Η Ναυπακτιακή παρουσία στην Πάτρα από τον 19ο αιώνα
Του Ηλία Στ. Δημητρόπουλου
ΑΠΟ ΤΟΥΣ ΑΓΙΟΥΣ ΠΑΝΤΕΣ… ΣΤΟΝ ΑΓΙΟ ΧΑΡΑΛΑΜΠΟ (1924 – 1929)
Γενική προσέγγιση της Προεδρίας Χ.Ν.Χ. (1924 – 1949).
Η 25χρονη αυτή περίοδος (1924 – 1949) χαρακτηρίζεται από πολυσήμαντα γεγονότα σε επίπεδο της Εθνικής ζωής, αλλά και σε ό,τι αφορά την πορεία του Συνδέσμου.
Ένα από τα κύρια γνωρίσματα αυτής της περιόδου ήταν η συνεχόμενη Προεδρία του Χαράλαμπου Ν. Χαραλαμπόπουλου, που έμελλε να καταστεί ο Μεγάλος Ευεργέτης του Συνδέσμου, με τη δωρεά στο Σύνδεσμο του Ι.Ν του Αγίου Χαραλάμπους.
Η θέση του Προέδρου Χ.Ν.Χ. δεν αμφισβητήθηκε ποτέ και από κανέναν. Οι εκάστοτε αρχαιρεσίες σχεδόν έπαιρναν τη μορφή τυπικής διαδικασίας και μόνον ορισμένα, κατά περίπτωση, μέλη του Δ.Σ. άλλαζαν.
Ως προς την αποτίμηση του έργου του, η πιο δημιουργική περίοδος, χρονικά, αξιολογείται το διάστημα 1924 – 1937. Ο θάνατος, τον Ιανουάριο του 1937, του Επίτιμου Προέδρου, μεγαλοβιομήχανου πια, Δ.Ν.Χ., όχι μόνο σκίασε την Ναυπακτιακή Κοινότητα της Πάτρας, αλλά επέφερε καταλυτικές επιπτώσεις στην οικογένεια Χαραλαμπόπουλου. Ο Πρόεδρος Χ.Ν.Χ. διαφαίνεται ότι περιόρισε τις δράσεις του στην κοινωνική ζωή και φυσικά και στα πράγματα του Συνδέσμου, υπό το βάρος των ευθυνών διαχείρισης των εταιρειών του εκλιπόντος αδερφού του. Εξάλλου η χώρα, από τον Αύγουστο του 1936, τελούσε υπό το δικτατορικό καθεστώς του Ιωάννη Μεταξά, προς το οποίο δεν έτρεφαν φιλικά αισθήματα οι Χαραλαμπόπουλοι και το περιβάλλον τους. Ακολούθησε η καταιγίδα του Β΄ Παγκοσμίου πολέμου και τα δραματικά εμφυλιακά γεγονότα.
Με αυτή την γενική προσέγγιση, οι κυριότερες δράσεις και τα πιο αξιόλογα γεγονότα που είχαν άμεση ή και έμμεση σχέση με το Σύνδεσμο, αποτυπώνονται κατά χρονολογική σειρά. Απλώς τα περί των αδερφών Χαραλαμπόπουλων και του Στρατηγού Γεωργίου Βλαχογιάννη, λόγω της μεγάλης έκτασής τους και της ιδιαίτερης σπουδαιότητας, παρατίθενται σε ξεχωριστά κεφάλαια, στο τέλος του Α΄ Μέρους.
Έτος 1924
Μπαίνοντας το 1924, ο Σύνδεσμος είχε συμπληρώσει 32 χρόνια ζωής. Ήδη είχε περάσει ένας χρόνος από την εκδημία του τελευταίου προέδρου Δ. Σούλου. Για τις δραστηριότητες του Β΄ εξαμήνου του 1923 δεν εντοπίστηκαν στοιχεία, γιατί δεν διασώθηκαν φύλλα εφημερίδων ή άλλων αρχειακών πηγών. Ο Σύνδεσμος φαίνεται να διήλθε αυτό το μεσοδιάστημα με το Δ.Σ. χωρίς επίσημο Πρόεδρο.
Στις10 Μαΐου 1924, ημέρα Κυριακή, διενεργήθηκαν αρχαιρεσίες στο κατάστημα του Αναστασίου Παπαϊωάννου (Αγίου Ανδρέου 67). Είχαν προηγηθεί δύο άκαρπες Γενικές Συνελεύσεις, στις 30 Μαρτίου και 6 Απριλίου αντίστοιχα, ελλείψει απαρτίας.
Το νέο Δ.Σ. διαμορφώθηκε ως εξής :
Πρόεδρος, Χαράλαμπος Ν. Χαραλαμπόπουλος
Αντιπρόεδρος, Νικόλαος Σπαρτινός
Ταμίας, Κωνσταντίνος Δημ. Σούλος
Γραμματέας, Νικόλαος Γ. Αναγνωστόπουλος
Σύμβουλοι : Αναστάσιος Παπαϊωάννου, Χρήστος Μπικόπουλος, Γεώργιος Λαΐνης, Ιωάννης Κουτρουμπάνος και Αθανάσιος Σταμάτης.
Μετά από λίγες μέρες και συγκεκριμένα στις 21 Ιουνίου, γιορτάστηκε κανονικά η ιδρυτική επέτειος του Συνδέσμου στον Άγιο Αλέξιο.
Το Σεπτέμβριο τάραξε τα νερά της κοινότητας μια διαμάχη – με ανοιχτές δημοσιεύσεις επιστολών – του στελέχους του Συνδέσμου Αναστασίου Ν. Παπαϊωάννου, με την οικογένεια Χαιρέτη.
Ακόμη, μέσα στον ίδιο μήνα διπλά αρραβωνιάσματα σημειώθηκαν στις τάξεις του Συνδέσμου. Συγκεκριμένα ο Νικόλαος Σ. Θεοδοσόπουλος αρραβωνιάστηκε με την Κική, κόρη του Χρήστου Μπικόπουλου και η κόρη του Γ. Λαΐνη, Φούλα, με τον Αξιωματικό του στρατού, Χαράλαμπο Παναγιωτόπουλο.
Ο χρόνος έκλεισε με νέες αρχαιρεσίες, την Κυριακή 21 Δεκεμβρίου, που πραγματοποιήθηκαν στο κατάστημα «Αφθονία» του Σπύρου Θεοδοσόπουλου και ανέδειξαν το νέο Δ.Σ., με την παρακάτω σύνθεση:
Πρόεδρος, Χαράλαμπος Ν. Χαραλαμπόπουλος
Αντιπρόεδρος, Σπύρος Γρ. Παπαδημητρόπουλος
Γραμματέας, Νικόλαος Γ. Αναγνωστόπουλος
Ταμίας, Δημήτριος Παπαδημητρίου
Σύμβουλοι : Ανδρέας Χρ. Μπικόπουλος, Κωνσταντίνος Καραγιάννης, Κωνσταντίνος Βέργος, Νικόλαος Σπαρτινός, Δημήτριος Κατσαρέλης.
Σε αυτή την Γενική Συνέλευση ανακηρύχθηκε ομόφωνα Επίτιμος Πρόεδρος του Συνδέσμου ο Δημήτριος Ν. Χαραλαμπόπουλος, για τις πολύτιμες υπηρεσίες του προς τον Σύνδεσμο. Παράλληλα τέθηκαν τα μεγαλεπήβολα σχέδια για τον Σύνδεσμο από τον Πρόεδρο Χ.Ν.Χ., όπως επιβεβαιώνεται από τα ιστορούμενα στη συνέχεια.
Ο Δ.Ν.Χ. συνεχίζει τις δωρεές του. Αυτή τη φορά προσέφερε(1000) δρχ. στο ταμείο ελεημοσύνων.
Έτος 1925
Με όρεξη, όραμα και πετυχημένη επιχειρηματική κατάσταση, πήρε τα ηνία ο νέος Πρόεδρος Χ.Ν.Χ. Την Κυριακή 25 Ιανουαρίου συγκάλεσε έκτακτη Γ.Σ., στο Ζυθεστιατόριο των αδερφών Λιανού (Αγ. Νικολάου 77). Κύριος σκοπός ήταν η αναθεώρηση του καταστατικού που ίσχυε από το 1915.
Από σύμπτωση η αρχή αυτή συνέπεσε με την απώλεια, ενός διακεκριμένου στελέχους του Συνδέσμου και της εκπαιδευτικής Κοινότητας της Αχαΐας. Απεβίωσε σε ηλικία 56 ετών, ο φιλόλογος καθηγητής Κωνσταντίνος Σούλος του Σπύρου, αδερφός του αειμνήστου, πλέον, προέδρου Δ.Σ. Σούλου, στη μνήμη του οποίου παρατίθεται το βιογραφικό του, ως ΕΠΙΜΕΤΡΟ στα ιστορούμενα του έτους 1925.
Η Εθνική επέτειος της 25ης Μαρτίου εορτάστηκε κατά τα ειωθότα. Γραμματέας του Συνδέσμου είναι ο Νικόλαος Γ. Αναγνωστόπουλος.
Από τον Πρόεδρο τέθηκε ως απόλυτη προτεραιότητα η τροποποίηση του Καταστατικού και γι’ αυτό το σκοπό προκάλεσε αλλεπάλληλες συνεδριάσεις του Δ.Σ. και Γ.Σ. αντίστοιχα, που συνήθως συνέρχονταν στα στέκια των συμπατριωτών, «Λιανός», Αγ. Ανδρέου 77 και «Αφθονία» του Σπύρου Θεοδοσόπουλου.
Οι Ναυπάκτιοι αυτήν την εποχή, προσπαθούσαν να «κλέψουν» λίγα λεπτά από τις σκληρές δουλειές και να πεταχτούν στο δικαστήριο, όπου διεξαγόταν η δίκη για τη μεγάλη ληστεία, που έγινε σε βάρος των αδερφών ‘’Αντωνόπουλοι’’, στο Χάνι Λιόλιου (πάνω από την Καστανιά Ναυπακτίας), θέμα που είχε προκαλέσει τεράστιο ενδιαφέρον. Πολιτική αγωγή ήταν ο Αντιπρόεδρος του Συνδέσμου, δικηγόρος, Σπύρος Γρηγ. Παπαδημητρόπουλος.
Άλλη μια επιτυχία για τους Ναυπάκτιους της Πάτρας. Ο Γιώργος Λαΐνης εκλέχτηκε πρόεδρος των χρυσοχόων και προστέθηκε ένα ακόμη όπλο στην φαρέτρα των συμπατριωτών. Ένα άλλο Ναυπακτιακό εμποροραφείο «ξεφύτρωσε» στη συμβολή των οδών Πατρέως και Μαιζώνος με αφεντικό τον Κλεπαΐτη, Περικλή Λαΐνη.
Τον Αύγουστο παρ’ ολίγον να έρθει στο λιμάνι της Πάτρας η Συνίτσα (Περδικόβρυση) ! Και τούτο μόλις μαθεύτηκε ότι κατέπλευσε στο λιμάνι το πλοίο του Πολεμικού Ναυτικού της Σερβίας, τ’ όνομα του οποίου ήταν ΣΥΝΙΣΤΑ !
Το 1925 τραβούσε προς το τέλος του, με μια εντυπωσιακή Ναυπακτιακή παρουσία στην Πάτρα. Σε δημοσιευθείσα κατάσταση του συλλόγου αρτοποιών, η πλειοψηφία των μελών διαπιστώνεται ότι ήταν Ναυπακτιακής καταγωγής και μάλιστα Ασπριώτες (Δ. Βέργος, Διαμαντόπουλος, Δήμος Κωνσταντίνου, Χρήστος Γούλας, Δημ. Νικολάου, Αλεξ. Αλεξόπουλος, Γ. Γαλάνης, Θ. Θεοδωρόπουλος, Ιωάννης Κωνσταντίνου, Βασ. Λουκόπουλος, Γ. Φούκας, Αθαν. Γεωργούσης, Β. Κορομπέλης, Δ. Θεοδωρόπουλος, Π. Παναγιωτόπουλος, Γ. Γεωργούσης).
Τα εγκαίνια του Ι.Ν. Αγίου Χαραλάμπους
Η εμμονή του Προέδρου Χ.Ν.Χ. για τροποποίηση του Καταστατικού είχε άμεση σχέση με την απόφασή του να αποκτήσει ο Σύνδεσμος σταθερό λατρευτικό τόπο (Ναό), γεγονός που θα του προσέδιδε σταθερό σημείο αναφοράς, αλλά και θα διέθετε περιουσιακό στοιχείο, με ό,τι αυτό σήμαινε.
Με αυτό το όραμα, αγόρασε για λογαριασμό του κτήμα στη θέση Άνθεια, τα σημερινά Ζαρουχλέικα, που τότε ήταν ένα προάστιο της Πάτρας, απέχον περί τα 4 χιλ. από το κέντρο της πόλης.
Εντός του οικοπέδου υπήρχε μικρός Ναΐσκος, αφιερωμένος στην Σύλληψη της Αγίας Άννης, τον οποίο φρόντιζε η οικογένεια Λαγογιάννη. Η ύπαρξη του Ναΐσκου αποτέλεσε το βασικό κριτήριο στην επιλογή της αγοράς εκ μέρους του Χ.Ν.Χ.
Η αγορά της έκτασης έγινε με το συμβόλαιο 15623/27.04.1925 του συμβολαιογράφου Πατρών Τιμολέοντα Γ. Βοΐλα.
Στη συνέχεια εξωράισε το Ναό και πήρε την απόφαση να τον αφιερώσει στον ΑΓΙΟ ΧΑΡΑΛΑΜΠΟ, προφανώς επηρεασμένος από το βαπτιστικό του όνομα. Περαιτέρω, σχεδίαζε ο Ναός να καταστεί το θρησκευτικό κέντρο των Ναυπακτίων, όπως κι έγινε, να μετονομαστεί ο Σύνδεσμος σε «ΝΑΥΠΑΚΤΙΑΚΟΣ ΣΥΝΔΕΣΜΟΣ ΠΑΤΡΩΝ – Ο ΑΓΙΟΣ ΧΑΡΑΛΑΜΠΟΣ» και εν καιρώ να δωρίσει οριστικά το Ναό στον Σύνδεσμο.
Μετά τις απαραίτητες προετοιμασίες, στις 8 Νοεμβρίου του 1925, ανήμερα της εορτής των Μεγίστων Ταξιαρχών Μιχαήλ και Γαβριήλ, τελέστηκαν με μεγαλοπρέπεια τα εγκαίνια του Ναού του Αγίου Χαραλάμπους, από τον Μητροπολίτη Πατρών Αντώνιο .
Ο εντοπισμός των επίσημων εγκαινίων του ναού, έχει ιδιαίτερη σημασία και ήρθε να «διασκεδάσει» τις όποιες υπόνοιες υπήρχαν μέχρι σήμερα και συνιστούνταν στο ερώτημα «μήπως ο ναός δεν έχει εγκαινιαστεί ;».
Μέσα στην λαμπρότητα της τελετής υπήρξαν και τα απρόοπτα. Ο Γραμματέας του Συνδέσμου, Νικόλαος Γ. Αναγνωστόπουλος, απώλεσε το πορτοφόλι του, περιέχον (1750) δρχ. και με σχετική καταχώρηση στον τύπο παρακαλούσε τον ευρόντα να του το αποδώσει και ο ευρών, θα λάμβανε και τα ανάλογα ευρετήρια.
(συνεχίζεται)
