Η Ναυπακτία από το 1994 έως το 2013 με την αναστολή της λειτουργίας του Δημοτικού Λιμενικού Ταμείου έχασε μια τεράστια ευκαιρία να αναπτύξει λιμενικές υποδομές και να έχει τον πρώτο λόγο στον Θαλάσσιο Τουρισμό του Νομού, ιδιαίτερα από τα έσοδα της χρυσής περιόδου 1994-2004, μέσω του Πορθμείου Ρίου Αντιρρίου.
Αντ’ αυτού στο διάστημα αυτό είδαμε να κατασκευάζεται Μαρίνα 200 σκαφών και έργα επέκτασης στο Λιμάνι του Μεσολογγίου, Μαρίνα 70 θέσεων στην Πάλαιρο, Μαρίνα 100 σκαφών στο Άκτιο και με το μεγαλύτερο χώρο εναποθέσεων σκαφών στην ξηρά (1000 θέσεις) και να χωροθετείται Καταφύγιο Τουριστικών Σκαφών στην Βόνιτσα. Στα μέρη μας στο ίδιο διάστημα είδαμε να γίνονται τα στοιχειώδη έργα συντηρήσεων στις υφιστάμενες λιμενικές υποδομές.
Από το 2013 η επανασύσταση του Δημοτικού Λιμενικού Ταμείου επαναπροσδιόρισε την στρατηγική δυναμική της Ναυπακτίας.
Με την διαμόρφωση του συγκοινωνιακό κόμβο της Γέφυρας Ρίου Αντιρρίου στα 3/4 του (Γέφυρα Ρίου Αντιρρίου, Ιόνια Οδό, Ολυμπία Οδό) και εκκρεμότητα την Διαγώνια Οδό, ο Δήμος βρίσκεται εγγύτερα και ασφαλέστερα από και προς τα μεγάλα αστικά κέντρα της χώρας και κυρίαρχα αναβαθμίζεται στον Τουριστικό Χάρτη της. Θεμελιώνεται ως πέρασμα στον δυτικό τουριστικό άξονα.
Η μετεξέλιξη της όμως σε τουριστικός προορισμός ειδικού χαρακτήρα θα επιτευχθεί σταδιακά με την ανάδειξη της Καστροπολιτείας Ναυπάκτου ως βιώσιμη πόλη, την βελτίωση της δικτύωσης του ορεινού όγκου αλλά και την στοχευμένη προσέγγιση στον Θαλάσσιο Τουρισμό όπου θα πρέπει να διεκδικήσει τον ρόλο της.
ΘΑΛΑΣΣΙΟΣ ΤΟΥΡΙΣΜΟΣ
Ο Θαλάσσιος Τουρισμός αποτελεί ένα σημαντικό τμήμα της τουριστικής βιομηχανίας που λειτουργεί αλληλεπιδραστικά και σαν τροφοδότης σε άλλες κατηγορίες. Συνδέεται με διάφορες δραστηριότητες όπως οι πλαζ, το surfing σε όλες τις μορφές (απλό, wind, kite κ.α.), το θαλάσσιο σκι, την κωπηλασία, την κατάδυση, την αλιεία, ιστιοπλοΐα, το yachting – σκάφη αναψυχής, τις περιηγήσεις με τουριστικά σκάφη και την κρουαζιέρα.
Σε αρκετές περιπτώσεις ο θαλάσσιος τουρισμός συνδέεται στενά με τον παράκτιο μέτωπο, συνιστώντας μαζί το 1/3 της θαλάσσιας οικονομίας της Ευρώπης.
ΠΡΟΟΠΤΙΚΕΣ ΣΤΗΝ ΝΑΥΠΑΚΤΙΑ
Η Ναυπακτία βρίσκεται ανάμεσα από τις σημαντικότερες ζώνες ανάπτυξης Θαλάσσιο Τουρισμού, του Αργοσαρωνικού-Κυκλάδων και του Ιονίου. Η ακτογραμμή της (συνολικά 44χλμ μήκος) και στις τρείς Δημοτικές Ενότητες έχει χαρακτηριστικά για ανάπτυξη διαφόρων δραστηριοτήτων όπως με την βελτίωση και εκμετάλλευση υφιστάμενων λιμενικών υποδομών, την κατασκευή νέων, την ανάδειξη και αξιοποίηση σημαντικών αρχαιολογικών χώρων (Ενετικό Λιμάνι Κάστρο Ναυπάκτου, το Κάστρο Αντιρρίου) και χώροι φυσικού κάλλους (Όρος Βαράσοβα), την ανάπλαση και διαμόρφωση σημείων αναψυχής και εναλλακτικού αθλητισμού, την προστασία και βελτίωση των αλιευτικού της πλούτου.
Στην ΔΕ Ναυπάκτου και στα 8,8χλμ ακτογραμμής ξεχωρίζει ο Ενετικός Λιμένας Κάστρου Ναυπάκτου που αποτελεί και τον μεγαλύτερο πόλο έλξης επισκεπτών στο σύνολο του Κορινθιακού Κόλπου. Η έλλειψη υποδομών πρόσδεσης σκαφών υποχρεώνουν επισκέπτες να δένουν «αρόδο» στον θαλάσσιο χώρο του όρμου στερώντας την δυνατότητα τόσο σε αυτούς να επισκεφτούν με άνεση και ασφάλεια την πόλη όσο και στην πόλη να πάρει τα μεγαλύτερα δυνατά οικονομικά οφέλη από αυτούς.
Το ΔΛΤ Ναυπακτίας από το 2015 έως 2019 προχώρησε σε μια σειρά ενεργειών και δράσεων όμως με κυρίαρχο στοιχείο την ασυντόνιστη προσπάθεια, που κυρίως προέκυψε από την έλλειψη στρατηγικού σχεδιασμού.
Από την μία να αναζητά τρόπο να αλλάξει το ξύλινο deck από την περιβόητη παλιότερη ανάπλαση Γριμπόβου και από την άλλη να προχωρά στην επέκταση του από το Ξενία προς το Κάστρο υπό την σημαία της ενοποίησης των παραλιών.
Την ώρα που ο Ενετικός Λιμένας παρουσιάζει σημαντικούς κινδύνους και προβλήματα για την ασφάλεια των χρηστών του και το φαινόμενο της προσάμμωσης εντείνεται, με όχημα την αποτροπή του φαινομένου προχωρά την διαδικασία επέκτασης του εξωτερικού λιμενοβραχίονα και καταλήγει να προσθέτει πλωτό στοιχείο στον ήδη υπάρχοντα.
Αποτέλεσμα ήταν η πόλη να αποκτήσει ένα εξαιρετικό selfie stick και μόνο, καθώς ούτε ο σκοπός προστασίας επιτεύχθηκε αλλά και ούτε οι όποιες επιπλέον θέσεις ικανοποιούν τις ανάγκες του Λιμένα.
Η χωροθέτηση και η πιθανή κατασκευή του Καταφυγίου Τουριστικών Σκαφών θα αναβαθμίσει το τουριστικό προϊόν της περιοχής με δυνατότητα θαλάσσιου ελλιμενισμού 135 σκαφών και χώρο περίπου 10.000τμ για εναπόθεση σκαφών (dry dock).
Όμως ο συνολικός προϋπολογισμός του έργου που φτάνει στα 8.500.000 Ευρώ έχει μεγάλη απόσταση από την χρηματοδότηση που έχει εξασφαλιστεί των 2.000.000 Ευρώ από διακρατικό πρόγραμμα Interreg της Περιφέρειας. Η διαδικασία ωρίμανσης του Καταφυγίου είναι ακόμη σε αρχικό στάδιο ενώ οι προβλέψεις για χερσαίες εγκαταστάσεις του δίνουν στίγμα Μαρίνας χωρίς όμως το απαραίτητο αδειοδοτικό πλαίσιο.
Την ίδια στιγμή η Περιφέρεια χρηματοδοτεί το Κατάκολο από το δικό της ΕΣΠΑ με 10.500.000 Ευρώ για την αναδιαμόρφωση του χερσαίου χώρου λιμένα και την θεμελίωση του ως πύλη υποδοχής κρουαζιέρας για την Δυτική Ελλάδα, ενδεχομένως για μας να χάνεται μια τεράστια ευκαιρία για μια συνολικότερη αστική ανάπτυξη του πιο κρίσιμου σημείου της χερσαίας ζώνης λιμένα Ναυπάκτου εκτός των Τειχών.
Το ανατολικό τμήμα του Γριμπόβου από το Αλσύλλιο προς το Σκα που φτάνει στα 65 στρέμματα θα μπορούσε να αναπτύξει τουριστικές και πολιτιστικές υποδομές με χώρους πρασίνου, παιδικές χαρές και απαραίτητα παρκινγκ και να αποτελέσει από μόνο το πόλο έλξης επισκεπτών (βλέπε Μαρίνα Sani στην Χαλκιδική, Μαρίνα Λεμεσού). Αντ’ αυτού δρομολογείται λιμενική υποδομή περασμένης λογικής (βλέπε Μαρίνα Άκτιου) και τμηματικής ανάπλασης στο Αλσύλλιο που εξορισμού ως τμηματική αυτοακυρώνεται. Σε σημείο που θα μπορούσε να γίνει πρόβλεψη και για μελλοντική υποδοχή κρουαζιέρας, η αναφορά του και μόνο χλευάζεται ως ουτοπία.
Στην ΔΕ Αντιρρίου με τα 17,5 χλμ ακτογραμμής και με τεράστια υφιστάμενη λιμενική υποδομή στο Αντίρριο παρατηρούμε μια εικόνα κολλημένη στο χθες και με πολλές εκκρεμότητες.
Με χερσαίο χώρο 120 στρεμμάτων και με το Κάστρο Αντιρρίου σε αυτό η επόμενη μέρα του Πορθμείου Αντιρρίου θα πρέπει να έχει και τουριστικό προσανατολισμό. Μονόδρομος στα πλαίσια ενός Master plan του Πορθμείου να εξεταστεί, κατόπιν λιμενικών παρεμβάσεων, η λειτουργία του κυρίως στην Ανατολική προβλήτα. Ταυτόχρονα να ρυθμιστεί ο Λιμένας της Ανατολικής Φόσσας για τους αλιείς, να προχωρήσει η αξιοποίηση της υφιστάμενης μελέτης ανάδειξης του Κάστρου με την αποκατάσταση της Δυτικής Φόσσας και την διαμόρφωση του χερσαίου χώρου της Δυτικής προβλήτας ως Πάρκο. Στην Δυτική προβλήτα με πρόβλεψη για έκτακτη χρήση για το Πορθμείο και ταυτόχρονα χωροθέτηση εκεί Καταφυγίου Τουριστικών Σκαφών με την προσθήκη λιμενοβραχίονα.
Μέσω ενός συνολικού σχεδιασμού της Χερσαίας Ζώνης Λιμένα Αντιρρίου ο οικισμός μπορεί να αποκτήσει τουριστική ταυτότητα και το Κάστρο του να ενταχθεί στην καθημερινότητα των κατοίκων αλλά και των επισκεπτών. Μέσα σε αυτό τον σχεδιασμό θα μπορούσε να ενταχθεί και πρόταση αξιοποίησης του Δημόσιου Κτήματος ΑΒΚ 314 (Εργοταξικών Χώρων) με αναφορά όχι μόνο σε τουριστικό κλάδο ή ως ναυτοεπισκευαστική ζώνη αλλά και ως λειτουργική επέκταση του Πανεπιστημίου Πατρών σε μορφή ερευνητικού κέντρου ή τεχνόπολις.
Ακόμη η προστασία και αποκατάσταση του Αλιευτικού Καταφυγίου Μακύνειας και η μελλοντική πρόβλεψη για Καταφύγιο στην Ρίζα θα έπρεπε να είναι σημαντικές αναφορές στην ανάδειξη του αλιευτικού τουρισμού και ιστιοπλοΐας.
Η συνολική απόδοση της ζώνης παραλίας τόσο στην ΔΕ Ναυπάκτου όσο και στην ΔΕ Αντιρρίου με την σταδιακή ανάπλαση του θα μπορέσει να διαμορφώσει τον ενιαίο Ποδηλατόδρομο Ναυπακτίας από τον Μόρνο στο Πλατανόρεμα και από εκεί στην Γέφυρα Ρίου Αντιρρίου και κατά επέκταση στην Ρίζα. Σε συνδυασμό με τον Ποδηλατόδρομο Πατρών – Ρίου που δρομολογείται από την υπογειοποίηση των γραμμών του ΟΣΕ διαμορφώνεται πόλος έλξης αναψυχής Περιφερειακής εμβέλειας.
Στην ΔΕ Χάλκειας με ακτογραμμή 17,3χλμ οι λιμενικές υποδομές είναι σχεδόν ανύπαρκτες. Η δρομολόγηση του αλιευτικού καταφυγίου στην Κάτω βασιλική είναι τεράστιας σημασίας για την ανάπτυξη αλιευτικού τουρισμού αλλά και σκαφών ξενάγησης πέριξ της Βαράσοβας. Η βελτίωση των λιμενικών υποδομών στο Κρυονέρι είναι αυτονόητο & αναγκαίο με την Βαράσοβα ως πραγματική τουριστική αναφορά με το φυσικό, περιβαλλοντολογικό, αρχαιολογικό πλούτο, σημείο συνάντησης περιπατητών, αναρριχητών κλπ.
Για μια σειρά ετών με τις ευθύνες που μας αναλογούν η Ναυπακτία έμεινε στάσιμη στην εξέλιξη του Θαλάσσιο Τουρισμού. Ενώ έγιναν και γίνονται αξιέπαινες προσπάθειες από ιδιώτες όπως στο kite surf, τις καταδύσεις και τον αλιευτικό τουρισμό, συγχρόνως η έλλειψη ενός συνολικού σχεδιασμού στις ενέργειες από τους αρμόδιους αφήνουν έργα με αποσπασματικότητα αλλά και με ξεπερασμένη λογική. Η συνέχιση μιας τέτοιας λογικής θα μας αφήσει μεσοπέλαγα αρόδο να παρακολουθούμε με καμάρι την τουριστική εξέλιξη των άμεσων και έμμεσων γειτόνων μας.
Ας σκεφτούμε επιτέλους χωρίς παρωπίδες συνολικά, ενιαία και δημιουργικά γύρω από το μέλλον του Θαλάσσιου Τουρισμού της Ναυπακτίας.
* Ο Κ. Πατούχας είναι Διπλωματούχος Πολιτικός Μηχανικός, Ειδικός Συνεργάτης Δημάρχου Ναυπακτίας 2011-2014
Από την έντυπη έκδοση της εφημερίδας “εμπρός”
.
