Οι παρακάτω σκέψεις δεν αποτελούν προσωπικές επιθέσεις, αλλά σχόλια και παρατηρήσεις με στόχο να ανοίξει ένας ουσιαστικός διάλογος. Η δημοκρατία δεν λειτουργεί χωρίς αντιπαράθεση, αλλά η αντιπαράθεση πρέπει να γίνεται με επιχειρήματα και όχι με προσωπικές στοχοποιήσεις.
Ξεκαθαρίζοντας λοιπόν… τα αυτονόητα, στο προκείμενο:
Παρακολουθώντας το συμβούλιο της περασμένης Παρασκευής 14/02 διαπίστωσα για μία ακόμη φορά, ένα σοβαρό πρόβλημα: η δημοτική αρχή πορεύεται χωρίς σαφές πλάνο, χωρίς ολοκληρωμένο σχεδιασμό, χωρίς στρατηγική. Οι αποφάσεις της δεν εντάσσονται σε ένα ευρύτερο όραμα για την ανάπτυξη του Δήμου, αλλά αντιμετωπίζονται αποσπασματικά, ως διαχειριστικές εκκρεμότητες.
Η αυτοδιοίκηση, όμως, δεν θα έπρεπε να είναι χώρος πρόχειρων επιλογών· είναι πεδίο σχεδιασμού και οργάνωσης. Οι αποφάσεις ενός Δήμου δεν μπορούν να λαμβάνονται περιστασιακά, χωρίς συντονισμό, απλώς για να καλύψουν άμεσες ανάγκες ή να υπηρετήσουν μια στενή, διαχειριστική λογική. Όταν μια δημοτική αρχή δεν λειτουργεί με συνοχή και διορατικότητα, το αποτέλεσμα δεν είναι πολιτική· είναι αυτοσχεδιασμός. Και ο αυτοσχεδιασμός, όταν αφορά τη διακυβέρνηση ενός τόπου, δεν είναι αθώος—είναι το λιγότερο επιβλαβής.
– Αποχώρηση από το Δίκτυο Πόλεων με Λίμνες
Η αποχώρηση του Δήμου από υπερτοπικά σχήματα όπως το Δίκτυο Πόλεων με Λίμνες, βασίστηκε κυρίως σε οικονομικά κριτήρια.
Ξεκαθαρίζω ότι πιστεύω πως η ορθή διαχείριση των οικονομικών του Δήμου είναι κρίσιμη, αλλά η πολιτική δεν μπορεί να εξαντλείται σε αριθμούς.
Όταν ένα εργαλείο δεν αξιοποιείται σωστά, η λύση δεν είναι η κατάργηση του, αλλά η αναμόρφωση του. Αυτοί οι θεσμοί έχουν σχεδιαστεί ώστε να παρέχουν στους Δήμους προστιθέμενη αξία, προσφέροντας τεχνογνωσία, δικτύωση και ευκαιρίες ανάπτυξης. Αν η συμμετοχή σε αυτούς δεν αποδίδει, η πρώτη λογική κίνηση δεν είναι η αποχώρηση, αλλά η διεκδίκηση αλλαγών που θα τους καταστήσουν πιο λειτουργικούς και αποδοτικούς. Η αποχώρηση, χωρίς να έχει προηγηθεί μια σοβαρή συζήτηση για το πώς θα μπορούσαν να βελτιωθούν οι όροι συμμετοχής του Δήμου, δεν αποτελεί σοβαρή πολιτική επιλογή. Είναι μια εύκολη, στενά λογιστική προσέγγιση, που στερεί από τον Δήμο μελλοντικές δυνατότητες και προοπτικές.
Στην περίπτωση του Δικτύου Πόλεων με Λίμνες, όμως, το ζήτημα δεν αφορά μόνο τη δημοτική αρχή. Η αντιπολίτευση και ο πρώην Δήμαρχος όφειλαν να δώσουν πολύ πιο σαφείς και πειστικές εξηγήσεις. Υπάρχουν σκιές γύρω από τη διαχείριση των οικονομικών του δικτύου και εύλογα ερωτήματα για το αν και πώς ωφελήθηκε πραγματικά ο Δήμος από αυτή τη συμμετοχή. Αντί για ξεκάθαρη ενημέρωση, είδαμε μια αμυντική στάση, γενικόλογες τοποθετήσεις και μια απροθυμία να απαντηθούν κρίσιμα ερωτήματα.
Θα έπρεπε το θέμα να πάρει αναβολή για να συζητηθεί συνολικά … Η Δημοτική αρχή όμως το παρουσίασε ως μονόδρομο και όταν μια απόφαση παρουσιάζεται ως μονόδρομος, συνήθως δεν είναι επειδή δεν υπάρχουν άλλες επιλογές, αλλά επειδή κανείς δεν μπήκε στον κόπο να τις αναζητήσει.
– Θέμα ΣΠΟΑΚ
Εξίσου χαρακτηριστική ήταν η διαχείριση του θέματος της αποχώρησης από τον ΣΠΟΑΚ. Η δημοτική αρχή έφερε το ζήτημα στο Δημοτικό Συμβούλιο με τίτλο «Αποχώρηση από τον ΣΠΟΑΚ». Στη συνέχεια, όμως, μετά την έντονη αντίδραση των πολιτών και την κατακραυγή που προκάλεσε η είδηση, αναδιπλώθηκε και το παρουσίασε ως «Αποχώρηση ή μη», εμφανίζοντάς το ως μια απλή ενημερωτική συζήτηση. Και όταν υπήρξαν αντιδράσεις, η απάντηση ήταν ότι… απλώς δεν καταλάβαμε καλά!!!!
Αυτό δεν είναι πολιτικός ελιγμός. Πρόκειται για μια κλασική περίπτωση πολιτικού gaslighting—μιας τακτικής όπου η πραγματικότητα διαστρεβλώνεται ώστε να δημιουργηθεί αμφιβολία και σύγχυση. Ο Τζορτζ Όργουελ, στο “1984”, περιγράφει αυτή την πρακτική ως doublethink—την ικανότητα να δέχεσαι δύο αντικρουόμενες αλήθειες και να αποδέχεσαι και τις δύο ως εξίσου έγκυρες.
Η δημοτική αρχή, σε αυτή την περίπτωση, ήθελε να επιτύχει δύο στόχους ταυτόχρονα:
– Αρχικά, να θέσει την αποχώρηση ως δεδομένη, παρουσιάζοντάς την ως ειλημμένη απόφαση.
– Στη συνέχεια, να εμφανιστεί ως δήθεν «ανοιχτή στον διάλογο», αλλάζοντας την ατζέντα υπό την πίεση του κόσμου!!!
Το πρόβλημα δεν είναι απλώς επικοινωνιακό, είναι βαθιά θεσμικό. Όταν μια δημοτική αρχή προσπαθεί να πείσει τους πολίτες και τους δημοτικούς συμβούλους ότι δεν κατάλαβαν σωστά τι ειπώθηκε, δεν έχουμε πολιτική επιχειρηματολογία, αλλά χειραγώγηση.
Η πολιτική διορατικότητα απαιτεί την ικανότητα να αντιλαμβάνεται κανείς τις συνέπειες των επιλογών του πριν οδηγηθεί σε τετελεσμένα. Όταν μια δημοτική αρχή αλλάζει στάση υπό το βάρος της κατακραυγής, δεν δείχνει προσαρμοστικότητα—δείχνει έλλειψη σχεδιασμού και έλλειψη κατανόησης της ίδιας της κοινωνίας που διοικεί.