Με τη μνημοσύνη και όχι με τη λησμονιά, ωριμάζει ο άνθρωπος και μεγαλουργεί. Η πείρα και η σωφροσύνη διδάσκουν ότι δεν επιτρέπεται να ξεχάσουμε και να ξεχαστούμε. Με τη πατρίδα βαθιά ριζωμένη, στη ψυχή του, πορεύεται ο άνθρωπος. Κι’ έχει σημασία, για τη ζωή και για τη μοίρα ενός Έθνους, το να ξέρουν οι νέες γενιές πώς έζησαν οι παλαιότερες, τι έπραξαν, πώς πορεύτηκαν στην ειρήνη και πώς στάθηκαν στη συμφορά.
65 χρόνια μετά το Έπος της Ε.Ο.Κ.Α. μιλάμε για περασμένα μεγαλεία και μελαγχολούμε. Ξεκίνησαν καράβια από τους καιρούς, ερίξανε τα δίκτυα στου χρόνου τους βυθούς, φορτώσανε τις μνήμες, μέσα στ’ αμπάρια τους και ύψωσαν τους αιώνες, στα κατάρτια τους. Γέμισε η Κύπρος μας ανθούς και φως απ’ τα όνειρα μας. Χτίζαμε πόθους κι ουρανούς στα κάστρα, στα οχυρά μας. Ωστόσο, σε μιαν αναπάντεχη στιγμή, πιο γρήγορη κι απ’ αστραπή, χάθηκαν κάστρα κι ουρανοί, γίναν πληγή, γίναν βροχή κι έμεινε η ζωή μετέωρη, στην άκρη του καλοκαιριού.
Οι κατακτητές υπήρξαν πολλοί, σ’ αυτή τη μακραίωνη πορεία: Φράγκοι, Ενετοί, Τούρκοι και τελευταίοι οι Άγγλοι. Ώσπου, την 1 του Απρίλη του 1955 ξεκίνησε ο Μεγάλος Αγώνας της Ε.Ο.Κ.Α., για την απελευθέρωση και την ένωση με την Ελλάδα. Και οι αιώνες γονατίζουν και τους τάφους προσκυνούν, των ηρώων της αγχόνης, των γενναίων του νησιού. Και από τους τάφους των ηρώων, ξεπηδά η Ελευθερία, όχι όμως και η ένωση με την Ελλάδα, για την οποία θυσιάστηκαν τόσα παλικάρια, που οδηγούνταν στην αγχόνη ψάλλοντας τον εθνικό ύμνο και πέθαιναν με την Ελλάδα στα χείλη. Αντίθετα, το 1960, δημιουργείται μια «κολοβή», ανεξάρτητη δημοκρατία.
Σήμερα, 46 χρόνια μετά το μαύρο Ιούλιο του 1974, που ο τούρκικος Αττίλας έκοψε την Κύπρο στα δυο, ο Τεύκρος, ο Κίμωνας κι ο Ευαγόρας κάθονται και συλλογιούνται τα περασμένα και τα μελλούμενα, ανηφορίζουν τη ματιά στον τουρκοπατημένο Πενταδάκτυλο, σφίγγουν τη γροθιά και μονολογούν:
«τόσες ψυχές δοσμένες στις μυλόπετρες, σαν το σιτάρι.
Τόσος πόνος, τόση ζωή πήγαν στην άβυσσο
για ένα πουκάμισο αδειανό, για μιαν Ελένη».
Οι ήρωες της Ε.Ο.Κ.Α. θα βλέπουν από ψηλά τη μοιρασμένη Κύπρο μας και θα θρηνολογούν, αφού από το «ΕΠΟΣ ΤΟΥ 55» φτάσαμε στην «τραγωδία του 74». Η μισή Κύπρος τουρκοπατημένη και η άλλη μισή να νιώθει βαριά την ανάσα του κατακτητή. Και η πινέζα να είναι μόνιμα καρφωμένη στην καρδιά.
Γλυκό νησί! Η ιστορία σου εξιστορεί αγώνες κι αγχόνες, αιώνες τώρα! Νεκρούς και αγνοούμενους, χρόνια τώρα. Ο ήλιος κατακόκκινος βυθίζεται στις σκέψεις του, χάνεται, σβηέται κι ύστερα ξαναρχινά την περιστροφή, αδιάκοπα ξαναγεννιέται.
Πέτρος Πιτσιάκκας
Φιλόλογος – Διευθυντής 2ου Λυκείου Ναυπάκτου
