία σας στην 4ετία που διανύσαμε, ποιο θα ήταν αυτό;
Η αλλαγή προσήμου. Από το «πλην» περάσαμε στο «συν».
Θα μπορούσα να μιλάω ώρες για να το αποδείξω, θα περιοριστώ όμως στα σπουδαιότερα, που είναι ότι το 2019 παραλάβαμε το ΕΣΠΑ με απορροφητικότητα στο 20% και σήμερα έχουμε φτάσει στο 95%. Μέχρι το τέλος του χρόνου δεν θα έχει μείνει ούτε ένα ευρώ ανεκμετάλλευτο για τον τόπο μας. Παράλληλα, προετοιμάσαμε και ήδη ξεκινήσαμε το νέο ΕΣΠΑ. Ένα «πορτοφόλι» περίπου 30% μεγαλύτερο από αυτό που τελειώνει. Με 630 εκ. ευρώ που στο σύνολό τους θα αξιοποιηθούν για τον τόπο μας.
Επίσης,, από τον πρώτο κιόλας χρόνο, νοικοκυρέψαμε τα οικονομικά στην Περιφέρεια και βάλαμε σε τάξη το τεχνικό μας πρόγραμμα. Έτσι καταφέραμε να έχουμε σήμερα τον αριθμό ρεκόρ των 1.060 έργων σε όλη την Περιφέρεια, ύψους 1,5 δις! Σημειωτέον ότι από αυτά τα έργα, τα 800 εκ. ευρώ αφορούν έργα που έχουν αποκλειστικά τη δική μας «σφραγίδα» και δεν είναι από τα έργα που κληρονομήσαμε και τα οποία, όχι μόνο δεν εγκαταλείψαμε, αλλά επίσης ξεμπλοκάραμε και προχωρήσαμε με πολύ πιο γρήγορους ρυθμούς.Τα ρεκόρ όμως δεν σταματούν εδώ. Ξέρετε πόσα χρήματα έχει καταβάλλει η Περιφέρεια, ποιο είναι Το οικονομικό της αποτύπωμα στην τοπική κοινωνία, είτε για τα έργα και τις δράσεις που έγιναν, είτε ως συνδρομή σε κοινωνικές ομάδες, είτε προμηθευτές και άλλους πολίτες είναιπάνω από 500 εκ. ευρώ στη θητεία μας! Σχηματικά, αυτή τη στιγμή είναι σαν να πληρώνουμε σχεδόν 600.000 ευρώ την ημέρα ενώ το αντίστοιχο ποσό το 2019, προτού αναλάβουμε, ήταν 240.000 ευρώ. Έχουμε κάνει ένα μεγάλο ρεκόρ στις πληρωμές, που σημαίνει ότι έχουμε κάνει και ένα μεγάλο ρεκόρ στην ταχύτητα με την οποία ολοκληρώνουμε τις διαδικασίες.
Να σας πω και για ένα άλλο ρεκόρ, όμως. Ακόμα μεγαλύτερο και ακόμα καλύτερο: Κάπου 7.000 τοπικές επιχειρήσεις εντάχθηκαν σε διάφορα προγράμματα ενίσχυσης και παράλληλα, πάνω από 5.000 κατ’ επάγγελμα αγρότες βοηθήθηκαν να εκσυγχρονιστούν ή να κάνουν ένα νέο ξεκίνημα. Για πρώτη φορά μετά από δεκαετίες, αυτός ο τόπος αρχίζει να αναπτύσσεται με τις δικές του παραγωγικές δυνάμεις!
Όταν δημιουργήθηκαν οι Περιφέρειες υπήρχε ένα αρκετά θολό τοπίο σχετικά με το ρόλο τους. 13 χρόνια μετά, με τις αλλαγές που έχουν γίνει, φαίνεται πως αυτό έχει αλλάξει. Οι Περιφέρειες έχουν πλέον αποκρυσταλλωμένο ρόλο;
Η ερώτησή σας μου δίνει τη δυνατότητα να τονίσω για ακόμα μία φορά την ανάγκη για τη θεσμοθέτηση ουσιαστικού και αποφασιστικού ρόλου των Περιφερειών σε ευρωπαϊκό και εθνικό επίπεδο. Στεκόμαστε δίπλα στην κοινωνία στις κρίσεις, βάζουμε πλάτη στις δυσκολίες, όπως αποδείξαμε και στην περίοδο της πανδημίας, αλλά εξακολουθούμε να βρισκόμαστε μακριά από την ορθή ευρωπαϊκή διακυβέρνηση για την Περιφερειακή ανάπτυξη. Είναι αλήθεια πως σήμερα οι Περιφέρειες δεν αποτελούν πια τον «άγνωστο x». Οι πολίτες ξέρουν πως είναι ένας επιτελικός και ισχυρός βαθμός Αυτοδιοίκησης. Εμείς δε, εδώ στη Δυτική Ελλάδα, φροντίσαμε ώστε η Περιφέρεια να είναι μπροστά σε κάθε «μάχη», σε κάθε ανάγκη. Και επίσης, δώσαμε μεγάλη βαρύτητα στα έργα καθημερινότητας. Για παράδειγμα, η Περιφέρεια κατάφερε και άντλησε πόρους από το Πρόγραμμα «Α. Τρίτσης» για να διαμορφώσει 180 κοινόχρηστους χώρους σε αντίστοιχα σημεία της Δυτικής Ελλάδας. Ναι, δεν μπορούμε να φτιάξουμε μία παιδική χαρά σε έναν δήμο – αυτό είναι έργο των Δήμων – μπορούμε όμως να φτιάξουμε 180 παιδικές χαρές σε όλη την Περιφέρεια και αυτό είναι ένα επιτελικό έργο που ταυτόχρονα έχει έντονα στοιχεία βελτίωσης της καθημερινότητας του πολίτη. Ωστόσο, οι Περιφέρειες πρέπει να αποκτήσουν ακόμα πιο ισχυρό ρόλο. Ας αντιγράψουμε τις καλές πρακτικές στην Ευρώπη. Εκεί όπου οι αποφάσεις του κράτους αποτελούν άθροισμα των αποκεντρωμένων πολιτικών. Περιφερειακή διακυβέρνηση δε σημαίνει μόνο πόροι. Σημαίνει συναπόφαση. Και συναπόφαση σημαίνει συμμετοχή των ίδιων των περιφερειών σε αποφασιστικά όργανα, όπως είναι η Ευρωπαϊκή Επιτροπή. Ταυτόχρονα σημαίνει ξεμπέρδεμα αρμοδιοτήτων και καλύτερη διαχείριση των πόρων.
Και ενώ πλέον συμφωνούμε στο ότι ο ρόλος τους είναι πολύ σημαντικός, ακόμα και σήμερα φαίνεται πως στη συνείδηση του κόσμου η Περιφέρεια είναι κάτι σχετικά… μακριά από αυτούς. Έχετε την ίδια εικόνα;
Επαναλαμβάνω: Κάναμε πολλά τα τελευταία 4 χρόνια για να δείξουμε πως η Περιφέρεια μπορεί να είναι δίπλα στον πολίτη. Ανοίξαμε αγροτικούς δρόμους, καθαρίσαμε ρέματα σε γειτονιές, νοιαστήκαμε για κάθε μεγάλο ή μικρό έργο. Είμαστε διαρκώς μέσα στην κοινωνία, γιατί όπως λέμε, από την κοινωνία προερχόμαστε και στην κοινωνία απευθυνόμαστε» τόνισε. Με συνοδοιπόρους τους Δήμους δρομολογήσαμε και υλοποιήσαμε πολλά έργα που αλλάζουν την καθημερινότητα των πολιτών, βάζοντας τέλος στην εποχή όπου η Περιφέρεια ήταν απούσα από την καθημερινότητα του πολίτη. Παράλληλα, επιχειρούμε να αναπτυχθούν πολιτικές και στρατηγικές που θα δημιουργήσουν συνθήκες οι οποίες θα αποτρέψουν την μετανάστευση προς το εσωτερικό ή το εξωτερικό. Ο μόνος τρόπος να το επιτύχουμε είναι η στρατηγική του κοινωνικού και οικονομικού πολλαπλασιαστή
Είναι άραγε εφικτό η Περιφέρεια Δυτικής Ελλάδας να αποκτήσει κοινό βηματισμό και στους τρεις νομούς της; Το λέω με την έννοια της ανομοιομορφίας που υπάρχει μεταξύ περιοχών της.
Τηρήσαμε τη δέσμευσή μας για ισόρροπη κατανομή πόρων και ότι, σχεδόν καθημερινά, βρισκόμαστε παντού, στην Αχαΐα, την Ηλεία και την Αιτωλοακαρνανία. Αξιοποιούμε τα πλεονεκτήματα κάθε Περιφερειακής Ενότητας. Εδώ στην Αιτωλοακαρνανία, έναν τόπο που για πολλά χρόνια υστερούσε και δεν μπορούσε να αναδείξει τη δυναμική του, έγιναν πολλά.
Νομίζω ότι πλέον αρχίζουν να τα βλέπουν όλοι.
- Ο υπερδιπλασιασμός πόρων για το πρόγραμμα της Βιώσιμης Αστικής Ανάπτυξης του Αγρινίου έδωσε τη δυνατότητα στον Δήμο να εκτελέσει πολλά και σημαντικά έργα, πολλά εκ των οποίων ήδη φαίνονται, όπως είναι για παράδειγμα η ανάπλαση του Παπαστράτειου Δημοτικού Πάρκου με ποσό που ξεπερνάει τα 11 εκ. ευρώ και η αναγέννηση του δημοτικού περιπτέρου με προϋπολογισμό 3,6 εκ. ευρώ.
- Η μελέτη για την επισκευή και τον εκσυγχρονισμό των παλαιών καπναποθηκών Παπαπέτρου για την οποία δαπανήσαμε 5 εκ. ευρώ και θα είναι ένα από τα πιο εμβληματικά έργα που θα κατασκευαστούν στο Αγρίνιο, αλλά και συνολικά στη Δυτική Ελλάδα, στην αμέσως επόμενη προγραμματική περίοδο.
- Η ενεργειακή αναβάθμιση δημοτικών και δημόσιων κτιρίων όπως το Δημαρχείο, το Επιμελητήριο Αιτωλοακαρνανίας. Και πολλά άλλα…
Αλλά και ευρύτερα στην Αιτωλοακαρνανία:
- Η επιτάχυνση και ολοκλήρωση όλων των έργων της Ολοκληρωμένης Χωρικής Επένδυσης Μεσολογγίου – Αιτωλικού.
- Η αποκατάσταση των Αρχαίων Θεάτρων της Αιτωλοακαρνανίας όπως το Αρχαίο Θέατρο Στράτου, συνολικής Δημόσιας Δαπάνης 3,2 εκ. ευρώ.
- Η μετατροπή του «Ξενοκράτειου» στο Μεσολόγγι σε έναν σύγχρονο μουσειακό χώρο.
Και πάλι όμως, το ΕΣΠΑ δεν είναι μόνο έργα, αναπλάσεις, αποκαταστάσεις.
Τι άλλο είναι;
Είναι ο ίδιος ο άνθρωπος και το δικαίωμά του σε μία καλύτερη, πιο ασφαλή και πιο ποιοτική ζωή.
Μέσα από το ΕΣΠΑ, στην Αιτωλοακαρνανία, χρηματοδοτήθηκε η ίδρυση και λειτουργία 18 δομών για την ενεργητική ένταξη και την προώθηση ίσων ευκαιριών για όλους τους συμπολίτες μας. Μεταξύ αυτών, οι δομές των κοινωνικών παντοπωλείων, των υπνωτηρίων, της υποστηριζόμενης εκπαίδευσης, της ψυχικής υγείας και πολλές άλλες, όπως και οι παρεμβάσεις που έγιναν στο εργαστήριο «Παναγία Ελεούσα», αλλά και οι 5 μονάδες ΤΟΜΥ που ιδρύθηκαν και λειτουργούν, αποδεικνύοντας την σημασία τους κατά την πιο επείγουσα φάση της πανδημίας.
Βασικός άξονας του προεκλογικού σας λόγου είναι ότι η Περιφέρεια έθεσε τις βάσεις για την επόμενη μέρα. Ποιοι είναι οι βασικότεροι στόχοι γι’ αυτή;
Έχουμε βάλει τα θεμέλια για τη Δυτική Ελλάδα του μέλλοντος. Η δουλειά μας έχει ήδη ξεκινήσει! Και το μέλλον είναι:
- Η Δυτική Ελλάδα της «Ολυμπιακής Γης» που ως τέτοια ήδη συστήνεται και αναγνωρίζεται σε όλο τον κόσμο και ως τέτοια θα μπορεί να διαθέτει επώνυμα προϊόντα και υπηρεσίες παντού.
- Η Δυτική Ελλάδα των μεγάλων πολιτιστικών και αθλητικών διοργανώσεων, όπως τόσες και τόσες που ήδη διοργανώσαμε μέχρι τώρα και στόχος μας είναι, όχι απλά να πολλαπλασιαστούν αλλά να έχουν και έντονα διεθνή χαρακτήρα.
- Η Δυτική Ελλάδα των σύγχρονων μεταφορικών και συγκοινωνιακών υποδομών όπως η Πατρών – Πύργου και ο νέος σιδηρόδρομος – αλλά και των μεγάλων αστικών παρεμβάσεων όπως η ανάπλαση του Λαδόπουλου που είναι η δεύτερη μεγαλύτερη στην Ελλάδα μετά το Ελληνικό ή το νέο χωροταξικό σχέδιο για την περιοχή της Τριχωνίδας.
Το μέλλον είναι επίσης:
- Η Δυτική Ελλάδα των σύγχρονων ενεργειακών και τηλεπικοινωνιακών δικτύων. Ήδη, τα τοπικά δίκτυα φυσικού αερίου έχουν μπει σε τροχιά υλοποίησης. Και η διεκδίκηση επέκτασης του αγωγού φυσικού αερίου από την Κορινθία, δεν είναι πια μία… οραματική διεκδίκηση αλλά ένα προγραμματισμένο έργο.
- Είναι η Δυτική Ελλάδα της καινοτομίας και της τεχνολογικής πρωτοπορίας. Η Microsoft έκανε ήδη το πρώτο βήμα επενδύοντας στην Αρχαία Ολυμπία. Και άλλες όμως, εταιρείες – κολοσσοί, όπως η Google και η Deloitte κοιτάζουν πλέον προς τον τόπο μας και έρχονται εδώ, αποκτώντας έδρα και δημιουργώντας δομές.
Και βέβαια, η Δυτική Ελλάδα του μέλλοντος, είναι ο τόπος που θα πρωτοπορεί στην πράσινη μετάβαση. Σε αυτόν τον τόπο, η οικονομική ανάπτυξη θα έρθει μέσα από την προστασία και την ανάδειξη του πολύτιμου φυσικού περιβάλλοντος. Και αυτό είναι αδιαπραγμάτευτο.
Θα αλλάζατε κάτι από τη θητεία που ολοκληρώθηκε, κάτι που ενδεχομένως θα αποφασίζατε διαφορετικά αν γυρίζατε το χρόνο πίσω…
Δεν υπάρχουν πράγματα για τα οποία μετανιώνω. Υπάρχουν πράγματα που δεν ήξερα και έμαθα, πράγματα που τώρα ξέρω ότι μπορούν να γίνουν ακόμα καλύτερα. Όταν βρίσκεσαι σε «πορεία», αυτό που έχει πάντα σημασία είναι να μετράς τα σωστά και τα λάθη, να βλέπεις τις αδυναμίες και τις ελλείψεις και να προχωράς κάνοντας τις αναγκαίες διορθώσεις. Τέτοιες διορθώσεις κάναμε πολλές και προφανώς θα συνεχίσουμε να κάνουμε. Αν με ρωτάτε, εάν έγιναν λάθη, προφανώς και έγιναν! Αλίμονο, δεν είμαι αλάνθαστος. Είμαι ένας αγωνιστής. Πέρα από τη δίψα και το πάθος για τον τόπο μου, τώρα υπάρχει και μία πολύτιμη εμπειρία που βοηθάει ακόμα περισσότερο.
Ερχόμενοι λίγο στα της Ναυπακτίας, τι μας αφήνει πίσω η θητεία που ολοκληρώνεται και γιατί η περιοχή, κατά την άποψή σας, θα πρέπει να στηρίξει το Νεκτάριο Φαρμάκη εκ νέου;
Η παρέμβασή μας στην ευρύτερη περιοχή της Ναυπακτίας, όπως και σε όλη την Αιτωλοακαρνανία είναι εμφανής. Συνεχίζουμε την μεγάλη προσπάθεια για έναν τόπο ασφάλειας και προκοπής για όλους. Ένα μεγάλο πρόγραμμα έργων που περιλαμβάνει βελτιώσεις και συντηρήσεις του οδικού δικτύου, κατασκευής πεζοδρομίων, αποκαταστάσεις φυσικών καταστροφών, αναπλάσεις, όπως η ανάπλαση – ανάδειξη της πλατείας Τζαβελλαιων στο ανατολικό τμήμα της πόλης ή η αναδειξη της διαδρομής προς το Κάστρο Ναυπάκτου είναι ορισμένες μόνο από τις παρεμβάσεις μας. Στο παραλιακό μέτωπο της Ναυπάκτου, γίνεται ανάπλαση με 1,79 εκατ. ευρώ, από το διακρατικό πρόγραμμα Ευρωπαϊκής Εδαφικής Συνεργασίας INTERREG V A GREECE-ITALY PROGRAMME 2014-2020 (πρόγραμμα Aismart Ναύπακτος). Πρόκειται για αισθητική και λειτουργική αναβάθμιση των παραλιακών μετώπων στις παραλίες Γριμπόβου και Ψανής, στο αστικό κέντρο της πόλης. Ανταποκρινόμαστε στις ανάγκες των νέων για άθληση και ψυχαγωγία, δημιουργώντας ένα οργανωμένο και ασφαλές πάρκο στο αλσύλλιο Γριμπόβου. Σταθερή μας προτεραιότητά μας είναι να αξιοποιούμε κάθε ευκαιρία για να βελτιώνουμε την ποιότητα ζωής των πολιτών όλων των ηλικιών.
Με την περίπτωση της γέφυρας του Μόρνου τι μπορούμε να περιμένουμε;
Αυτό που περιμένουμε είναι η προοπτική δημοπράτησης. Υπάρχει ετοιμότητα σε επίπεδο μελετών και περιβαλλοντικών αδειοδοτήσεων. Έχει εξασφαλιστεί η χρηματοδότηση που αναλογεί στην Περιφέρεια Δυτικής Ελλάδας και αναμένεται να βρεθεί η χρηματοδοτική πηγή από την όμορη Περιφέρεια Στερεάς Ελλάδας, δεδομένου ότι το έργο θα υλοποιηθεί από κοινού. Το επόμενο βήμα θα είναι να προχωρήσουμε σε διαγωνιστικές διαδικασίες.
Η Περιφέρεια αποτελεί ένα βαθμό διοίκησης, το κεντρικό κράτος είναι ένας άλλος και οι δήμοι επίσης. Τι βαθμό θα βάζατε στη συνεννόηση των τριών, μιας και από αυτό εξαρτάται αρκετά και το παραγόμενο αποτέλεσμα…
Αποδίδουμε πολύ μεγάλη σημασία στην ενίσχυση και υποστήριξη των Δήμων της Δυτικής Ελλάδας. Έχουμε αποδείξει με πράξεις ότι θεωρούμε τους Δήμους, τους πιο ισχυρούς συνεργάτες μας στην κατεύθυνση της υλοποίησης έργων και δράσεων με πολλαπλασιαστική ισχύ για την τοπική οικονομία και κοινωνία. Να σας θυμίσω ότι σε συνεργασία με τους 19 Δήμους της Δυτικής Ελλάδας νοικοκυρέψαμε τα οικονομικά και βάλαμε σε τάξη το τεχνικό πρόγραμμα. Ποιο ήταν το αποτέλεσμα; 1060 ενεργά έργα ύψους 1,5 δις ευρώ σε μόλις 4 χρόνια, εκ των οποίων τα 800 εκ. ευρώ αφορούν νέα έργα που φέρουν αποκλειστικά τη δική μας «σφραγίδα». Επίσης, η Περιφέρεια Δυτικής Ελλάδας δρομολόγησε μια δράση 2 εκατ ευρώ που αποτελεί πανελλαδική πρωτοτυπία από τη μεριά με σκοπό να βοηθήσει τους υποστελεχωμένους δήμους να ωριμάσουν τα έργα τους και να γίνει επιτελούςεμπροσθοβαρής η απορρόφηση του ΕΣΠΑ. Υπάρχει ήδη ανάδοχος για την παροχή Τεχνικής Βοήθειας , με αποστολή να υποβοηθήσει τις τεχνικές υπηρεσίες των Δήμων της Δυτικής Ελλάδας, προκειμένου να ωριμάσουν τα έργα που θέλουν να προωθήσουν, ώστε να μην χάνεται πολύτιμος χρόνος και φυσικά σημαντικοί πόροι.