Πάντα στις Δημοτικές εκλογές στην Ναύπακτο, ένα κυρίαρχο θέμα υπήρξε το Προεκλογικό Πρόγραμμα του κάθε Συνδυασμού. Αποτελεί κοινή διαπίστωση, ότι τα προγράμματα που μέχρι σήμερα μας παρουσιάστηκαν, απετέλεσαν μια προσπάθεια καταγραφής των προβλημάτων του Δήμου και κάποιων σκέψεων για την επίλυσή τους. Όσον αφορά όμως τον τρόπο εξεύρεσης χρηματοδότησης, η προσέγγιση υπήρξε πάντα κοντόφθαλμη και εξαντλούνταν στο σενάριο «Διεκδίκηση από το Ελληνικό Κράτος- Εξασφάλιση Πιστώσεων από Ε.Ε.».
Το πόσο επιτυχημένη και αποδοτική υπήρξε αυτή η προσέγγιση και πόσο διεκδικητικοί υπήρξαμε σαν Δήμος, απέναντι στις εκάστοτε Κυβερνήσεις και πόσο παραγωγικοί σε υποβολή προτάσεων στην Ε.Ε. δεν είναι μυστικό. Σαν σχόλιο θα έλεγα, ότι με τα δικά μου κριτήρια παραγωγικότητας και αποτελεσματικότητας, οι εξαγγελίες των κατά καιρούς δημοτικών αρχόντων περί Διεκδίκησης και Εξασφάλισης Πιστώσεων, σε σχέση με τα μέχρι σήμερα αποτελέσματα, μου ακούγονται μάλλον σαν ευχές και προσευχές. Θα πρέπει να γίνουμε πραγματικά διεκδικητικοί απέναντι στο Κράτος και να εργαστούμε συγκροτημένα και προγραμματισμένα για την κατάρτιση και υποβολή προτάσεων για χρηματοδότηση έργων, που μπορεί πράγματι να τύχουν θετικής αντιμετώπισης από την Ε.Ε. .
Ας μην γελιόμαστε όμως. Θα πρέπει να πούμε δημόσια ότι οι πηγές αυτές χρηματοδότησης υπήρξαν μέχρι σήμερα εντελώς ανεπαρκείς και υπολειπόμενες των αναγκών μας και το κυριότερο πρόκειται για πηγές που καθημερινά «στερεύουν». Οι Κυβερνήσεις ανεξαρτήτως χρώματος, πετούν πλέον το «μπαλάκι» στους Δήμους και η κάνουλα των χρηματοδοτήσεων της Ε.Ε. κλείνει συνέχεια με τάση προς το μηδέν. Όταν πρωτοανέλυσα το θέμα από τις σελίδες του ΕΜΠΡΟΣ ήταν προ κρίσης. Οι συνθήκες πλέον έχουν χειροτερεύσει δραματικά. Οι Δημοτικές αρχές όφειλαν από «προχθές», να εναρμονιστούν με την πραγματικότητα αυτή και να προσανατολιστούν άμεσα στις εναλλακτικές πηγές χρηματοδότησης των απαραίτητων αναπτυξιακών έργων, κατά τα πρότυπα του προηγμένου κόσμου.
Δυστυχώς αποδεικνύεται ότι υπάρχει άγνοια των όσων συμβαίνουν παγκοσμίως και οι άρχοντές μας δείχνουν εγκλωβισμένοι στο καβούκι τους και ανήμποροι να παρακολουθήσουν τις εξελίξεις. Εδώ θα προσπαθήσω να σας αναλύσω μία από τις παγκοσμίως χρησιμοποιούμενες προσεγγίσεις για την χρηματοδότηση αναπτυξιακών έργων –ειδικά έργων υποδομής- σε επίπεδο Δήμων και ένα από τα «εργαλεία» χρηματοδότησης ενός αναπτυξιακού προγράμματος του Δήμου Ναυπάκτου.
Πρόκειται για την περίφημη Σύμπραξη Δημοσίου Ιδιωτικού Τομέα (ΣΔΙΤ). Στην Ελλάδα από το 2005 δημιουργήθηκε το θεσμικό πλαίσιο με τον Ν.3389/2005, με τις τροποποιήσεις που έχει δεχτεί μέχρι σήμερα. Οι ΣΔΙΤ αποτελούν μια μέθοδο για την κατασκευή έργων και την παροχή υπηρεσιών, τα οφέλη της οποίας έχουν γίνει προ πολλού εμφανή παγκοσμίως. Η δυνατότητα για την παροχή απ’ την πλευρά και των ΟΤΑ, ταχύτερα, περισσότερων και ποιοτικά βελτιωμένων έργων και υπηρεσιών, η ορθολογικότερη κατανομή των κινδύνων και η ανάληψή τους απ’ αυτούς που είναι σε θέση να τους διαχειριστούν καλύτερα αλλά και η βέλτιστη κατά το δυνατόν αξιοποίηση ανθρωπίνων και οικονομικών πόρων των Δήμων, αποτελούν μερικά απ’ τα πλεονεκτήματα της εφαρμογής τους. Οι Συμπράξεις επιφέρουν αλλαγές στην νοοτροπία και τον τρόπο με τον οποίο ο ευρύτερος δημόσιος τομέας σκέφτεται και αντιμετωπίζει την προκήρυξη έργων και υπηρεσιών. Στρέφουν την προσοχή από μια σειρά ενδογενών παραμέτρων μιας προκήρυξης σε ένα και μόνο στοιχείο, αυτού του αποτελέσματός της. Ταυτόχρονα αλλάζουν και τον τρόπο με τον οποίο ο ιδιωτικός τομέας πληρώνεται για τις υποδομές και τις υπηρεσίες τις οποίες παρέχει, περιορίζοντας, αν όχι εξαλείφοντας, τις υπερβάσεις στον προϋπολογισμό των έργων, αλλά και τις καθυστερήσεις. Η διαφοροποίηση αυτή προάγει την καινοτομία, τον ανταγωνισμό και την μεταφορά τεχνογνωσίας απ’ τον ιδιωτικό προς τον δημόσιο τομέα.
Παράλληλα εξασφαλίζει το επιθυμητό επίπεδο αποτελεσματικότητας των κοινωφελών υποδομών και την ποιότητα των παρεχόμενων υπηρεσιών σε όλη τη διάρκεια της ζωής τους. Με τη δυνατότητα μελλοντικής, τμηματικής αποπληρωμής των έργων, ο Δήμος εξασφαλίζει ότι κοινωνικού χαρακτήρα υπηρεσίες όπως η παιδεία ή ο πολιτισμός αλλά και πολλές άλλες θα συνεχίσουν να προσφέρονται δωρεάν στους πολίτες ανεξάρτητα απ’ το εάν η κατασκευή και η συντήρηση των απαραίτητων για την παροχή τους υποδομών χρηματοδοτούνται και πραγματοποιούνται από ιδιώτες.
Με τον τρόπο αυτό σημαντικός αριθμός έργων, το κόστος κατασκευής και λειτουργίας των οποίων δεν καλύπτεται από τυχόν επιβάρυνση των τελικών χρηστών και άρα δεν θα ήταν χρηματοδοτήσιμα για τους ιδιώτες, μπορούν πλέον να πραγματοποιηθούν ως έργα σύμπραξης, αρκεί οι ιδιώτες να αναλαμβάνουν την αρχική χρηματοδότησή τους και τους κινδύνους που συνδέονται μ’ αυτή καθώς και τους κινδύνους που συνδέονται με την κατασκευή αλλά και τη διαθεσιμότητα του έργου. Έτσι οι πολίτες απολαμβάνουν τα έργα και τις υπηρεσίες αυτές χωρίς πρόσθετη επιβάρυνση. Η υλοποίηση των συμπράξεων βέβαια απαιτεί ιδιαίτερη τεχνογνωσία και στελέχη που μπορούν να καλύψουν ένα ευρύ φάσμα γνωστικών αντικειμένων.
Σε τεχνικό επίπεδο εκείνος (π.χ. Δημοτικό Συμβούλιο) που εγκρίνει τις συμπράξεις και εντάσσει στον δημοτικό προϋπολογισμό τις ετήσιες πληρωμές, πρέπει να είναι σίγουρος ότι οι υπηρεσίες που πρόκειται να παράσχει ο ιδιωτικός τομέας είναι βιώσιμες και ότι τα οικονομικά στοιχεία τους είναι ρεαλιστικά και συμφέροντα για τον Δήμο σε σχέση με το αποτέλεσμα το οποίο παράγουν. Πριν λοιπόν την έγκριση μιας προτεινόμενης σύμπραξης, αξιολογείται μια σειρά παραμέτρων που τεκμηριώνουν τη σκοπιμότητα υλοποίησης της σύμπραξης. Εξετάζεται η βιωσιμότητα του έργου, η δυνατότητα χρηματοδότησής του καθώς και η ανταποδοτικότητά του για τους ιδιώτες χρηματοδότες του. Εξετάζεται το ύψος της δαπάνης που θα βαρύνει το δημόσιο φορέα, εάν το έργο εκτελεστεί μέσω σύμπραξης, συγκρινόμενο με το αντίστοιχο κόστος, εάν το έργο αυτό εκτελεστεί ως δημόσιο έργο με την παραδοσιακή διαδικασία.
Ο Δήμος Ναυπάκτου οφείλει να ανταποκριθεί στις ολοένα αυξανόμενες ανάγκες και απαιτήσεις των πολιτών για σύγχρονες, ποιοτικές υποδομές και υπηρεσίες. Η χρήση ιδιωτικών κεφαλαίων, συμπληρωματικών προς τα διαθέσιμα δημοτικά, μπορεί να βοηθήσει στην πραγματοποίηση των απαραίτητων επενδύσεων σε υποδομές και υπηρεσίες. Οι συνθήκες για την κινητοποίηση των ιδιωτικών αυτών κεφαλαίων, είναι πλέον ώριμες ενώ και η κοινωνία είναι έτοιμη να αποδεχτεί τη συνεργασία του δημόσιου με τον ιδιωτικό τομέα. Η θεσμοθέτηση διατάξεων σύμφωνα με τις κοινοτικές οδηγίες, που καθορίζουν ότι οι αναθέσεις των έργων θα γίνονται μέσα από διαγωνιστικές διαδικασίες σε συνδυασμό με την παρακολούθηση των διαδικασιών αυτών, θα επιτρέψουν τη δημιουργία συνθηκών διαφάνειας και υγιούς ανταγωνισμού.
Περαιτέρω η δυνατότητα ένταξης των σχετικών υποχρεώσεων στο πρόγραμμα δημοσίων επενδύσεων ή στην περίπτωση του Δήμου μας στο τεχνικό μας πρόγραμμα, παρέχει στους ενδιαφερόμενους ιδιώτες επενδυτές, την βεβαιότητα της έγκαιρης και προσήκουσας αποπληρωμής τους. Είναι σίγουρο ότι στο μέλλον θα ακούσουμε πολύ περισσότερα για τις ΣΔΙΤ, αφού έστω και με καθυστέρηση πολλών ετών έναντι της Ευρώπης μπαίνουν σιγά-σιγά στην ζωή μας, προσφέροντάς μας ένα επιπλέον «εργαλείο» χρηματοδότησης. Τρόποι και ευκαιρίες υπάρχουν, αρκεί να έχουμε ανοιχτά μάτια, αυτιά και πνεύμα.
Ο συντάκτης του παρόντος έχει μια ικανή εμπειρία σε θέματα χρηματοδότησης, αφού δραστηριοποιούμαι επαγγελματικά στον τομέα αυτό πολλά χρόνια πια και μπορώ να εκμεταλλευτώ την γνώση και τις εμπειρίες αυτές, εάν οι συμπολίτες μου επιλέξουν στις προσεχείς Δημοτικές εκλογές να μου εμπιστευθούν μια θέση στο Δημοτικό Συμβούλιο του Δήμου Ναυπακτίας .
Από την έντυπη έκδοση της εφημερίδας «εμπρός»
