Οι ειδήσεις από το… παρελθόν έχουν αλιευθή από την αθηναϊκή εφημερίδα ΤΟ ΒΗΜΑ.
Η πρώτη αναφέρεται στην απόδοση τιμών προς τους νεκρούς της κατοχής, που έγινε την 1.10.1945 στην πόλη της Άμφισσας παρουσία του υπουργού Οικονομικών Γεωργίου Μαντζαβίνου και του υπουργού Μεταφορών Δημητρίου Μαχά. Πρωθυπουργός της χώρας ήταν ο ναύαρχος Πέτρος Βούλγαρης (από 8.4.1945 μέχρι 17.10.1945). Το μνημόσυνο περιγράφεται από τον δημοσιογράφο της ημερήσιας εφημερίδας των Αθηνών, ΤΟ ΒΗΜΑ, Βασ. Ηλιάδη, στο φύλλο της 2.10.1945.
Το δεύτερο περιστατικό ή είδηση πάντα της εφημερίδας ΤΟ ΒΗΜΑ, είναι μια επιστολή του Γ.Ε. ΛΙΔΩΡΙΚΙΩΤΗ, η οποία δημοσιεύεται στο φύλλο της 1.3.1955, με την οποίαν ο επιστολογράφος διαμαρτύρεται για την εγκατάλειψη της επαρχίας Δωρίδος από την ελληνική πολιτεία.
Τα άλλα παρατίθενται γιατί φρονούμεν ότι είναι σχετικά άγνωστα στο ευρύ κοινό, όπως η σύλληψη τον Ιούλιο του 1943 από τους Γερμανούς Ναζί των 5 αντιστρατήγων (Παπάγου, Μπακόπουλου, Πιτσίκα, Δέδε και Κοσμά) και μεταφορά τους σε στρατόπεδα συγκέντρωσης στην Γερμανία. Ο συλληφθείς μάλιστα Στρατάρχης Αλέξανδρος Παπάγος (1883-1955), έγραψε και σχετικό βιβλίο: «Δύο χρόνια στα χιτλερικά στρατόπεδα συγκεντρώσεως».
Οι αναφερόμενοι στο ρεπορτάζ του ΒΗΜΑΤΟΣ της 15.5.1945, την επομένη δηλ. της αφίξεως των 5 στρατηγών από την Γερμανία είναι ο Γερμανός ναύαρχος Βίλχεμ φον Κανάρις (1887-9.4.1945), αρχηγός της υπηρεσίας αντικατασκοπίας (Άμπερ) του γερμανικού επιτελείου. Κούρτ Φον Σούσνιγκ (1897 – 1977), Αυστριακός πολιτικός και Καγκελάριος κατά την εισβολή των Γερμανών στην Αυστρία το 1938 και την προσάρτηση της Αυστρίας στην Γερμανία (Άνσλους). Ο Δόκτωρ Σάχτ ήταν υπουργός Οικονομικών των Ναζί και ο Μίκλος Χόρτυ (1868 – 1957), ναύαρχος και αντιβασιλέας της Ουγγαρίας, σ’ όλη την διάρκεια του μεσοπολέμου, ο οποίος τάχτηκε στον πόλεμο με την Ναζιστική Γερμανία.
ΤΟ ΒΗΜΑ της 23.10.1949 δημοσιεύει μια επιστολή με τον τίτλο ΟΙ ΞΕΝΟΙ ΠΕΡΙ ΜΑΚΡΟΝΗΣΟΥ. Επειδή για την Μακρόνησο κυριάρχησε η άποψη της αριστεράς, η οποία, πολλές φορές, δεν εδράζεται σε πραγματικές καταστάσεις και γεγονότα, η άποψη του επιστολογράφου του ΒΗΜΑΤΟΣ, είναι άκρως ενδιαφέρουσα.
Οι ειδήσεις
ΤΟ ΒΗΜΑ 2-10-1945 – ΜΝΗΜΟΣΥΝΟ ΤΩΝ ΣΦΑΓΙΑΣΘΕΤΩΝ ΝΟΜΟΥ ΦΩΚΙΔΟΣ
ΆΜΦΙΣΣΑ, 1 Οκτωβρίου, παρουσία των υπουργών κ.κ. Μαντζαβίνου και Μαχά εγένετο χθες εις την ενταύθα Μητρόπολις μνημόσυνον υπέρ των πεσόντων και των σφαγιασθέντων ολοκλήρου της περιοχής Φωκίδος. Ο κ. Μαντζαβίνας καταθέσας στέφανον εις το Ηρώον ετόνισε την σημασίαν της αντιστάσεως του ηρωικού ελληνικού λαού κατά του κατακτητού. Επίσης ετόνισεν ότι η εποποιΐα της Ηπείρου και της Μακεδονίας επεβράδυνε την γερμανικήν δράσιν και υπεβοήθησε ιδία την Ρωσίαν να ετοιμασθή. «Πλησιάζει, είπεν ο κ. Μαντζαβίνος, η ημέρα κατά την οποίαν εντός των ελληνικών συνόρων θα περικλείωνται τα Δωδεκάνησα, η Βόρειος Ήπειρος και τα απαραίτητα διά την εξασφάλισιν των βορείων συνόρων μας τμήματα της Βουλγαρικής γης». Καταλήγων ο κ. Μαντζαβίνος είπεν: «Είμαι εις θέσιν να διαβεβαιώσω ότι ο προϋπολογισμός θα παρουσιάζει περιθώρια ασφαλείας, ότι η νομισματική σταθεροποίησις θα συνεχισθή η πολύτιμος οικονομική ενίσχυσις των συμμάχων μας». Οι υπουργοί και οι λοιποί επίσημοι μετέβησαν εις Λιδωρίκι διερχόμενοι δε δια των κατεστραμμένων χωρίων κατέθεσαν στεφάνους. Ο κ. Ματζαβίνος επεσκέφθη και το χωρίον Τοπόλια ιδιαιτέραν του πατρίδα».
ΒΑΣ. ΗΛΙΑΔΗΣ
ΤΟ ΒΗΜΑ 1.3.1955
Η φωνή της επαρχίας
Κύριε Διευθυντά,
Υπάρχει στον χάρτη των ορίων της Ελλάδος μία επαρχία – άγνωστος εις το Υπουργείον πλην των Οικονομικών και Εθνικής Αμύνης – η επαρχία Δωρίδος. Ίσως να μην ήτο γνωστή ούτε εις αυτά, εάν δε ήτο στο μέσον ο φόρος και η θητεία. Θα μπορούσε κανείς να γράψει σε τόμους τας ελλείψεις της επαρχίας αυτής. Οι βουλευταί της έλεγον ότι η οδός Ιτέας – Λιδωρικίου – Ναυπάκτου θα ασφαλτοστρωθεί αλλά δεσμεύσθησαν με το 1.000.000 πίστωσιν του Υπουργείου. Το Γυμνάσιον λειτουργεί χωρίς φυσικόν και με 1 μόνον μαθηματικόν και οι μαθηταί είναι αναγκασμένοι να παίρνουν μαθήματα Φυσικής, Χημείας, Γεωγραφίας κ.λ.π. από τους Θεολόγους. Έγιναν μελέται διά κατασκευήν δεξαμενών δια τα ζώα, αλλά έμειναν εις το Υπουργείον. Δεν εδόθη ούτε μία δραχμή διά την εκσκαφήν του Γυμναστηρίου, το οποίον έγινε από το Σχολικόν ταμείον και περισσότερον από τους μαθητάς.
Δεν υπάρχει Γυμνασιάρχης. Το νέον κτίριον, του οποίου αι εργασίαι διεκόπησαν – δεν πρόκειται να γίνη προ της παρελεύσεως 10ετίας, χωρίς βέβαια το κράτος να διαθέτει τίποτε. Δεν ζητούμεν όμως αυτά, θέλουμε πρώτα να γραφή η επαρχία Δωρίδος εις τους χάρτας όλων των Υπουργείων και τα άλλα θα γίνουν μόνα των.
Μετά τιμής
Γ.Ε. ΛΙΔΩΡΙΚΙΩΤΗΣ
ΤΟ ΒΗΜΑ, 15.5.1945 – ΕΦΘΑΣΑΝ ΧΘΕΣ ΟΙ ΟΜΗΡΟΙ ΣΤΡΑΤΗΓΟΙ
Επέστρεψαν χθες μέσω Ιταλίας από την Γερμανίαν όπου εκρατούντο κατ’ αρχάς μεν ως αιχμάλωτοι πολέμου και κατόπιν ως όμηροι οι στρατηγοί κ.κ. Παπάγος, Πιτσίκας, Κοσμάς, Μπακόπουλος και Δέδες. Ο κ. Πιτσίκας ο οποίος εδέχθη αντιπροσώπους του τύπου εξιστόρησεν ως εξής τα γεγονότα από της συλλήψεώς των μέχρι της επιστροφής ενταύφθα. Μας συνέλαβαν εις τας 26 Ιουλίου του 1943, την επομένην δηλ. της πτώσεως του Μουσολίνι. Μας μετέφεραν στο Ψυχικό και από εκεί υπό το πρόσχημα της ανακρίσεως εις Θεσσαλονίκην, όπου μας απομόνωσαν. Μετά τρεις ημέρας μέσω Βιέννης εφθάσαμεν εις Καινιξτάϊν, που ήταν ένα μεγάλο τριγωνικό στρατόπεδο, μας περιώρισαν εις ένα σπιτάκι που ήτο δίπλα σε άλλο στο οποίο εκρατούντο 45 Γάλλοι στρατηγοί, 5 Ολλανδοί μεταξύ των οποίων και ο αρχιστράτηγος και 3 Ρώσοι. Μετά 80 ημέρες μας πήγαν σε στρατόπεδο συγκεντρώσεως στο Οριάνεσμπουργκ ως ομήρους, όπου μας παρέλαβαν τα ΕΣ-ΕΣ. Στο ίδιο στρατόπεδο εκρατείτο ο Σούσνιγκ και άλλοι και προς το τέλος έφεραν και τον Σάχτ, κατηγορούμενο ως αναμεμειγμένο στην απόπειρα κατά του Χίτλερ. Στις 3 Απριλίου 1945 μας έβαλαν σε τραίνο […] και μας μετέφεραν στο Φλόσεμπουργκ όπου οι Γερμανοί εξετέλεσαν τον Φον Κανάρι, από τους ιθύνοντας της γερμανικής μυστικής αστυνομίας. Κατόπιν μας μετέφεραν νοτιώτερα στο Ινσμπουργκ 132 εν όλω, μεταξύ των οποίων κάποιοι Ρώσοι και ο ανεψιός του Μολότωφ […] Ο κ. Πιτσίκας εις ερωτήσεις των δημοσιογράφων είπεν ότι μεταξύ των γερμανικού στρατού και των ES – ES υπήρχε πάντοτε διχόνοια, η οποία έφθασε εις μεγάλην διάστασιν μετά την απόπειραν κατά του Χίτλερ και την ανάληψιν της αρχηγίας του στρατού από τον Χίμλερ. Όσον αφορά τας Θηριωδίας είπεν ότι κυρίως εβασανίσθησαν πολύ οι Εβραίοι και Πολωνοί. Εκτός των βασανιστηρίων τους έδιναν λίγο ψωμί και φαγητό κάθε πέντε ημέρες […]
Εις το Κάπρι της Ιταλίας άφησαν τους Γερμανούς Σάχτ, Φαλυ χάουζεν, τον πρίγκηπα της Έσσης, τον Επίσκοπον του Μονάχου, έναν πρίγκηπα της Πρωσσίας, τον Σούσνιγκ, έναν υιόν του Χόρτυ, τον Καλάϊ τέως Υπουργόν των Εξωτερικών της Ουγγαρίας και μερικούς Πολωνούς και Δανούς αξιωματικούς της αντιστάσεως τους οποίους κρατούσαν οι Γερμανοί.
ΤΟ ΒΗΜΑ, 23-10-1949 – ΟΙ ΞΕΝΟΙ ΠΕΡΙ ΜΑΚΡΟΝΗΣΟΥ
Κύριε Διευθυντά,
Στον τόπο μας, η υπερβολή είναι κάτι το συνηθισμένο και η παροιμία «όπου ακούς πολλά κεράσια κράτα μικρό καλάθι» κλείνει μέσα της σπουδαία κοινωνική αλήθεια.
Ο επισκεπτόμενος όμως τη Μακρόνησο έχει το ευχάριστο συναίσθημα να διαπιστώσει πως η πραγματικότης είναι ανάλογη με την ευνοϊκότερη φήμη που κυκλοφορεί από καιρό για το συντελούμενο εκεί αναμορφωτικό έργο. Ξένος δημοσιογράφος, που την επισκέφθηκε συνοδεύοντας Έλληνα Υπουργό, μου ανέφερε πως οι εντυπώσεις του από την επίσκεψη ήτανε λαμπρές, όχι όμως «γεμάτες» γιατί ακολουθώντας τον Υπουργό δεν είχε την ευκαιρία να έρθη σ’ άμεσην επαφή με τους στρατιώτες, να τους μιλήσει «κατ’ ιδίαν» – καταλαβαίνει αρκετά καλά τη γλώσσα μας – και γενικά να σχηματίσει γνώμη από τα μύρια περιστατικά που προκαλεί μία ελεύθερη ανεπίσημη έρευνα δημοσιογράφου. Του πρότεινα και πήγαμε μαζί μια Κυριακή και μείναμε εκεί ολόκληρη την ημέρα στην περιοχή του Β’ Τάγματος. Κατάπληξη και θαυμασμός. Στο άνυδρο και άδεντρο νησί, νερά και φυτά. Τα χτίσματα, χιονάτα. Καθαριότητα και γούστο παντού. Πρόγραμμα ζωής και πνευματικής απασχολήσεως, υγιεινό και ψυχολογημένο. Επίδοση των ανδρών στην τέχνη: γλυπτικά έργα, τρεις ορχήστρες, θέατρο. Στον αθλητισμό: ποδόσφαιρο. Για την ψυχαγωγία τους: ραδιόφωνο, αθλητικές συναντήσεις με ξένες ομάδες κ.λ.π. Κύριο μέλημα διαπαιδαγωγήσεως υπόφανσις του πατριωτικού αισθήματος που υπάρχει στο τρισχιλιοχρονίτικο κύτταρο του Έλληνος. Απόλυτη ελευθερία κινήσεων των μετεκπαιδευόμενων. Ο φίλος μου δημοσιογράφος, αφού τριγύρισε μόνος του και όπως ήθελε, προς τα αργά ήλθε να με ξαναβρεί.
– Έκανα το γύρο των φυλακίων, μου είπε, μα δε συνάντησα πουθενά ούτε ένα πολυβόλο. Περίεργο το «Νταχάου» σας! Ώστε η ασφάλειά του στηρίζεται στην καλή πίστη;
– Έτσι φαίνεται, του απήντησα μη ξεχνάτε πως οι αξιωματικοί που διευθύνουν αυτό εδώ το έργο, είναι Έλληνες, και σαν τέτοιοι, έχουν, έξω από τη γενναιότητα και το χάρισμα της πειθούς. Ποια είναι η σημερινή σας «γεμάτη» εντύπωση;
– Ήρθα να επισκεφθώ το «στρατόπεδο συγκεντρώσεως» και βρέθηκα μάλλον σε «κέντρο θερινής διαμονής».
Αυτόν τον χαρακτηρισμό έγραψεν ο ξένος δημοσιογράφος και στο βιβλίο εντυπώσεων του Β’ Τάγματος. […]
Με τιμή
ΡΙΚΟΣ ΑΓΑΘΟΚΛΗΣ
Αντώνης Ν. Βενέτης,
Μοναστηράκι Δωρίδος
