Του Κωνσταντίνου Πατούχα*
Φτάσαμε λίγες μέρες πριν τις θερινές κάλπες της Κυριακής και με νωπό ακόμα το μετεκλογικό κλίμα της αυτοδιοίκησης και ευρωβουλής διαισθάνεται κανείς πως το ενδιαφέρον έχει ατονήσει σε σύγκριση με προηγούμενες διαδικασίες.
Παρόλα αυτά είναι ένα κατάλληλο timing να δούμε κάποια ζητήματα που επηρεάζουν την ζωή μας, που αποφασίζονται σε επιτροπές και μη της Βουλής, από τους εκλεγμένους που θα προκύψουν την ερχόμενη Δευτέρα.
Δυστυχώς και εμείς ως ψηφοφόροι αντί να αναζητούμε βάσει επιχειρημάτων και προτάσεων πολιτικές που θα ανορθώσουν και θα διορθώσουν τον τόπο και την ζωή μας, αφηνόμαστε είτε φορώντας ένα στενό κομματικό φράκο με παρωπίδες, είτε χειρότερα με ύφος blasé apolitic googlάρουμε την παραλία που θα επισκεφτούμε την Κυριακή.
Και στις δύο περιπτώσεις χάνεται η ευκαιρία να αναδειχθούν πολιτικές και πολιτικοί που σίγουρα αξίζουν μεγαλύτερης προσοχής, εμπιστοσύνης και ευκαιρίας, διαιωνίζοντας λογικές που είναι τόσο ξεπερασμένες όσο και οι ρυθμοί ανάπτυξης της χώρας την τελευταία δεκαετία.
Το Copy Paste αφήγημα
Το βασικό αφήγημα, ως copy paste τα τελευταία χρόνια, είναι η πολυπόθητη και περιβόητη ανάπτυξη που τόσο έχει συζητηθεί και όλο αναμένεται αλλά έλα που δεν λέει να μας κάνει την τιμή να παραστεί.
Η ανάπτυξη έχει ταυτιστεί ως λάβαρο των οικονομολόγων, των τραπεζιτών, των βουλευτών, των υπουργών και πρωθυπουργών κυρίως με την φορολογία και τους φορολογικούς συντελεστές και δευτερευόντως με την γραφειοκρατία και το εν γένει κλίμα.
Προφανώς και δεν μπορούμε να μιλάμε για άμεση αλλαγή του σκηνικού μόνο αν αλλάξουμε τον τρόπο που χρηματοδοτούμε το Κράτος. Το δυστύχημα είναι ο τρόπος που είναι οργανωμένο(?) δεν επιτρέπει διεισδύσεις και ελιγμούς. Μοιάζει πολλές φορές με ένα πλοίο φορτωμένο μεσοπέλαγα που έχει κολλήσει χρόνια σε μια ξέρα και αδύνατή δίχως σχέδιο και πυξίδα να βρει λιμάνι.
Αυτή την ματαιότητα την συναντά κανείς συνέχεια στην καθημερινότητα του σε οποιαδήποτε πράξη με κάποιον φορέα του κρατικού μηχανισμού.
Ας πάρουμε ως υπόθεση εργασίας ότι φτιάχνει η επόμενη κυβέρνηση ένα φορολογικό νομοσχέδιο που θα μπορεί να καλύπτει τις ανάγκες του κρατικού προϋπολογισμού και συνάμα να κάνει την χώρα την πιο ελκυστική φορολογική ζώνη της Μεσογείου, των Βαλκανίων και της Ευρώπης.
Προφανώς μετά την βράβευση από το Νόμπελ του Υπουργού που εμπνεύστηκε το συγκεκριμένο θα έρθει η στιγμή που θα ανακοινώσουμε «το ανοίξαμε και σας περιμένουμε». Ε λοιπόν σε αυτή την πολυπόθητη στιγμή της ανάπτυξης και του bounce effect θα βρεθούμε μπροστά σε δυσάρεστες εκπλήξεις καθώς σε οποιονδήποτε επενδυτή οποιασδήποτε κλίμακας έχουμε καταφέρει να μην μπορούμε να του πούμε καθαρά που μπορεί να κάνει την όποια επένδυσή του.
Η Πολεοδομική λάντζα της ανάπτυξης
Είναι τρομερό το πόσο γρήγορα περνούν τα χρόνια και πόσο λίγο προχωράνε θέματα που σε άλλες χώρες είναι εκ των ων ουκ άνευ. Ακόμη και σήμερα στην digital εποχή σφυρίζουμε αδιάφορα όταν γίνεται η αναφορά για Κτηματολόγιο, Δασολόγιο, Αρχαιολογικό Κτηματολόγιο που είναι δεδομένο πως οφείλαμε και μπορούσαμε να είχαμε ολοκληρώσει χθες.
Είναι θλιβερό να έχουμε διαμορφώσει ένα καθεστώς όπου δεν υπάρχουν καθορισμένες χρήσεις γης σε όλη την αστική επικράτεια με συνέπεια να γειτνιάζουν βιοτεχνίες με σχολεία και οικίες, επαγγελματίες να υποχρεώνονται να καταφύγουν στην εκτός σχεδίου περιοχή για να κάνουν οποιαδήποτε παραγωγική δραστηριότητα και να μην βρίσκουν αναπτυγμένα βιοτεχνικά ή και τεχνολογικά πάρκα, εν δυνάμει τουριστικές περιοχές να μη έχουν καθαρό χώρο για ανάπτυξη τέτοιων υποδομών.
Η Χωροταξία και η επίλυση των πολεοδομικών θεμάτων είναι βασική προϋπόθεση για οποιαδήποτε ανάπτυξη σε τοπικό και περιφερειακό επίπεδο. Το γεγονός ότι δεν εστιάζεται η συζήτηση στα θέματα αυτά φανερώνει αυτή την κακή νοοτροπία που κυριαρχεί.
Η νοοτροπία του «άστο για αργότερα…» έπληξε την χώρα και τις νεότερες γενιές και ο λογαριασμός είναι ασήκωτος ενισχύοντας το brain drain και το δημογραφικό αδιέξοδο.
Η πολεοδομική λάντζα έχει αφεθεί στα όποια φιλότιμα τμήματα που έχουν απομείνει στην αυτοδιοίκηση καθώς τα συναρμόδια υπουργεία βρίσκονται σε καθεστώς αποδόμησης και διάλυσης.
Το πρόβλημα είναι χαοτικό και όσο το αφήνουμε τόσο θα αναζητούμε μέσα από την αυθαίρετη δόμηση & πολεοδόμηση χρυσές λύσεις με πιρουέτες γύρω από το Συμβούλιο της Επικρατείας.
Αντί να έχει ωριμάσει η ιδέα της πολύπλευρης προστιθέμενης αξίας που δίνει η προστασία μνημείων και περιβάλλοντος με σύγχρονους όρους φτάνουμε να βλέπουμε χουλιγκανικές συμπεριφορές αδαών και από αυτούς που την αμφισβητούν και από αυτούς που την εφαρμόζουν.
Το Restart του Τρίτση
Η Χώρα έχει ανάγκη άμεσα για ένα οργανωμένο και γρήγορο πολεοδομικό restart, το οποίο προφανώς δεν μπορεί να γίνει με την δεδομένη εργαλειοθήκη που έχει ο κρατικός μηχανισμός.
Τα συναρμόδια υπουργεία σε επικουρικό ρόλο θα πρέπει να δώσουν το πλαίσιο και από εκεί και πέρα η αυτοδιοίκηση στα δύο επίπεδα του σε συνεργασία με ιδιώτες αλλά και με την τριτοβάθμια εκπαίδευση να διαμορφώσουν ένα νέο μηχανισμό.
Ο μηχανισμός αυτός μπορεί και πρέπει να είναι μια σύγχρονη έκδοση και μετεξέλιξη των Επιτροπών Πολεοδομικής Ανασυγκρότησης που είχαν υλοποιηθεί από τον οραματιστή Αρχιτέκτονα Πολεοδόμο Αντώνη Τρίτση.
Το αντικείμενο του όμως οφείλει να είναι πιο ευρύ και άμεσο στην επίλυση χρόνιων προβλημάτων και η αρχική στόχευση να είναι η επίσπευση της υλοποίησης του πολεοδομικού σχεδιασμού με ταυτόχρονη θωράκιση της προστασίας και ανάδειξης των μνημείων και περιοχών όπως οι παραδοσιακοί οικισμοί, ιστορικοί τόποι, διατηρητέα οικισμοί, μνημεία και κτίρια.
Όλα τα παραπάνω συνεπικουρούνται με την ανάπτυξη σύγχρονων υποδομών προστασίας του περιβάλλοντος, την προώθηση ανανεώσιμων πηγών ενέργειας & μέσα από ενεργειακές κοινότητες και την διαχείριση & εκμετάλλευση των απορριμμάτων, υπολειμμάτων και αγροτικών παρα-παραγωμένων ως πηγή πλούτου.
Κάθε αστικός χώρος οφείλει να έχει ξεκάθαρο καθεστώς για το διανοιγμένο ή προβλεπόμενο οδικό δίκτυο, για το σύνολο των απαραίτητων και αναγκαίων χώρων για υποδομές κοινής ωφέλειας (σχολεία, διοικητήριο, κοιμητήριο, πάρκινγκ κ.α.) καθώς και για τον τρόπο δόμησης του.
Θα πρέπει να γίνει στόχευση η δρομολόγηση νομοσχεδίων που θα παρέμβουν στα σημεία που αγκυλώνουν τα παραπάνω ή και να επισπευσθούν εφαρμογές νομοθετημάτων που θα μπορούσαν να αξιοποιούνται και δεν τολμά ή μπορεί το κράτος να προωθήσει.
Η επίλυση των ζητημάτων θα πρέπει να έχει αναφορά από την διαμόρφωση βιώσιμων αστικών χώρων ως την προώθηση σημαντικών έργων υποδομής, από την χωροθέτηση και οργάνωση χώρων ανάπτυξης (πχ ΒΙΟΠΑ, ΒΙΠΕ, Τεχνόπολις) στην θωράκιση της εκτός σχεδίου δόμησης με βιοκλιματικά και περιβαλλοντολογικά χαρακτηριστικά, από την προώθηση φορολογικών κινήτρων για προστασία και αναστύλωση διατηρητέων στην χρηματοδότηση έργων προστασίας και από ιδιωτικά κεφάλαια.
Ο πολίτης θα πρέπει να νοιώθει αρωγό το κράτος σε όποια προσπάθεια και όχι να βάλλεται επειδή τολμά να αναζητά τρόπο για να βελτιώσει την ποιότητα ζωής του.
Οι Ναυτιλόμενοι της Κυριακής
Για τους Ναυτιλόμενους της Κυριακής όλα τα παραπάνω τοποθετούνται πλησίον των γενικόλογων των ημερών ως παράκληση προβληματισμού και στο βαθμό το επιτρεπτό ως οδηγίες.
Αν καταφέρουμε να νοικοκυρέψουμε αυτή την χώρα δεν θα είναι μόνο από την καλύτερη διαχείριση του κοινού μας ταμείου ή την εξυγίανση του κράτους. Χρειάζεται και οφείλουμε να κάνουμε την πρωτογενή δουλειά, την λάντζα, μπας και γίνει ο τόπος μας πιο φιλόξενος για μας και κυρίως για τις επόμενες γενιές με όρους όχι ορισμένου χρόνου αλλά με όρους μονιμότητας δίχως νεοφιλελεύθερα ή προοδευτικά τσιτάτα και κραυγές.
*Ο Κωνσταντίνος Πατούχας είναι διπλωματούχος Πολιτικός Μηχανικός
Από την έντυπη έκδοση της εφημερίδας «εμπρός»
