Γράφει η Σπυριδούλα Πιά
Η ροδιά όπως και η συκιά, είναι δένδρο με μακρόχρονη καλλιέργεια και ιερή παράδοση.
Σήμερα αυτό το ρόδι θεωρείται απλά διακοσμητικό.
Στην Ελληνική παράδοση η ροδιά και το ρόδι είναι σύμβολο της γονιμότητας, της αφθονίας, αλλά και του Κάτω Κόσμου. Έρως και Θάνατος, που θα λέγαμε εμείς σήμερα.
Οι μακρινοί μας πρόγονοι βλέπανε τουλάχιστον δύο «πράγματα» στην ροδιά. «Αίμα» και πληθώρα σπόρων. Το κόκκινο ήταν για τους ανθρώπους κάποτε συνώνυμα του αίματος, συνώνυμο της Ζωής και του Θανάτου. Όταν έβαφαν τελετουργικά με κόκκινη βαφή, τα όπλα τους, τα πρόσωπα τους ή τους νεκρούς τους, τα «εμπότιζαν με αίμα». Η μεταφορά της κόκκινης ώχρας (των οξειδίων του σιδήρου) που χρησίμευαν ως βάση για την παρασκευή της κόκκινης βαφής ήταν ιερή. Η κόκκινη ώχρα ήταν το αίμα της γης. Το κόκκινο ήταν το αίμα της γης. Το κόκκινο ήταν ταμπού.
Στην Ελληνική Μυθολογία έχουμε πολλές αναφορές στην ροδιά. Ο πιο παλαιός μύθος είναι ίσως αυτός που συνδέει την Ροδιά με τον Ωρίωνα. Ο Ωρίων, ήταν ένας από τους μεγαλύτερους και λαμπρότερους αστερισμούς, ήταν ένας πελώριος Γίγας, γιος της Γης και ξακουστός για την ομορφιά του. Ήταν λέει, άξιος κυνηγός και σκότωνε τ’ αγρίμια με χάλκινο ρόπαλο. Σύμφωνα με το Μύθο, ο Ωρίων νυμφεύθηκε την Σίδη, αλλά δεν στάθηκε τυχερός: Η Σίδη παινεύτηκε πως είναι πιο όμορφη από την Ήρα και για τιμωρία η θεά την έστειλε στον Κάτω κόσμο όπου μεταμορφώθηκε σε ροδιά. Η Σίδη, δηλαδή το ρόδι, συνδέεται όπως θα δούμε και παρακάτω, με την μνήμη των νεκρών στη σχέση τους με τον Κάτω Κόσμο.
Σύμφωνα με άλλους μύθους, η Ροδιά φύτρωσε από το αίμα του Ζαγρέα Διονύσου αλλά και του Αττι – Άδωνη. Επίσης, στον τάφο του Πολυνείκη, του γιου του Οιδίποδα φύτρωσε, σύμφωνα με την θέληση των Ερινυών μια Ροδιά, που οι καρποί της έσταζαν αίμα όταν τους άνοιγες.
Ο πιο γνωστός σε όλους μας μύθος, είναι αυτός της «Αρπαγής της Περσεφόνης», την οποία ο Πλούτωνας την ερωτεύτηκε και την πήρε μαζί του.
Με την αρπαγή της Περσεφόνης έπαψε όμως η Δήμητρα να καρπίζει και οι άνθρωποι δεν είχαν πια να φάνε. Έτσι αναγκάστηκαν οι Θεοί να επέμβουν, ώστε να επιστρέψει η Περσεφόνη. Για να την δέσει με τον Άδη όμως ο Πλούτωνας, της δίνει να φάει απ’ το Ρόδι. Από τότε η Περσεφόνη, περνάει κάποιους μήνες στον κάτω κόσμο, την εποχή που ησυχάζει η Φύση, για να γυρίσει μετά φέρνοντας μαζί της τον πλούτο του Πλούτωνα, την γονιμότητα και την πανσπερμία. Σε όλους τους λαούς, το κρύψιμο θεών και ηρώων κάτω από τη γη, συνδέεται με λατρευτικούς τύπους βλάστησης και γονιμότητας.
Στα μέρη μας, σαν συμβολική κίνηση γονιμότητας – από τους Ελληνιστικούς χρόνους έως και σήμερα – σπάμε ένα Ρόδι στο πάτωμα σε γάμους, και την πρωτοχρονιά, σε ένδειξη αφθονίας, γονιμότητας και καλής τύχης.
Συνέχεια των αρχαίων γονιμικών τελετών είναι και τα «πολυσπόρια» που μαγειρεύονται και τρώγονται στην Εορτή των Εισοδίων της Θεοτόκου στις 21 Νοεμβρίου. Επίσης, όταν μνημονεύονται οι νεκροί, τότε, παρασκευάζονται τα «κόλλυβα». Αποτελούνται από βρασμένο στάρι, ανακατεμένο με ζάχαρη και σταφίδες, στολισμένο με κόκκους ροδιού.
Η παρουσία του Ροδιού είναι εξαιρετικά σημαντική. Συναντιέται στον γάμο αλλά και ως ευχαριστία, προσφορά στους νεκρούς (δηλαδή στους χθόνιους θεούς).
«Το πολύκοκκο του ροδιού, συμβολίζει και το πολύγονο, κι όπως είναι σύμβολο θεοτήτων του γάμου, της Ήρας και της Αφροδίτης, είναι και σύμβολο χθόνιων θεών, του Ερμή, της Περσεφόνης και του Διονύσου».
Θεραπευτικά χρησιμοποιείται η Ροδιά για τις στυπτικές, επουλωτικές, δροσιστικές και αντιδιαρροϊκές της ιδιότητες από την εποχή του Ιπποκράτη. Ανά τους αιώνες, διάφοροι θεραπευτές και ιατροί της Ευρώπης και της Μεσογείου χρησιμοποιούσαν την φλούδα του δένδρου ή του καρπού, τα φύλλα και άλλοτε τους κόκκους του ροδιού σε διαρροϊκές παθήσεις, χρόνιες δυσεντερίες, εξωτερικές αιμορραγίες ή πληγές.
Η ιδιαίτερη θεραπευτική ικανότητα της ροδιάς είναι όμως η «εξόντωση» της ταινίας και άλλων παρόμοιων «ανεπιθύμητων κατοίκων» του πεπτικού μας. Η Ροδιά θεωρείται σε αυτές τις περιπτώσεις λιγότερο επιβλαβής για τον οργανισμό σε σύγκριση με τα άλλα φυτά που χρησιμοποιούνται στην περίπτωση.
Από την έντυπη έκδοση της εφημερίδας «Εμπρός»
