Σήμερα είπα να γράψω χωρίς βοήθεια. Δεν θα ψάξω αρχαίους συγγραφείς και φιλοσοφικά κείμενα.
Σήμερα θέλω να λειτουργήσω αυτόνομα με μόνη μου βοήθεια τα βιώματα του παρελθόντος και τις συγκρίσεις με ό, τι νεότερο τρέχει και έχει σχέση με την δύσκολη ζωή του χωριού.
Σκέφτομαι πόσες γενιές ανθρώπων πέρασαν απ’ αυτόν τον τόπο και βασανίζομαι συνέχεια με μια σκέψη.
Όντως έγιναν προσπάθειες απ’ τους ανθρώπους αυτούς να αλλάξουν τα πράγματα, και ναι φαίνεται ότι στην ροή του χρόνου έφεραν κάποιες αλλαγές. Γιατί όμως αυτές οι ‘’ κάποιες αλλαγές’’ δεν συμβαδίζουν και διαφοροποιούνται απ’ αυτές που είναι θεαματικές και έχουν συμβεί σε άλλες περιοχές. Είναι μια ευκαιρία να δούμε γιατί μέσα απ’ την όποια δυναμική του τόπου και των ανθρώπων της τα πράγματα δεν κύλισαν τόσο προοδευτικά, αλλά έμειναν σε φάση συντήρησης και απλά συμβαδίσανε με την τρέχουσα συμβατή εξέλιξη.
Δεν λείψανε οι προσπάθειες, οι άνθρωποι όπως θα πω παρακάτω υπερέβησαν εαυτόν, αλλά και πάλι οι συγκρίσεις με άλλες περιοχές όπου κοίταξε το μάτι της διοίκησης με ενδιαφέρον, είναι αναπόφευκτα εις βάρος μας.
Το χωριό κάποτε έσφυζε από ζωή. Μια ζωή μίζερη μεν, αλλά γεμάτη με ελπίδα για προοπτικές καλυτέρευσης. Και επειδή η έννοια της προσωπικότητας εκλαμβάνεται από κάποιους σαν ιδιαίτερη και επιστημονική, εγώ θα διαφωνήσω και θα πω πως παρ’ ότι επίπεδο μόρφωσης υψηλό μπορεί να μην υπήρχε, εν τούτοις προσωπικότητες υπήρχαν.
Αυτό το λέω γιατί ξεχωρίσανε άνθρωποι σαν ιδιαίτερες οντότητες, δώσανε το στίγμα της ιδιαιτερότητας, προσπάθησαν να αλλάξουν τα πράγματα και σε κάποιο βαθμό το πετύχανε.
Εδώ δε, θέλω να τονίσω ότι οι προσωπικότητες αυτές είχαν χαρισματικό χαρακτήρα, με λίγες γνώσεις, μεν αλλά με έμφυτο ταλέντο για διοίκηση και επικοινωνία.
Τι δύσκολα χρόνια. Όμως επειδή όπως προείπα ότι θα αναφερθώ και συγκριτικά στο τότε και στο τώρα, φανταστείτε μια εποχή με ασήμαντη επικοινωνία, και την σημερινή του διαδικτύου και της κινητής τηλεφωνίας.
Και όμως η στασιμότητα του σήμερα στις δύσκολες περιοχές του δήμου μας δυστυχώς δεν αλλάζει παρά τις εύκολες επικοινωνίες. Τότε οι προσωπικές συναντήσεις ήταν κανόνας ζωής. Και παρότι οι συνθήκες ήταν δύσκολες για μετακίνηση, εν τούτοις η υπομονή και η καρτερία των ανθρώπων έφερνε αποτελέσματα.
Πιστεύω ότι τα σύγχρονα μέσα επικοινωνίας έχουν μειώσει την αξία της διαπροσωπικής σχέσης.
Αυτή η ζεστασιά της κοντινής επαφής χάθηκε από την εύκολη ασύρματη επικοινωνία, και παρότι φαίνεται να ελαχιστοποιεί τις αποστάσεις, όμως απ’ την άλλη κάνει απόμακρες τις σχέσεις των ανθρώπων.
Σήμερα η εύκολη επικοινωνία χάλασε την θέρμη της ανθρώπινης επαφής.
Αντίθετα η λαϊκότητα των ανθρώπινων σχέσεων της τότε εποχής δημιούργησε ένα λαϊκό πολιτισμό ο οποίος κρατάει και την παράδοση ζωντανή. Από αυτούς τους ανθρώπους προήλθαν οι λέξεις και οι φράσεις που έμειναν παροιμιώδεις.
Σχεδόν όλοι οι χωριανοί είχαν ένα ‘’ παρατσούκλι ‘’. Άλλοι το δέχονταν και άλλοι όχι. Παρ’ όλα αυτά το ‘’ παράνομα ‘’ αυτό δεν έβγαινε τυχαία. Αντιπροσώπευε τον κάθε χαρακτήρα και ελάχιστες φορές είχε κακόβουλη τακτική, γιατί προερχόταν από την λαϊκή σοφία. Έτσι παροιμιώδεις λέξεις, φράσεις, παρανόματα και άλλου είδους εκφράσεις πάντα είχαν μια αφορμή που τις γέννησε.
Είναι σίγουρο ότι ο σύγχρονος πολιτισμός έκανε πιο εύκολη την ζωή μας, εν τούτοις όμως πρόσθεσε και μια αυστηρή τυποποίηση στην καθημερινότητά μας.
Η εξέλιξη των πραγμάτων σήμερα φαίνεται δεδομένη και απρόσκοπτη και βασικό στοιχείο ύφεσης κάποιες φορές αποτελεί η οικονομική κατάσταση. Τότε η αυτάρκεια δεν ήταν δεδομένη αλλά προσπαθούσαν όλοι να την τακτοποιήσουν με απλά και ίδια μέσα. Η σίτιση, η ένδυση και άλλα απαραίτητα αποτελούσαν κανόνα τακτοποίησης μέσα από τις οικογενειακές δυνατότητες. Κάποιες από αυτές τις δραστηριότητες άρχισαν να γίνονται πράξη ζωής και τώρα. Τότε όμως αυτή η απασχόληση είχε αξία επιβίωσης, ενώ σήμερα η αναβίωση αυτή σε κ’αποιες περιπτώσεις αποτελεί χόμπι.
Αναρωτιέμαι τι άλλαξε στο χωριό. Στο δικό μου χωριό. Χαλικόδρομοι γίνανε σαθροί ασφάλτινοι. Κάποια σπίτια έγιναν καλύτερα, αλλά μένουν και τα ερείπια του παρελθόντος για να εμπλουτίζουν τις αναμνήσεις. Οι πυλώνες της ΔΕΗ έγιναν πιο μεγάλοι για να εκπέμπουν περισσότερη ακτινοβολία. Η τηλεφωνία έγινε κινητή και έσπασε η θέρμη των διαπροσωπικών σχέσεων, παρ’ ότι αναμφισβήτητα διευκόλυνε την επικοινωνία. Άνοιξαν δρόμοι για αυτοκίνητα και σβήσανε τα μονοπάτια που περπατούσανε άνθρωποι. Ναι πιο εύκολη ζωή αλλά δεν νομίζω ότι είναι πιο ποιοτική. Επιπλέον όλα συνεχίζονται χωρίς μεγάλες αλλαγές. Που είναι οι δημόσιοι χώροι συγκέντρωσης, οι ανακαινίσεις δημόσιων κτιρίων, οι υποδομές εξυπηρέτησης των πολιτών κ.λ.π.
Μήπως είμαστε κάπου στα ίδια.
Η όλη εξέλιξη μου θυμίζει τον Μανώλη Μπατίνο στην εποχή του Όθωνα.
Ένας παράξενος ποιητής, ρήτορας και φιλόσοφος ο οποίος κάποτε πλησίασε τον Κωλλέτη και του ζήτησε άδεια να μιλήσει στη Βουλή. Ο Κωλλέτης συμφώνησε αλλά του ζήτησε να φορέσει ανθρώπινα ρούχα, γιατί ο Μανώλης κυκλοφορούσε κουρελιάρης.
Την άλλη μέρα ο Μανώλης Μπατίνος παρουσιάστηκε στην πλατεία με τα ίδια ρούχα, αλλά φορούσε τα μέσα έξω.
Τότε ο κόσμος άκουσε από το στόμα του τους παρακάτω στίχους και νομίζω ότι με αυτούς μπορώ να κλείσω.
‘’Άλλαξε η Αθήνα όψη
σαν μαχαίρι δίχως κόψη
πήρε κάτι απ’ την Ευρώπη
και ξεφούσκωσε σαν τόπι.
Άλλαξαν χαζοί και κούφοι
και μας κάναν κλωτσοσκούφι
Άλλαξε κι ο Μανωλιός
κι έβαλε τα ρούχα του αλλιώς.’’
Βασίλης Νασόπουλος
Βελβίνα Ναυπάκτου
